PI/005-698/04/CIP/01 - Czy w świetle obowiązujących po dniu 1 maja 2004 r. przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) wpłacona przez klienta kaucja powoduje powstanie obowiązku podatkowego?
Pismo z dnia 14 lipca 2004 r. Izba Skarbowa w Gdańsku PI/005-698/04/CIP/01 Czy w świetle obowiązujących po dniu 1 maja 2004 r. przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) wpłacona przez klienta kaucja powoduje powstanie obowiązku podatkowego?
Stan faktyczny w sprawie.
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą związaną z obrotem samochodami i częściami samochodowymi. W celu zabezpieczenia właściwej realizacji umów dotyczących oferowanych towarów i usług pobiera od klientów tzw. kaucje zwrotne.
Pobrana od klienta kaucja przepada jeżeli klient nie wywiązał się z umowy albo zostaje zwrócona po uzyskaniu całej należności od klienta, a często zaliczona na poczet należności za sprzedany towar lub usługę.
Podatnik uważa, że wpłacona przez klienta kaucja jest zaliczką, która pod rządami "starej ustawy" tj. do dnia 1 maja 2004 r. powodowała powstanie obowiązku podatkowego w momencie przekroczenia 50% wartości towaru lub usługi którego dotyczyła.
Ocena prawna stanu faktycznego:
Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 23-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także otrzymana dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawa lub świadczeniem usług.
Artykuł 29 ust. 2 tej ustawy stanowi, iż w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadająca od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze.
Z kolei, w art. 19 ust. 11 tej ustawy wskazano, iż jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.
Należy tu wskazać, iż zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku Języka Polskiego PWN, Warszawa, 1978)
zaliczka - jest to część należności wpłacana z góry na poczet tej należności,
zadatek - to suma pieniężna dawana przy zawarciu umowy w celu zapewnienia jej wykonania; zaliczka na poczet należności; akonto,
przedpłata - to określona suma pieniędzy wpłacana regularnie, w ustalonych terminach, w celu zapewnienia sobie otrzymania jakiegoś towaru, niepodlegająca zwrotowi,
rata - część należności pieniężnej, płatna w oznaczonym terminie,
kaucja - suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.
Wynika z powyższego, że w przypadku gdy kaucja zostanie zaliczona na poczet należności za sprzedany towar lub świadczoną usługę, należy traktować ją jako formę zaliczki lub zadatku będącej obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 2 cyt. ustawy. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje na podstawie art. 19 ust. 11 tej ustawy, czyli w momencie jej otrzymania.
Natomiast w przypadku kaucji zwrotnej, będącej jedynie zabezpieczeniem wykonania przyszłej umowy kupna-sprzedaży, gdy kaucja ta podlega zwrotowi w całości kontrahentowi po realizacji umowy, nie jest obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 2 cyt. wyżej ustawy, tym samym nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług na podstawie art. 19 ust. 11 tej ustawy.