PO 4-MD-722-343/96 - Podatek dochodowy od osób prawnych w 1997 r.

W związku z licznymi pytaniami w sprawie skutków w podatku dochodowym od osób prawnych w przypadku sprzedaży środków trwałych służących działalności socjalnej uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482, z późn. zm.) do przychodów nie zalicza się przychodów, które w rozumieniu przepisów o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych zwiększają ten fundusz.

Do dnia 4 kwietnia 1996 r., stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 7 i 8(1) ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 43, poz. 163, z późn. zm.), środki funduszu zwiększane były o dochody z tytułu sprzedaży środków trwałych służących działalności socjalnej zakładu pracy, w części nie przeznaczonej na utrzymanie lub odtworzenie zakładowych obiektów socjalnych oraz o dochody z tytułu sprzedaży zakładowych domów i lokali mieszkalnych.

Od dnia 5 kwietnia 1996 r., w związku z przepisami ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych... (Dz. U. z 1996 r. Nr 34, poz. 148), środki funduszu zwiększa się o przychody z tytułu sprzedaży tych środków trwałych.

Powyższa zmiana ma istotne znaczenie przy stosowaniu powołanych przepisów, bowiem "dochód" i "przychód" są to dwie różne kategorie prawa podatkowego.

Z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że "dochód", w znaczeniu ogólnym, to nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania. Przychodem ze sprzedaży nieruchomości i innych rzeczy jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży - w myśl art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wobec powyższego, do dnia 4 kwietnia 1996 r. dochodem ze sprzedaży wyżej wymienionych środków trwałych, który zwiększał środki funduszu świadczeń socjalnych i w związku z tym nie wpływał na podatek dochodowy, była nadwyżka przychodu z tej sprzedaży nad kosztem uzyskania tego przychodu, tj. wartość netto środka trwałego oraz ewentualnymi kosztami sprzedaży, np. wycena biegłego, koszty ogłoszenia, opłata skarbowa i notarialne.

Od 5 kwietnia 1996 r., zgodnie z dodanym przepisem art. 7 ust. 1a ustawy(2) o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, za przychód ze sprzedaży wyżej wymienionych środków trwałych, który zwiększa środki funduszu świadczeń socjalnych, uważa się przychód ze sprzedaży (wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży j.w.), pomniejszony o koszty tej sprzedaży, czyli tylko o takie koszty, które są bezpośrednio związane ze sprzedażą tych środków trwałych.

Nowe uregulowania w tym zakresie powodują niewątpliwie znaczne zasilanie środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, co było głównym celem zmiany, wnioskowanej wcześniej przez organizacje związkowe, wobec faktu, iż podmioty gospodarcze z reguły ponosiły stratę na sprzedaży wyżej wymienionych środków trwałych. W zakresie kwalifikacji wartości netto sprzedanych wyżej wymienionych środków trwałych do kosztów uzyskania przychodów dla celów podatku dochodowego, należy zauważyć, iż z art. 7 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika, że przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo są wolne od tego podatku.

Jeżeli zatem przychodów ze sprzedaży wyżej wymienionych środków trwałych, zwiększających środki funduszu świadczeń socjalnych, nie zalicza się, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do przychodów dla celów podatku dochodowego, wobec tego, kosztów związanych z tymi przychodami nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów.

Tym samym zarówno dochodu jak i straty ze sprzedaży środków trwałych nie uwzględnia się przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym.

Ponadto należy zauważyć, że stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów. Jeżeli przychodu ze sprzedaży wyżej wymienionych środków trwałych nie zalicza się do przychodów dla celów podatku dochodowego, to wydatek na nabycie tych środków nie może być uwzględniony jako koszt uzyskania przychodu, bowiem w tym przypadku nie jest to koszt poniesiony w celu osiągnięcia przychodów w zakresie podatku dochodowego, tylko funduszu świadczeń socjalnych.