PI/005-237/04/CIP/01 - Zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym.

Pytanie podatnika

Podatnik zwraca się z zapytaniem, czy pomimo nie wpłacenia kaucji gwarancyjnej może otrzymać za maj 2004 r. zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w podstawowym terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia. Podatnik podkreśla, iż 12 miesięczny termin prowadzenia działalności gospodarczej upłynie 31.05.2004 r. i zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług będzie mógł otrzymać zwrot różnicy podatku VAT w podstawowym terminie 60 dni, począwszy od rozliczenia za 06/2004.

Podatnik podatku od towarów i usług - spółka cywilna z udziałem dwóch wspólników rozpoczęła w dniu 01.06.2003 r. działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży palet i elementów palet do Holandii. Zgłoszenie rejestracyjne na formularzu VAT-R/UE złożyła 15.04.2004 r. informując, iż od 01.05.2004 r. zamierza dokonywać transakcji wewnątrzwspólnotowych. Jeden ze wspólników od 1993 r. dokonuje transakcji handlowych z tym samym kontrahentem co spółka cywilna. Ponadto u żadnego ze wspólników nie wystąpiły zaległości budżetowe.

Ocena prawna stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535), zwanej dalej ustawą, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, (tj. zarówno określona w otrzymanych fakturach, jak i wynikająca z dokumentów celnych, a także stanowiący tę kwotę zryczałtowany zwrot podatku oraz należny podatek od: importu usług, od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca oraz z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów), jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy. Realizacja powyższego prawa podatnika została zróżnicowana w zakresie terminu zwrotu różnicy podatku VAT. Co do zasady zwrot podatku na rachunek bankowy podatnika następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia - art. 87 ust. 2 ustawy.

Ustawodawca przewidział dla określonej kategorii podatników wydłużony termin zwrotu podatku. I tak, zgodnie z art. 97 ust. 5 ustawy "w przypadku podatników rozpoczynających wykonywanie czynności, o których mowa w art. 5, oraz podatników, którzy rozpoczęli wykonywanie tych czynności w okresie krótszym niż 12 miesięcy przed złożeniem zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, i którzy zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, termin zwrotu różnicy podatku, o którym mowa w art. 87 ust. 2, 4-6, wydłuża się do 180 dni. (...)"

Zatem na mocy art. 97 ust. 5 ustawy podatnicy, którzy:

- rozpoczynają wykonywanie czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług o których mowa w art. 5 ustawy (tj. odpłatne dostawy towarów, odpłatne świadczenia usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju lub wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów), wykonują w/w czynności w okresie krótszym niż 12 miesięcy,

- przed złożeniem do naczelnika urzędu skarbowego zawiadomienia o zamiarze dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub wewnatrzwpólnotowego nabycia (formularz VAT-R i VAT-R/UE) i zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, otrzymają zwrot różnicy podatku VAT w wydłużonym terminie do 180 dni.

W przypadku gdy zasadność zwrotu różnicy podatku VAT w w/w terminie wymagać będzie dodatkowego sprawdzenia, w myśl art. 97 ust. 5 w związku z art. 87 ust. 2 ustawy naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin (180 dni) do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego. W sytuacji gdy przeprowadzone postępowanie wykaże zasadność zwrotu, urząd skarbowy wypłaci podatnikowi należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty (opłata ta wynosi 50% należnej kwoty odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych).

Warunkiem stosowania zasad ogólnych zwrotu różnicy podatku w terminach określonych w art. 87 ustawy (60-dniowego podstawowego lub 25-dniowego przyspieszonego terminu tego zwrotu) w stosunku do w/w podatników jest zgodnie z treścią art. 97 ust. 7 ustawy wpłata kaucji w wysokości 250.000,- zł. Tryb przyjmowania w/w kaucji oraz formy zabezpieczenia majątkowego, które mogą być uznane za kaucję Minister Finansów określił w § 1 i 2 rozporządzenia z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia trybu przyjmowania kaucji oraz określenia form zabezpieczenia majątkowego (Dz. U. Nr 58, poz. 560). Należy zaznaczyć, że wniesienie w/w kaucji nie jest warunkiem obligatoryjnym dla dokonania rejestracji dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego przez podatników rozpoczynających działalność lub prowadzących działalność krócej niż 12 miesięcy.

Wydłużenie terminu zwrotu różnicy podatku VAT do 180 dni w stosunku do w/w podatników przestaje obowiązywać zgodnie z art. 97 ust. 6 ustawy "począwszy od rozliczenia za okres rozliczeniowy następujący po upływie 12 miesięcy lub po upływie 4 kwartałów, za które podatnik składał deklaracje podatkowe oraz rozliczał się terminowo z podatków stanowiących dochód budżetu państwa, w tym również jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych".

Ponadto Podatnik na mocy art. 97 ust. 8 ustawy może wystąpić do naczelnika urzędu skarbowego o zwolnienie lub zwrot kaucji po upływie12 miesięcy, za które składał deklaracje podatkowe oraz rozliczał się terminowo z podatków stanowiących dochód budżetu państwa, w tym również jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych.

W odniesieniu do podatników, którzy przed 1 maja 2004 r. byli podatnikami VAT w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, do okresu 12 miesięcy lub 4 kwartałów wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu uwzględniany jest okres wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu w rozumieniu ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika wynika, iż rozpoczął on działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu 01.06.2003 r. Natomiast o zamiarze rozpoczęcia dokonywania transakcji handlowych z podmiotami z państw członkowskich Unii Europejskiej podatnik zawiadomił naczelnika urzędu skarbowego poprzez złożenie w dniu 15.04.2004 r. zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R/UE. Ponadto z treści zapytania wynika, że Podatnik nie dokonał wpłaty kaucji w wysokości 250.000,- zł, jak również nie złożył wniosku o zwolnienie z kaucji, o którym jest mowa w art. 97 ust. 8 ustawy.

Zatem mając na uwadze obowiązujące przepisy, w przypadku gdy u Podatnika w rozliczeniu za maj 2004 r. wystąpi nadwyżka podatku naliczonego nad należnym (do zwrotu na rachunek bankowy), zwrot podatku VAT nastąpi w terminie do 180 dni od dnia złożenia deklaracji VAT-7 za 05/2004 r. Podatnik będzie miał prawo do zwrotu różnicy podatku VAT w terminach i na zasadach ogólnych (60 dni lub 25 dni) - określonych w art. 87 ust. 2-6 ustawy - począwszy od rozliczenia za 06/2004 r.

Ponadto należy wskazać, iż zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą (...), bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Spółka cywilna na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług jest jednostką organizacyjną nie mającą osobowości prawnej i wykonującą samodzielnie działalność gospodarczą. W świetle powyższego prowadzenie od 1993 r. działalności gospodarczej przez jednego ze wspólników Spółki cywilnej, również z tym samym holenderskim kontrahentem co Spółka cywilna, jest bez znaczenia. Podmioty te są odrębnymi podatnikami podatku od towarów i usług, m. in. posługują się odrębnymi Numerami Identyfikacji Podatkowej (NIP), jak również odrębnymi Numerami Identyfikacyjnymi VAT -UE.