PF-II/41171-0005/07/KJ - Opodatkowanie odszkodowania otrzymywanego za bezumowne korzystanie z gruntu

Na podstawie art. 14b § 5 oraz art. 233 § 1 pkt 1 w związku z art. 239 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 30 marca 2007 r. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Kluczborku z dnia 13 marca 2007 r. Nr PDF-410-3/07 dotyczące interpretacji przepisów prawa podatkowego w kwestii opodatkowania odszkodowania otrzymywanego za bezumowne korzystanie z gruntu - utrzymuje zaskarżone postanowienie w mocy.

W dniu 22 grudnia 2006 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Kluczborku wpłynął Pani wniosek o udzielenie interpretacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w kwestii opodatkowania odszkodowania otrzymywanego za bezumowne korzystanie z gruntu.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż jest Pani właścicielką działki Nr 128 o powierzchni 0,04 ha położnej w ..., na której posadowione są zabudowania mieszkalne i gospodarcze stanowiące odrębny przedmiot własności. Właścicielem tychże zabudowań jest p. ..., który nabył je w dniu 25 września 1996 r. w drodze licytacji.

Z przedłożonych przez Panią dokumentów wynika, iż wystąpiła Pani do Sądu Rejonowego w Kłodzku z powództwem przeciwko p. ... o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z Pani gruntu okresie od 25 września 1996 r. do 25 listopada 2005 r. w wysokości 12.800 zł i ustawowych odsetek od dnia 11 marca 2005 r. Wyrokiem z dnia 16 grudnia zasadzano na rzecz Pani kwotę 6.160 zł wraz z ustawowymi odsetkami, jako odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu w oparciu o przepisy art. 224 Kodeksu cywilnego za okres od stycznia 1999 r. do października 2005 r.

Zgodnie z przedstawionym przez Panią stanowiskiem odszkodowanie za bezumowne korzystanie z gruntu nie powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W dniu 13 marca 2007 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kluczborku wydał postanowienie Nr PDF-410-3/07 uznające, iż stanowisko przedstawione przez Panią we wniosku jest nieprawidłowe. Uznał, iż przychód z tytułu opisanego wyżej odszkodowania nie podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W zażaleniu nie wnosi Pani zastrzeżeń co do stanowiska zajętego przez organ I instancji w sprawie opodatkowania uzyskiwanych przychodów podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jedynie ma zastrzeżenia co do treści zdania zawartego w zaskarżonym postanowieniu cyt. "Przy ustaleniu stawki uwzględniono również, iż pozwany płacił podatek od nieruchomości mimo, iż nie był właścicielem", uważając je za niezgodne ze stanem faktycznym, co szczegółowo uzasadnia.

Rozpatrując złożone zażalenie Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu, stwierdza co następuje.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3b wyżej powołanej ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Z uregulowań art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika jednoznacznie, iż nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, bądź wyroków lub ugód sądowych, z wyjątkiem odszkodowań wyraźnie wyłączonych ze zwolnienia.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż na podstawie wyroku sądowego otrzymuje Pani od samoistnego posiadacza wynagrodzenie wraz z ustawowymi odsetkami. Wynagrodzenie to stanowi (zgodnie z wyrokiem Sądu) odszkodowanie miesięczne za korzystanie z gruntu kwocie 75 zł miesięcznie, przy uwzględnieniu wysokości czynszów dzierżawnych za 1 ha gruntu, jak i wysokości opłat za wieczyste użytkowanie gruntu, oraz przy uwzględnieniu, iż pozwany płacił podatek od nieruchomości gruntowych, mimo iż nie był ich właścicielem.

Za podstawą prawną żądania odszkodowania, Sąd uznał przepisy regulujące kwestie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy.

Z bezumownym korzystaniem z rzeczy mamy do czynienia, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w sferę uprawnień właścicielskich, w wyniku czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków. Naprawieniu uszczerbków spowodowanych pozbawieniem właściciela możliwości korzystania z rzeczy służą uregulowane w art. 224-225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) - tzw. roszczenia uzupełniające. Treścią tych roszczeń jest żądanie wynagrodzenia za korzystnie z rzeczy oraz zwrot pożytków lub ich równowartości. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu lub dzierżawy, która zostałaby zawarta gdyby nieruchomość nie została zajęta. Przepisy prawa przyznają właścicielowi prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wynajął. Utratą korzyści jest w szczególności szkoda polegająca na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconego zysku. Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega bowiem wyłącznie odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z powyższego wynika jednoznacznie, iż wynagrodzenie otrzymane przez Panią od samoistnego posiadacza na postawie wyroku sądowego za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest roszczeniem rozliczeniowym. Obejmuje ono wszystko, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz wynajął, wydzierżawił lub oddał do odpłatnego korzystania. Nie ma więc podstaw aby zakwalifikować wypłacone kwoty do odszkodowań, które na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych korzystają ze zwolnienia od opodatkowania tym podatkiem. Jednocześnie należy wskazać, iż katalog zwolnień zawarty w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie obejmuje również odsetek od przedmiotowych wynagrodzeń.

Wobec tego Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kluczborku słusznie zakwalifikował do przychodów "z innych źródeł", o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 wyżej powołanej ustawy kwoty wypłacone Pani z w/w tytułu.

Odnosząc się do wskazanego w zażaleniu zastrzeżenia co do treści zdania zawartego w zaskarżonym postanowieniu dotyczącego ustalenia stawki opłaty za użytkowanie wieczyste, należy wskazać, iż w celu ustalenia charakteru otrzymanego świadczenia organ podatkowy I instancji w uzasadnieniu wydanego postanowienia zacytował część wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku, w którym mowa o rodzaju świadczenia i sposobie jego ustalenia. Z wyroku tego wynika, iż ustalając wysokość odszkodowania uwzględniono fakt, iż pozwany płacił podatek od nieruchomości miano, że Pani była właścicielem gruntu. Wobec powyższego argumenty zawarte w zażaleniu pozostają bez wpływu na stanowisko zajęte przez organ I instancji.

W opisanym stanie faktycznym i prawnym sprawy, należy stwierdzić, iż prawidłowe jest zaskarżone postanowienie organu podatkowego pierwszej instancji, stąd orzeczono jak w sentencji.

Decyzja niniejsza jest ostateczna.

Na decyzję przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem tutejszego organu w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach.