PO 3-IP-722-415/95 - Wydatki z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.

W ustawie z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 105, poz. 509) art. 62 postanawia, że kaucja wpłacona przez najemcę, pomniejszona o ewentualne należności wynajmującego z tytułu najmu, podlega zwrotowi wraz z oprocentowaniem w ciągu miesiąca od opróżnienia lokalu lub nabycia jego własności przez najemcę.

Powyższy przepis wzbudził szereg wątpliwości w związku z czym Ministerstwo Finansów wyjaśnia, co następuje:

Uprzednio obowiązujące przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. Prawo lokalowe (Dz. U. z 1987 r. Nr 30, poz. 165 z późniejszymi zmianami) regulując szereg zagadnień związanych z najmem lokali upoważniło Radę Ministrów do uregulowania m.in. sprawy kaucji zabezpieczającej pokrycie należności wynajmującego z tytułu najmu lokalu.

W oparciu o omawiane upoważnienie Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 9 listopada 1987 r. (Dz. U. Nr 36, poz. 206).

Rozporządzenie to uregulowało zarówno wysokość wpłacanych kaucji, rodzaj budynków, w których wynajem lokali związany jest z obowiązkiem wpłacania kaucji oraz rachunek, na który kaucja winna być uiszczana.

I tak kaucje za lokale w:

1) budynkach zarządzanych przez państwową jednostkę organizacyjną winny być wpłacane na rachunek środków kaucji mieszkaniowych wynajmującego w banku,

2) zakładowych domach mieszkalnych - na zakładowy fundusz mieszkaniowy wynajmującego,

3) budynkach stanowiących własność osób nie będących jednostkami gospodarki uspołecznionej - na odrębny rachunek bankowy wynajmującego; przy tym środki te podlegały zablokowaniu.

Ponieważ we wszystkich wyżej wymienionych przypadkach kaucje znajdowały się na rachunkach bankowych rozporządzenie nie regulowało sposobu ich oprocentowania, odsyłając w tym zakresie do odrębnych przepisów.

W świetle powyższego zwrot kaucji, a szczególnie jej oprocentowanie budzi wątpliwości jedynie przy zakładowych domach mieszkalnych.

Zgodnie z ustawą z dnia 24 października 1986 r. o zakładowych funduszach socjalnym i mieszkaniowym w jednostkach gospodarki uspołecznionej (Dz. U. z 1990 r. Nr 58, poz. 343 z późn. zm.) kaucje oraz inne wpłaty dokonywane przez pracowników otrzymujących lub zwalniających lokale w zakładowych domach mieszkalnych zwiększały środki zakładowego funduszu mieszkaniowego. Na zwiększenie tego funduszu wpływały również odsetki od środków funduszu mieszkaniowego na rachunku bankowym, w tym również od wpłacanych kaucji.

Ustawą z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. Nr 43, poz. 163 z późn. zm.) uchylono przepisy wymienionej wyżej ustawy z 1986 r. Jednocześnie jednak postanowiono, że nie wykorzystane środki zakładowego funduszu socjalnego i zakładowego funduszu mieszkaniowego przechodzą na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Tak więc w wyniku powyższych zmian kaucje wraz z odsetkami od lokali w zakładowych domach mieszkalnych znalazły się na zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Ich zwrot z funduszu nie powoduje skutków podatkowych ani u osoby prawnej, ani u osoby fizycznej otrzymującej zwrot kaucji wraz z oprocentowaniem.

U osoby prawnej kaucje wraz z odsetkami zostaną wypłacone z funduszu świadczeń socjalnych - zgodnie zatem z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zmianami) wydatki te nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów.

Natomiast u osób fizycznych obowiązek wpłacenia kaucji wynikał z powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1987 r. Biorąc pod uwagę obowiązkowy charakter jak i ekonomiczny cel oprocentowania kaucji nie można tutaj mówić o przychodzie podlegającym opodatkowaniu. Niezależnie od powyższego należy również zwrócić uwagę, że kaucje mieszkaniowe były obligatoryjnie wpłacane na właściwy rachunek bankowy wynajmującego natomiast zwrot kaucji z oprocentowaniem winien nastąpić przez bank (§ 7 rozporządzenia). Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 z późn. zmianami) zwolnione od podatku jest oprocentowanie środków na rachunkach bankowych nie utrzymywanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Końcowo Ministerstwo Finansów informuje, że zgodnie z przepisami ustawy o najmie lokali nie przewiduje się obowiązku wnoszenia kaucji przez najemców, z którymi umowa najmu została zawarta po dniu 11 listopada 1994 r.