PO 4/MS-722-608/95 - Powstanie przychodu z wykupu przez emitenta dłużnych instrumentów finansowych.

Odpowiadając na pismo z 31 maja 1995 r. Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje, iż podziela przedstawione w tym piśmie stanowisko, że dochodem z "dłużnych instrumentów finansowych" (obligacji, skryptów dłużnych, bonów pieniężnych itp.) jest faktycznie otrzymana przez ich nabywcę, w momencie wykupu tych papierów wartościowych przez emitenta, kwota odsetek lub dyskonta.

Istota tych papierów wartościowych polega bowiem na tym, że ich emitent poprzez sprzedaż uzyskuje od nabywców określoną kwotę pieniężną (pewnego rodzaju pożyczkę), którą jest obowiązany zwrócić w terminie oznaczonym na danym papierze wartościowym oraz zapłacić określoną kwotę lub procent za korzystanie z pieniędzy nabywcy papieru wartościowego.

Wprawdzie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 12 ust. 1) nie wyłączają wprost, jako źródła przychodu, kwot otrzymanych przez emitenta tego typu papierów wartościowych, to jednak biorąc pod uwagę postanowienia art. 12 ust. 4 pkt 1 i 2 ustawy (nie są przychodem otrzymane pożyczki lub wykup przez emitenta papierów wartościowych) uznać należy, że u emitenta tych papierów otrzymane kwoty nie są przychodem. W konsekwencji nie są kosztem uzyskania przychodu wydatki poniesione na wykup obligacji oraz na spłatę pożyczek, z wyjątkiem kwoty dyskonta lub odsetek, w tym również odsetek skapitalizowanych (art. 16 ust. 1 pkt 10a i pkt 23 ustawy).

Ministerstwo Finansów zauważa również, że w przypadku dyskonta, tj. potrącenia z góry (przy nabyciu papieru wartościowego) ustalonych odsetek, emitent otrzymuje do dyspozycji kwotę pomniejszoną o kwotę dyskonta, zaś w dacie wykupu papieru wartościowego zwraca nabywcy tego papieru wartościowego pełną kwotę w nim wymienioną.

Reasumując powyższe - stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychód nabywcy z "dłużnych instrumentów finansowych" powstaje w dacie faktycznie zrealizowanego dyskonta lub otrzymanych odsetek. Oznacza to, że przychód taki powstaje w chwili wykupu "dłużnego instrumentu finansowego" przez jego emitenta. W dacie wykupu bowiem następuje faktyczna realizacja odsetek lub dyskonta. Bez znaczenia jest bowiem okoliczność zapłacenia przez nabywcę "instrumentu" ceny pomniejszonej o kwotę odsetek lub dyskonta, gdyż w dacie zakupu nabywca jedynie poniósł wydatek, chyba że odsetki lub dyskonto podlegają okresowej kapitalizacji lub są spłacane ratalnie przed terminem wykupu "instrumentu" przez emitenta.

W przypadku natomiast sprzedaży "instrumentu" przed terminem jego wykupu przez emitenta, przychodem pierwszego nabywcy jest różnica między kwotą uzyskaną ze sprzedaży tego "instrumentu" a kwotą zapłaconą emitentowi. Kwota dyskonta mogłaby być przychodem u pierwszego nabywcy jedynie wówczas, gdyby zrealizował on dyskonto w momencie nabycia "instrumentu" od emitenta. Analogiczne zasady określania przychodów odnoszą się do nabywcy "dłużnych instrumentów finansowych" będącego osobą fizyczną.