PO 3-MD-722-29/96 - Uprawdopodobnienie nieściągalności

Odpowiadając na pismo z 11 stycznia 1996 r., KF/1/96, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, co następuje.

1. W związku z tym, że Przedsiębiorstwo w pytaniu prosi o wyjaśnienie kwestii "zakwalifikowania wierzytelności jako nieściągalnej w oparciu o art. 16 ust. 2a pkt 1" ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482, z późn. zm.) Ministerstwo Finansów uważa, że przepis ten nie daje żadnych podstaw do uznania nieściągalności wierzytelności (art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy), a jedynie do uznania nieściągalności za uprawdopodobnioną, co pozwala na utworzenie rezerwy w koszty uzyskania przychodów (art. 16 ust. 1 pkt 26 ustawy).

Uznanie wierzytelności jako nieściągalnej (bezwzględne uznanie jej za koszty uzyskania przychodów) nie może być traktowane jako tożsame z uznaniem prawdopodobieństwa jej nieściągalności (utworzenie rezerwy, którą należy w przyszłości rozwiązać - np. w przypadku przedawnienia wierzytelności).

Jak wynika z ww. pisma wierzytelność pochodzi z 1993 r., zatem należy mieć na uwadze postanowienia przepisów Kodeksu cywilnego, stosownie do których, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, zgodnie z art. 118 k.c., termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata.

Wierzytelności odpisane jako przedawnione nie uważa się natomiast za koszty uzyskania przychodów - art. 16 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy, w tym także wierzytelności, które wcześniej zostały zarachowane jako przychody należne.

W odniesieniu natomiast do postanowień art. 16 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ze względu na użyty przez ustawodawcę zwrot "w szczególności", na co słusznie zwróciło uwagę Przedsiębiorstwo, należy zaznaczyć, że katalog uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności jest otwarty, mogą zatem istnieć inne niż wymienione w tym przepisie okoliczności, które uprawdopodobniają nieściągalność wierzytelności.

Jednakże jeżeli nie zachodzą przesłanki wymienione w art. 16 ust. 2a ustawy, to wierzyciel musi zgromadzić dowody, które będą pozwalały na wyciągnięcie wniosku, że istnieje duże prawdopodobieństwo nieściągnięcia wierzytelności, co w każdej sytuacji jako indywidualny przypadek będzie podlegało ocenie organów skarbowych.

Przy rozstrzyganiu w tym przedmiocie sprawy jedną z istotnych przesłanek może być fakt, że wierzytelność stanowi niewielką kwotę, a wydatki związane z ewentualnymi kosztami postępowania sądowego przewyższałyby kwotę wierzytelności należnej od dłużnika.

2. W zakresie kwalifikacji kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do kosztów reprezentacji i reklamy do wysokości 0,25% przychodów - art. 16 ust. 1 pkt 28 ww. ustawy - należy uwzględnić, że limit ten ma również znaczenie przy ustalaniu zaliczek miesięcznych na podatek dochodowy od osób prawnych. Stosownie bowiem do art. 25 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zaliczki ustala się wyznaczając wysokość dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego (za dany okres w skali poszczególnych miesięcy). Wobec powyższego przy ustalaniu tego dochodu, będącego nadwyżką sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania istotny będzie wyżej określony limit stanowiący jeden z elementów struktury dochodu, będący zarazem ograniczeniem możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów poniesionych przez podatnika kosztów reprezentacji i reklamy.