PMO/436-03/06 - Czy zbycie własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego a następnie w ciągu 4 miesięcy od dnia zbycia zakupu innego lokalu mieszkalnego z powodu pogarszającego się stanu zdrowia i przyczyn ekonomicznych (brak środków na utrzymanie drogiego i dużego mieszkania) jest wystarczające do utrzymania ulgi warunkowej w podatku od spadków i darowizn?

Na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. z 2005 r. Dz. U. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 5 lipca 2006 r. Pani,......... zam. w,....., o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r.Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) dotyczących art. 16 ust. 7 ww. ustawy.

Stwierdzam, że:

stanowisko przedstawione w tym wniosku jest prawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

Stan faktyczny przedstawiony przez Wnioskodawczynię:

Podatniczka w wyniku spadkobrania nabyła w 2001 r. połowę własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego w budynku przy ul........ w,........ Na mocy decyzji tutejszego organu podatkowego Nr,....... z dnia 5 kwietnia 2001 r. uzyskała warunkową ulgę od podatku od spadków i darowizn na okres 5 lat wynikającą z art. 16 ww. ustawy. W chwili złożenia zeznania podatkowego tj. 19 lutego 2001 r. Pani....... oświadczyła, że mieszka w nabytym lokalu i będzie zamieszkiwać przez 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego.

W zamieszkiwany lokalu jest wilgoć, która spowodowała liczne schorzenia. Ponadto z uwagi na niewysoką emeryturę, podatniczki nie stać na ponoszenie kosztów utrzymania dużego mieszkania.

Z ww. powodów zmuszona jest do jego sprzedaży i zakupienia mniejszego mieszkania w ciągu 2 miesięcy.

Pytanie podatniczki: Czy zbycie własnościowego prawa do lokalu spółdzielczego a następnie w ciągu 4 miesięcy od dnia zbycia innego lokalu mieszkalnego przed upływem 5 lat kalendarzowych z powodu pogarszającego się stanu zdrowia i przyczyn ekonomicznych (brak środków na utrzymanie drogiego i dużego mieszkania) jest wystarczające do utrzymania ulgi warunkowej w podatku od spadków i darowizn?

Stanowisko podatniczki: Na tle istniejących okoliczności faktycznych podatniczka formułuje stanowisko, że zbycie lokalu, w tym przypadku, przed upływem 5 lat kalendarzowych, a następnie nabycie innego lokalu w terminie nieprzekraczającym 5 miesięcy od dnia zbycia, nie spowoduje wygaśnięcia decyzji o przyznaniu ulgi podatkowej.

Dokonując wnikliwej analizy przedstawionego przez podatniczkę stanu faktycznego jak i obowiązujących w tym zakresie źródeł prawa, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kwidzynie zważył co następuje:

Przy nabyciu w drodze spadku lokalu mieszkalnego przez osobę zaliczaną do I grupy podatkowej nie wlicza się do podstawy opodatkowania jego wartości do łącznej wysokości nie przekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej lokalu.

Do pierwszej grupy podatkowej - w myśl art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) zalicza się między innymi współmałżonka. Podstawą prawną przedmiotowej ulgi w podatku od spadków i darowizn jest art. 16 powołanej ustawy. W niniejszym artykule zostały również szczegółowo określone warunki, jakie łącznie musi spełnić nabywca, aby ulga o której mowa mogła być zachowana. Jednym z nich jest zamieszkiwanie przez spadkobiercę w nabytym tytułem spadku lokalu przez okres 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku (art. 16 ust. 2 pkt 5 lit. "a").

Jednocześnie jednak w art. 16 ust. 7 ustawy przewidziano sytuacje, które stanowiąc odstępstwo od wymogu zamieszkiwania w podanym terminie nie powodują utraty ulgi. Wyjątkową sytuacją jest, zgodnie z treścią powołanego przepisu, m.in., "zbycie (...)lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a (..) nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia". Podstawą uzasadniającą zbycie lokalu w świetle przytoczonego art. 16 może być więc jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika, która powoduje konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania. Potwierdzeniem tego jest wyrok z dnia 7 marca 2002 r. (Sygn. akt I SA/Wr 2910/01), w którym skład orzekający stwierdził, iż "konieczność" w rozumieniu art. 16 winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdy chodzi o kwalifikowaną, nieodzowną potrzebę takiej zmiany. W niniejszej sprawie przedmiotem rozważań będzie przede wszystkim kwestia, czy okoliczności wymienione w piśmie podatnika wyczerpują przesłanki z art. 16 ust. 7, a co za tym idzie, czy możliwe będzie utrzymanie przez niego ulgi podatkowej.

Z pisma podatniczki wynika, iż rozważana sprzedaż dużego mieszkania (64,13 m²;) i zakup lokalu o mniejszym metrażu podyktowana jest koniecznością obniżenia kosztów utrzymania. Ponadto, w mieszkaniu, cyt. "jest wilgoć (bezpośrednie sąsiedztwo rzeki), która spowodowała u mnie liczne schorzenia (reumatyzm z postępującym gośćcem, zapalenie ścięgien obu rąk oraz osteoporoza), zatem występuje konieczność zmiany warunków mieszkaniowych". Odniesienie do powyższej argumentacji podatniczki zawiera orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 listopada 1998 r. (sygn. akt III S.A. 1587/97, publik ONSA 2000/1/17), w którym to za przesłanki uzasadniające zbycie lokalu (jakkolwiek w warunkach art. 16 ust. 8 ustawy) sąd uznał trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji, gdy przeznaczył on środki pieniężne na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Argumentem natury zdrowotnej, na który powołuje się w piśmie podatniczka jest fakt, iż obecnie zajmowane przez nią mieszkanie usytuowane jest blisko rzeki, co w związku z pogorszeniem stanu zdrowia jest okolicznością uzasadniającą konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, jeśli w sposób oczywisty utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb mieszkaniowych w lokalu nabytym w drodze spadku. Kwestię stanu zdrowia akcentował skład orzekający m.in. w wyr. z dnia 21 kwietnia 1998 r. sygn. akt III S.A. 122/97/ publik. ONSA 1999/1/30/. Zatem powyższy argument także przemawia za zachowaniem ulgi przewidzianej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że okoliczności wskazane przez podatnika wyczerpują przesłanki art. 16 ust. 7 ustawy, przy czym ewentualne nabycie nowego lokalu winno nastąpić w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.