PO 2/AS-0529-3086/97 - Koszty uzyskania przychodów ze sprzedaży akcji.

W związku ze zgłaszanymi wątpliwościami dotyczącymi opodatkowania dochodów uzyskanych ze sprzedaży akcji Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

1.Spłata kredytu zaciągniętego na zakup akcji

Zgodnie z zasadą określoną w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 z późn. zm.) nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków poniesionych na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów w spółce albo akcji i innych papierów wartościowych (...); wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu ze sprzedaży udziałów, akcji albo innych papierów wartościowych.

Z powyższego wynika, że do kosztów, lecz dopiero z chwilą sprzedaży udziałów lub akcji, zalicza się wszelkie koszty, które warunkują ich nabycie, takie jak np. wydatki stanowiące cenę zakupu akcji czy udziałów, opłatę notarialną, prowizję biura maklerskiego.

W przypadku, gdy podatnik będący osobą fizyczną na objęcie akcji lub udziałów zaciągnął kredyt, za wydatki stanowiące koszt uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży akcji należy uznać również zapłacone przez niego odsetki z tytułu spłaty zaciągniętego na ten cel kredytu.

Zgodnie bowiem z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Odsetki od kredytu zaciągniętego na zakup akcji nie zostały wymienione, jako nie stanowiące kosztu uzyskania przychodu, a zatem do kosztów uzyskania przychodów ze sprzedaży akcji (udziałów) można zaliczyć wydatki z tytułu spłaty odsetek od kredytu zaciągniętego na ich nabycie.

Ustalenie tego kosztu uzyskania w momencie sprzedaży akcji (udziałów), na których nabycie podatnik zaciągnął kredyt, powinno nastąpić w wysokości stanowiącej wartość odsetek faktycznie zapłaconych do momentu uzyskania przychodu z tej transakcji sprzedaży. Jeśli podatnik sprzedaje te akcje w częściach, dla celu ustalenia dochodu ze sprzedaży będzie uwzględniał odsetki faktycznie zapłacone w okresie od poprzedniej transakcji.

2.Ustalenie kosztu uzyskania przychodu

Zgodnie z obowiązującymi w biurach maklerskich procedurami ewidencji papierów wartościowych na rachunkach klientów, brak jest możliwości identyfikacji papierów wartościowych tego samego rodzaju pochodzących od jednego emitenta polegającej na wskazaniu kodu zdeponowanych akcji czy jakiejkolwiek innej cechy umożliwiającej ich zróżnicowanie.

Jeśli zatem podatnik dokonuje sprzedaży papierów wartościowych nabytych po różnych cenach, przy ustalaniu dochodu z ich sprzedaży - wobec braku wyraźnych unormowań w ustawie - może stosować jedną z wybranych zasad ustalania kosztów uzyskania przychodów:

1) każdorazowa sprzedaż dotyczy kolejno papierów nabytych najwcześniej (zasada "pierwsze przyszło, pierwsze wyszło"),

2) każdorazowa sprzedaż dotyczy papierów wartościowych nabytych ostatnio (zasada "ostatnie przyszło, pierwsze wyszło"),

3) przy sprzedaży papierów wartościowych przyjmuje się średni koszt nabycia sprzedanych akcji.

W sytuacji, gdy dokonywana jest sprzedaż akcji korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 52 pkt 1 lit. a ustawy oraz nie objętych tym zwolnieniem, w braku innych ustaleń należy przyjąć, iż w pierwszej kolejności podatnik dokonuje sprzedaży akcji korzystających ze zwolnienia.

Dodatkowo należy zauważyć, że jeśli podatnik przy ustaleniu kosztu uzyskania przychodu ze sprzedaży wskaże pewien koszt nabycia, nie może powtórnie uwzględnić go przy następnej transakcji, o ile oczywiście nie zachodzi sytuacja, że podatnik nabył większą ilość walorów o takim koszcie nabycia niż ta, której dotyczyła sprzedaż.

3.Zamiana akcji

Na podstawie art. 17 pkt 6 powołanej na wstępie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego przeniesienia tytułu własności udziałów w spółkach, akcji oraz innych papierów wartościowych.

Za przychody, o jakich mowa w ww. przepisie, czyli za przychody z odpłatnego przeniesienia tytułu własności akcji, należy uznać również przychody, których źródłem uzyskania jest zamiana akcji.

Z praktyki znane są przypadki dokonywania ekwiwalentnej zamiany akcji (udziałów). Należy zauważyć, iż przesłanką uznania czynności prawnej za ekwiwalentną jest równowartość przedmiotów umowy. W przypadku zatem ekwiwalentnej zamiany akcji, z uwagi na brak różnicy między wartościami praw będących przedmiotami umowy, przychód z transakcji zamiany oczywiście nie wystąpi.