PO 4/P-722-265/95 - Zwolnienie od podatku dochodów fundacji.

W związku z napływającymi wątpliwościami, a także ukazującymi się w ostatnim czasie publikacjami prasowymi odnoszącymi się do zasad stosowania zwolnień od podatku dochodowego dochodów uzyskiwanych przez podatników wymienionych w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.) wyjaśniam, co następuje:

1. Stosownie do wspomnianego przepisu wolne od podatku dochodowego są m.in. dochody fundacji ustanowionych na mocy ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203). Zgodnie z art. 1 tej ustawy fundacje mogą być ustanowione dla realizacji zgodnych z interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, takich jak ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska i zabytków. Powołując fundację fundator - stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy - m.in. określa cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji.

Na mocy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych niektóre rodzaje dochodów uzyskiwanych przez fundacje są wolne od podatku dochodowego. Warunki i zasady zwolnienia są określone we wspomnianym na wstępie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku są dochody tych fundacji, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego w części przeznaczonej na te cele.

2. Zgłaszane wątpliwości odnoszą się do kwestii, czy pod pojęciem "których celem statutowym jest działalność" należy rozumieć, że zwolnienie określone w tym przepisie ma zastosowanie jedynie w odniesieniu do tych fundacji, które w sposób bezpośredni prowadzą działalność np. oświatową czy kulturalną, czy też przyczyniają się w sposób pośredni do jej prowadzenia przez powołane do tego celu wyspecjalizowane placówki, tj. wspierają tę działalność.

Jak już wspomniano w pkt 1, statut fundacji powinien określać zasady, formy i zakres działalności fundacji realizującej cele, dla których została ona ustanowiona. Oznacza to, że przez pojęcie "których celem statutowym jest działalność" należy rozumieć nie tylko bezpośrednie prowadzenie przez fundację np. placówki oświatowej czy kulturalnej, lecz także wspieranie takiej działalności, jeżeli wynika to wprost z zatwierdzonego przez fundatora statutu.

Pragnę przy tym dodać, że jeżeli chodzi o fundacje, to poczynając od 1995 r. zwolnieniem od podatku dochodowego objęte są dochody przeznaczone i bez względu na termin wydatkowane na cele wymienione w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, w tym także przeznaczone i wydatkowane na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych służących bezpośrednio realizacji tych celów oraz przeznaczonych na opłacenie podatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów (art. 17 ust. 1b ustawy).

3. W przypadku nasuwających się wątpliwości, zwłaszcza gdy statut fundacji nie określa, czy cele wymienione w ustawie są realizowane przez fundacje bezpośrednio lub pośrednio albo nieprecyzyjnie definiuje te cele, zalecam, aby urzędy skarbowe na uzasadnione indywidualne wnioski zainteresowanych podatników podejmowały decyzje o zaniechaniu - na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 z późn. zm.) - poboru należnego podatku dochodowego przypadającego od tej części dochodu, która była faktycznie przeznaczona na cele, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.