PM/436-1/05/GR - Przekształcenie w spółkę cywilną przedsiębiorstwa prowadzonego przez małżonków

Pytanie podatnika

Czy w przypadku przekształcenia dotychczasowej firmy prowadzonej na imię obojga małżonków w spółkę cywilną podatnicy obowiązani są do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia umowy spółki cywilnej?

Zdaniem podatników nie ciąży na nich obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia w/w umowy spółki cywilnej.

Postanowienie

Na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku (...) z dnia 19 października 2005 r. o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy spółki cywilnej w przypadku wymuszonego przez prawo przekształcenia dotychczasowej firmy prowadzonej na imię obojga małżonków w spółkę cywilną stwierdzam, że

stanowisko przedstawione w tym wniosku jest nieprawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

Uzasadnienie

W związku z wejściem w życie art. 68 ustawy z 2 lipca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1808) zobowiązano małżonków prowadzących działalność gospodarczą zarejestrowaną w ewidencji działalności gospodarczej na imię obojga małżonków do zmiany wspólnego wpisu. W związku z powyższym każdy z małżonków będzie mógł prowadzić odrębną działalność gospodarczą. Wspólne prowadzenie działalności gospodarczej przez małżonków możliwe będzie tylko w formie organizacyjnej przewidzianej prawem cywilnym, tj. spółki cywilnej lub przepisami kodeksu spółek handlowych, np. spółki jawnej. Z Państwa wniosku z dnia 19 października 2005 r. wynika, że z uwagi na to, iż dokonanie podziału na dwie samodzielne firmy będzie w Państwa przypadku zdecydowanie utrudnione i związane z dużymi nakładami, zamierzacie Państwo prowadzić dalszą działalności gospodarczą wspólnie - w formie spółki cywilnej.

Pytanie podatników: czy w przypadku wymuszonego przez prawo przekształcenia dotychczasowej firmy prowadzonej na imię obojga małżonków w spółkę cywilną podatnicy obowiązani są do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia umowy spółki cywilnej.

Zdaniem podatników, ponieważ przekształcenie dotychczasowej firmy prowadzonej na imię obojga małżonków w spółkę cywilną nastąpiło z mocy przepisów prawa nie ciąży na nich obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia umowy spółki cywilnej.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż zamierzacie Państwo dotychczasową działalność gospodarczą prowadzić w formie spółki cywilnej. Dla jej funkcjonowania niezbędne jest zawarcie umowy przez wspólników. Istotą spółki cywilnej, zgodnie z art. 860 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) jest dążenie wspólników do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług. Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku. W czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału majątku wspólników. Wniesione przez wspólników wkłady oraz dochody uzyskane dla spółki w czasie jej trwania stają się wspólnym majątkiem wspólników. Jest to jednak majątek odrębny od majątku osobistego każdego ze wspólników, podlegający szczególnym przepisom służącym do zapewnienia jego niepodzielności przez cały czas istnienia spółki. Współwłasność tego odrębnego majątku nie jest jednak współwłasnością w częściach ułamkowych, lecz jest współwłasnością łączną. Opiera się ona zawsze na szczególnym stosunku osobistym np. powstałym w wyniku zawarcia umowy spółki, który łączy pewne osoby niezależnie od tego, czy chodzi o własność tej lub innej rzeczy. Zasada powyższa dotyczy nie tylko sytuacji, kiedy wspólnikami są osoby dla siebie obce, ale również wtedy, gdy wspólnikami są małżonkowie, objęci ustawową wspólnością majątkową. W przypadku spółki cywilnej zawiązanej przez oboje małżonków wkładem do spółki są konkretne składniki majątkowe, stanowiące część całego posiadanego przez nich majątku, które to z tą chwilą przestają być składnikami majątku wspólnego małżonków, a stają się majątkiem wspólnym wspólników spółki. I chociaż wspólny majątek małżonków jak i wspólny majątek wspólników oparte są na zasadach współwłasności łącznej to wspólność ta wynika z innych przepisów, odpowiednio z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu cywilnego.

Przekształcenie dotychczasowego przedsiębiorstwa prowadzonego przez małżonków w spółkę cywilną należy traktować jak zwykłe zawiązanie spółki cywilnej. Przepisy nie przewidują żadnego specjalnego trybu tworzenia spółki przez małżonków prowadzących dotąd firmę na imię obojga małżonków. Jeśli więc utworzona przez małżonków spółka cywilna ma działać na bazie majątku wykorzystywanego dotąd w działalności prowadzonej przez oboje małżonków, to powinien on być wniesiony jako wkład do tej spółki.

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. k) oraz pkt 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (j.t. z 2005 r. Dz. U. Nr 41, poz. 399) podatkowi podlegają umowy spółki (akty założycielskie) oraz zmiany tych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4. Obowiązek podatkowy, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, w tym przypadku zawarcia umowy spółki i ciąży na wspólnikach takiej spółki (art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych). Podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 10 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych). Podstawę opodatkowania przy zawarciu umowy spółki stanowi wartość wkładów wniesionych do majątku spółki albo wartość kapitału zakładowego (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. a) w/w ustawy). Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stawka podatku wynosi od umowy spółki 0,5%.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego i prawnego sprawy, w opinii tut. Organu podatkowego, przekształcenie dotychczasowego przedsiębiorstwa prowadzonego na imię obojga małżonków w spółkę cywilną podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie uzależnia obowiązku podatkowego od okoliczności powstania danej czynności cywilnoprawnej. Zatem bez znaczenia dla tego rodzaju obowiązku podatkowego jest fakt, iż obowiązek zmiany formy prowadzenia działalności gospodarczej wynika z przepisów ustawy.