PO/005-0001/04 - Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych

STAN FAKTYCZNY

Udziałowiec spółki z o.o., będący obcokrajowcem zamieszkałym za granicą, sprzedał swoje udziały innej osobie zagranicznej z tego samego kraju. Transakcja miała miejsce poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Spółka zwróciła się o udzielenie informacji, czy dokonanie ww. czynności cywilnoprawnej związane jest z obowiązkiem złożenia deklaracji PCC-1. (...)

ODPOWIEDŹ

Na wstępie podkreślić należy, że w świetle ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959, z późn. zm.) umowa sprzedaży rzeczy i praw majątkowych (a więc np. udziałów w spółce z o.o.) co do zasady powoduje powstanie obowiązku podatkowego - co wynika z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 4 pkt 1-2 - jeżeli jej przedmiotem są:

- rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

- rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W powołanym art. 1 ust. 4 pkt 1-2 ustawodawca określił zatem dwa różne hipotetyczne stany faktyczne, przy czym zaistnienie każdego z nich powoduje powstanie obowiązku podatkowego na gruncie omawianej ustawy.

Kryterium rozróżniającym jest usytuowanie rzeczy lub miejsce wykonywania praw majątkowych. Jeśli jest nim terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 ust. 4 pkt 1), to bez względu na miejsce zamieszkania stron umowy czy miejsce jej zawarcia zdarzenie prawne podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Istotna jest w związku z tym odpowiedź na pytanie, czy w omawianej sprawie przedmiot umowy stanowi rzecz, czy prawo majątkowe, a jeśli tak, to jakie jest miejsce jego wykonywania.

Wskazanie przez spółkę na sprzedaż udziałów kwalifikuje przedmiot umowy do praw majątkowych. W świetle art. 180 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.) udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mają charakter zbywalny, przy tym inkorporują prawa o charakterze majątkowym służące wspólnikowi wobec spółki, z uwagi na przysługujące prawo partycypowania w zyskach (art. 191). Roszczenia w tym zakresie adresowane są do spółki, co oznacza realizowanie praw majątkowych na terytorium jej siedziby.

Jeśli zatem w omawianej sprawie sprzedaż dotyczy udziałów w spółce mającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to wystąpi kryterium przewidziane w art. 1 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, skutkujące opodatkowaniem. Na taki stan faktyczny - w ocenie tut. organu podatkowego - wskazuje sformułowanie pisma spółki "udziałowiec spółki z o.o.", a więc spółki z ograniczoną odpowiedzialnością funkcjonującej w Polsce, bowiem przewidzianej w powołanej ustawie (art. 151 i nast. k.s.h.).

Bez znaczenia prawnego - jak wykazano powyżej - są wówczas akcentowane przez spółkę okoliczności, iż nabywca udziałów nie jest obywatelem polskim oraz że transakcji dokonano za granicą.

Konsekwencją powstania w niniejszej sprawie obowiązku podatkowego jest zrealizowanie wymogu art. 10 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do wyżej powołanego przepisu podatnicy (strony umowy) są zobowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, którym jest chwila dokonania określonej czynności cywilnoprawnej. Przy tym, zgodnie z § 3 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 5 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad poboru podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 108, poz. 1153, z późn. zm.), osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, na których ciąży obowiązek obliczenia i dokonania zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, składają właściwemu urzędowi skarbowemu jedną deklarację.

W świetle art. 1 ust. 4 pkt 1-2 ustawy wynika więc niezbędność każdorazowego badania kryterium miejsca wykonywania praw majątkowych - w zależności od ich istoty.