PL/LM/830/11/3/EOB/2008/PK/587 - Umowa sprzedaży akcji na okaziciela - moment powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 14e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.- Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) Minister Finansów, z urzędu, zmienia interpretację indywidualną wydaną dnia 13 listopada 2007 r., Nr IPPB2/436-72/07-4/MZ, przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, działającego w imieniu Ministra Finansów na podstawie § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770), dotyczącą chwili powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku umów kupna-sprzedaży akcji na okaziciela. Minister Finansów stwierdza, iż stanowisko zawarte we wniosku o interpretację indywidualną Firmy "H." sp. z o.o. z dnia 18 września 2007 r. w sprawie chwili powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym obowiązek ten nie powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży akcji na okaziciela, ale z chwilą wydania tych akcji nabywcy jest prawidłowe, z zastrzeżeniem, iż chwilą wydania nabywcy zdematerializowanych akcji na okaziciela jest chwila za zapisu tych papierów wartościowych na jego rachunku papierów wartościowych.

Dnia 18 września 2007 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych, w zakresie obowiązku podatkowego od zawartych umów kupna sprzedaży zdematerializowanych akcji na okaziciela.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Od początku 2007 r. wnioskodawca skupuje akcje na okaziciela serii A P. S.A. w Bydgoszczy od pracowników i byłych pracowników P. Zajmuje się tym na zlecenie wnioskodawcy osoba fizyczna zamieszkała w Bydgoszczy. Jest to zorganizowane w sposób wygodny dla zbywających, dlatego umowy zawierane są z różnymi datami i zapłacone gotówką. Następnie umowy rejestrowane są w punkcie obsługi Domu Maklerskiego BZ WBK S.A. w Bydgoszczy, ul. (...). Umowy nie są rejestrowane pojedynczo i niezwłocznie w tym samym dniu po podpisaniu, ponieważ z reguły są to umowy o niewielkiej wartości jednostkowej, czasem nieprzekraczającej 1 zł wg ceny zakupu i dotyczące czasem tylko 1 szt. akcji. Działanie to jest spowodowane również życzeniem Domu Maklerskiego, a wnioskodawca przyczynia się (przychyla się) do niego ze względu na koszty i własną dogodność. Po zarejestrowaniu tychże umów Spółka może uzyskać od Domu Maklerskiego świadectwo ich posiadania, w formie "Zaświadczenia depozytowego", nie wcześniej jednak niż po 5 dniach od zarejestrowania umów.

W oparciu o powyższy stan prawny zadano następujące pytanie.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy związany z podatkiem od czynności cywilnoprawnych? Czy dotyczy on dnia podpisania (zawarcia) umowy sprzedaży akcji, czy też jest to dzień wydania akcji przez biuro maklerskie?

Zdaniem wnioskodawcy obowiązek podatkowy, o którym mowa w deklaracji PCC-3, poz. 4 nie powstaje pod datą zawarcia umowy, lecz najwcześniej po zarejestrowaniu ich, a nawet 5-tego dnia od dnia zarejestrowania umowy w Biurze Maklerskim (tu możliwość wydania takiego dokumentu w Biurze Maklerskim). Czynność zakupu akcji na okaziciela od osoby fizycznej dokonuje się poprzez wydanie akcji po ich uprzedniej rejestracji w Biurze Maklerskim. Akcjonariusze akcji na okaziciela, jako papierów wartościowych stają się ich właścicielami dopiero z chwilą ich wydania. Ponieważ akcje mają formę niematerialną są zdeponowane w Domu Maklerskim BZ WBK S.A. w Poznaniu. Przeniesienie praw z akcji na okaziciela następuje przez przeniesienie własności dokumentu, przy czym do przeniesienia własności dokumentu potrzebne jest jego wydanie (art. 517 § 2 i art. 921¹² k.c.). Wydanie dokumentu własności akcji następuje w formie "Zaświadczenia depozytowego". Dla ważności i dokonania czynności cywilnoprawnej, jaką jest sprzedaż akcji na okaziciela - przeniesienie własności akcji, potrzebne jest wydanie własności dokumentu. Przed wydaniem własności dokumentu umowa, którą Spółka podpisuje ze zbywcą akcji nie jest ważna, bo czynność cywilnoprawna (nabycie akcji) nie jest dokonana, a umowa sprzedaży akcji - nieskuteczna. Dlatego zdaniem wnioskodawcy, dzień powstania obowiązku podatkowego, który jest związany z momentem dokonania czynności cywilnoprawnej, w przypadku sprzedaży akcji na okaziciela, następuje z chwilą wydania nabytych akcji.

W interpretacji indywidualnej z dnia 13 listopada 2007 r. Nr IPPB2/436-72/07-4/MZ, Dyrektor Izby skarbowej w Warszawie stwierdził, że w przypadku zawierania umów sprzedaży akcji obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, tj. z chwilą podpisania umowy sprzedaży.

Minister Finansów po dokonaniu analizy sprawy stwierdza, co następuje.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 20000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.), podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży. W przypadku umów sprzedaży, na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba, ze przepis szczególny stanowi inaczej albo ze strony inaczej postanowiły. Powyższa zasada może zostać wyłączona przepisem szczególnym (np. art. 155 § 2 k.c., zgodnie z którym jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku lub rzeczy przyszłe, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienia posiadania rzeczy) lub wolą stron.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że przedmiotem umów sprzedaży są zdematerializowane akcje na okaziciela.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o.i.f.", umowa zobowiązująca do przeniesienia zdematerializowanych papierów wartościowych. Przepis art. 7 ust. 2 ustawy o.i.f. jest przepisem szczególnym wobec art. 155 § 1 k.c. Statuuje on wyjątek od proklamowanej w art. 155 § 1 k.c. ogólnej zasady podwójnego skutku czynności prawnych zobowiązujących. Przepis ten, w zakresie, w jakim dotyczy obroty zdematerializowanymi akcjami na okaziciela, jest także lex specialis wobec art. 921¹² k.c., zgodnie z którym przeniesienie praw z dokumentu na okaziciela wymaga wydania nabywcy dokumentu papieru wartościowego na okaziciela stanowi zapis tych papierów wartościowych na jego rachunku papierów wartościowych.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż w obrocie zdematerializowanymi instrumentami finansowymi czynność cywilnoprawna zostaje dopełniona z chwilą zapisu tychże instrumentów na rachunku papierów wartościowych nabywcy i z ta właśnie chwilą powstaje obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm. stronie służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów - w terminie czternastu dni od dnia doręczenia interpretacji - do usunięcia naruszenia prawa.

Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania do usunięcia naruszenia prawa.