PO 4/RN-722-714/95 - Dokumentowanie wydatków.

Odpowiadając na pismo z 26 czerwca 1995 r. Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Nie można podzielić poglądu banku, że przepisy o podatku dochodowym nie określają wprost pojęcia kosztów uzyskania przychodów.

Kwestie te są uregulowane w art. 15 i 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Stosownie do tych przepisów, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów (art. 15 ust. 1), z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Z przepisów tych wynika ponadto (art. 15 ust. 4), że koszty uzyskania przychodów są potrącalne w tym roku podatkowym, którego dotyczą, o ile odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego. Uregulowanie to oznacza, że poniesione wydatki, aby mogły być uznane za koszt uzyskania przychodów, powinny być w sposób bezpośredni lub pośredni związane z uzyskanym przychodem.

Odnosząc się zaś do kwestii szczegółowych podniesionych przez bank w piśmie stwierdzić należy, co następuje:

1. Straty powstałe na skutek nie zawinionego błędu pracownika związane z realizacją zlecenia klienta banku są kosztem uzyskania przychodów, w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.), w części przewyższającej otrzymane odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia. Jeżeli środki obrotowe nie były ubezpieczone, kosztem uzyskania przychodu jest cała wartość poniesionej straty.

2. W kolejnej z podniesionych w piśmie kwestii dotyczącej uznania za koszt uzyskania przychodów kwot wypłaconych na podstawie sfałszowanych dokumentów dostarczonych przez klienta banku nie można zająć jednoznacznego stanowiska bez informacji precyzujących tytuł prawny, na podstawie którego bank dokonał wypłaty (tzn. czy wypłata związana była z udzielonym uprzednio kredytem lub pożyczką, czy też dotyczyła np. realizacji weksla lub czeku, czy też innych tytułów prawnych uprawniających do wypłaty gotówki).

3. Ponoszone przez bank wydatki na stypendia fundowane dla przyszłych pracowników nie są kosztem przychodów w świetle postanowień art. 15 ust. 1 powołanej na wstępie ustawy.

Wszelkie wydatki o charakterze pośrednim (np. składki ubezpieczeniowe, wydatki na leczenie, podnoszenie kwalifikacji zawodowych), aby mogły być uznane za koszt uzyskania przychodów, muszą dotyczyć zatrudnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami, pracowników banku.

4. Wydatki związane z utrzymaniem i zarządzaniem kolekcji malarskiej stanowiącej własność banku nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu w rachunku podatkowym. Nie można bowiem uznać, iż koszty te dotyczą źródeł, z których bank uzyskuje przychód prowadząc działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług bankowych (np. udzielanie kredytów lub pożyczek, prowadzenie rozliczeń pieniężnych na rachunkach bankowych).

Należy zatem stwierdzić, iż w przypadku wydatków związanych z utrzymaniem kolekcji malarskiej, która sama w sobie stanowi swoisty rodzaj lokaty wolnych środków pieniężnych banku, nie ma związku między ponoszonymi kosztami a uzyskiwanymi przychodami w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Koszty z tego tytułu mogą być potrącane dopiero w momencie ustalania dochodu z ewentualnej sprzedaży obrazów wchodzących w skład kolekcji i to bez względu na okres, w którym zostały poniesione.

5. Wydatki związane z jubileuszem banku są zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy kosztem uzyskania przychodu do wysokości nie przekraczającej 0,25% uzyskanego w roku podatkowym przychodu.

6. Przepisy art. 12 ust. 4 ustawy zawierają katalog enumeratywnie wymienionych przychodów, które w rozumieniu ustawy nie są przychodem, z którego dochód podlega opodatkowaniu. Spośród wymienionych w tym przepisie rodzajów przychodów nie są wymienione prowizje (wymienione są tylko odsetki - ust. 4 pkt 1 i 2), co oznacza, iż naliczone prowizje zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy są przychodem w dacie ich naliczenia, a nie w dacie faktycznego ich otrzymania; byłyby przychodem w dacie ich otrzymania, gdyby naliczenie nastąpiło w tym samym dniu.

W przypadku zatem prowizji przychód powstaje w dacie jej naliczenia (zarachowania) bez względu na datę otrzymania, natomiast koszty uzyskania przychodów są potrącalne w dacie zarachowania, o ile koszt jest określony co do rodzaju i kwoty, i dotyczy przychodów roku podatkowego, w którym został zarachowany, zgodnie z zasadą określoną w powołanym wyżej art. 15 ust. 4 ustawy.