PO 4/N-722-86/94 - Zwolnienia od podatku dochodowego kościelnych osób prawnych.

Uprzejmie informuję:

1. Ustawą z dnia 16 grudnia 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania i niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 134, poz. 646 z późn. zm.) uchylone zostały zwolnienia od podatku dochodowego dla kościelnych osób prawnych (art. 2 pkt 6) ustawy określone w ustawach:

– z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności i sumienia (Dz. U. Nr 29, poz. 155 z późn. zm.),

– z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 z późn. zm.),

– z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalistycznego Kościoła Prawosławnego (Dz. U. Nr 66, poz. 287 z późn. zm.).

Oznacza to, że kościelne osoby prawne podlegają opodatkowaniu oraz korzystają ze zwolnień od podatku dochodowego według zasad określonych w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz,. 482 z późn. zm.).

Stosownie do postanowień art. 17 ust. 1 pkt 4a-4b ustawy zwolnione od podatku dochodowego są dochody kościelnych osób prawnych:

a) z niegospodarczej działalności statutowej i w tym zakresie nie mają obowiązku prowadzenia jakiejkolwiek ewidencji przewidzianej w przepisach ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz wydanych na tej podstawie przepisach wykonawczych;

b) z pozostałej działalności, w tym również z działalności gospodarczej, w takiej części w jakiej zostały wydatkowane w roku podatkowym w roku po nim następującym na cele: kultu religijnego, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, charytatywno-opiekuńcze, konserwacji zabytków, prowadzenia punktów katechetycznych, na inwestycje sakralne związane z budową, rozbudową oraz odbudową kościołów i kaplic, na adaptację innych budynków z przeznaczeniem ich na cele sakralne oraz na inne inwestycje przeznaczone na punkty katechetyczne i zakłady charytatywno-opiekuńcze,

c) z tytułu udziałów w zyskach spółek, których udziałowcami albo akcjonariuszami są wyłącznie kościelne osoby prawne;

d) uzyskane przez spółki utworzone wyłącznie przez kościelne osoby prawne w takiej części w jakiej uzyskane zostały przez te spółki wydatkowane w roku podatkowym lub w roku po nim następującym na cele wymienione wyżej w pkt 1b).

Do zwolnień o których wspomniano wyżej (pkt 1b i 1d) mają zastosowanie postanowienia art. 17 ust. 1a ustawy. Oznacza to, że zwolnieniem nie są objęte dochody kościelnych osób prawnych z działalności handlowej oraz z działalności w zakresie wytwarzania wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego oraz innych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%.

2. Wspomnianą na wstępie ustawą uchylone zostały także przepisy uprawniające podmioty gospodarcze do przekazywania bez ograniczenia z dochodu, przed jego opodatkowaniem, darowizn na rzecz kościelnych osób prawnych na ich działalność charytatywno-opiekuńczą. Zgodnie z przyjętymi w tym zakresie rozwiązaniami (art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy) od 1994 r. podmioty gospodarcze z dochodu przed opodatkowaniem mogą przekazać na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych darowiznę do wysokości nie przekraczającej 10% tego dochodu, tj. w takiej samej wysokości jak na cele kultu religijnego. Zasady przekazywania darowizn przez osoby fizyczne (art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) nie uległy zmianie w stosunku do obowiązujących przed 1994 r.

3. Na tle prowadzonych rozwiązań Sekretarz Generalny Konferencji Episkopatu Polski ks. bp Tadeusz Pieronek zwrócił się do Ministra Finansów z wnioskiem o zajęcie stanowiska, czy prowadzona przez kościelne osoby prawne działalność opiekuńczo-wychowawcza, oświatowo-wychowawcza, opiekuńczo-lecznicza oraz w zakresie pomocy społecznej w formie prowadzenia przedszkoli, placówek opieki nad dzieckiem, internatów, burs, szkół, zakładów opiekuńczo-leczniczych, domów pomocy itp. jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o działalności gospodarczej (Dz. U. z 1988 r. Nr 41, poz. 324 z późn. zm.).

Z uzyskanych w tej sprawie opinii zainteresowanych resortów wynika, że działalność oświatowa prowadzona przez kościelne osoby prawne polegająca na prowadzeniu szkół, przedszkoli, burs, internatów itp. nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o działalności gospodarczej, chyba że statut jednostki organizacyjnej określa jej zarobkowy charakter. Podobnie nie jest działalnością gospodarczą działalność polegająca na prowadzeniu zakładów opiekuńczo-leczniczych, domów pomocy społecznej, zakładów leczniczo-wychowawczych itp. Te formy działalności w ustawie o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, a także w pozostałych wymienionych na wstępie ustawach są określone jako działalność charytatywno-opiekuńcza, tj. nie mająca charakteru zarobkowego, a więc jako taka nie podlega pod przepisy ustawy o działalności gospodarczej.

W tej sytuacji, stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 4a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dochody kościelnych osób prawnych z tych rodzajów działalności wolne są od podatku dochodowego i w tym zakresie kościelne osoby prawne nie mają obowiązku prowadzenia jakiejkolwiek ewidencji przewidzianej w przepisach ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz wydanych na tej podstawie przepisów wykonawczych.

4. W związku z wprowadzonymi zmianami w zakresie opodatkowania kościołów i ich związków, w 1994 r. kościelne osoby prawne w zakresie działalności objętej warunkowym zwolnieniem od podatku dochodowego (art. 17 ust. 1 pkt 4a lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), mogą prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i wydatków, jednakże w taki sposób, aby na jej podstawie było możliwe ustalenie dochodu zwolnionego od podatku.

5. W przypadku prowadzenia przez kościelne osoby prawne działalności wymienionej w art. 17 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ewidencja przychodów i wydatków powinna być przez te osoby prowadzona zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, tj. przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1991 r. w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości (Dz. U. Nr 10, poz. 35 z późn. zm.). Obowiązek ten dotyczył także tych kościelnych osób prawnych, które prowadzą działalność handlową polegającą na sprzedaży wydawnictw o tematyce religijnej, dewocjonaliów, przedmiotów wytwórczości ludowej i artystycznej o tematyce religijnej w przykościelnych punktach sprzedaży, z tym że w 1994 r. kościelne osoby prawne mogą prowadzić ewidencję uproszczoną (por. pkt 4).

6. Informuję zarazem, że poczynając od 1995 r. kościelne osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą będą obowiązane do prowadzenia ewidencji w pełnym zakresie, bez względu na to czy dochód z tej działalności jest, czy nie jest zwolniony od podatku dochodowego.

7. Zawarte w niniejszym piśmie wyjaśnienia dotyczą wszystkich kościelnych osób prawnych bez względu na wyznanie, w związku z czym proszę o powiadomienie o powyższym kościelne osoby prawne mające siedzibę na terenie działania urzędu skarbowego.