PDP/423-38/03 - Skutki w podatku dochodowym od osób prawnych skupu udziałów własnych w celu ich umorzenia dokonanego po cenie niższej od nominalnej wartości udziałów.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Oświęcimiu, na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), w odpowiedzi na pismo z dnia 19 listopada 2003 r. w sprawie udzielenia pisemnej informacji o stosowaniu przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych - uprzejmie wyjaśnia:

Z treści pisma wynika, że Spółka zamierza obniżyć kapitał zakładowy poprzez umorzenie udziałów dokonując ich skupu po cenie niższej niż nominalna ich wartość, a powstałą różnicę odnieść na kapitał zapasowy.

Aby określić skutki podatkowe tej operacji należy przeanalizować przepisy art. 10 ust. 1 oraz art. 12 ust. 4 pkt 3, pkt 4 i pkt 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Regulacje zawarte w art. 10 ust. 1 pkt 1 i art. 12 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy odnoszą się do wspólników, których udziały podlegają umorzeniu. Wynika z nich, że do dochodu z udziału w zyskach osób prawnych, podlegającego opodatkowaniu podatkiem zryczałtowanym zalicza się nadwyżkę wynagrodzenia otrzymanego z tytułu umorzenia udziałów ponad koszt ich nabycia lub objęcia.

Zatem w sytuacji gdy następuje umorzenie udziałów po cenie niższej niż nominalna ich wartość u udziałowców powstaje strata. Jednakże strata poniesiona z tego tytułu nie zmniejsza podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Natomiast rozważając skutki podatkowe z punktu widzenia Spółki, która umorzyła udziały po cenie niższej niż nominalna, a o nadwyżkę zwiększyła kapitał zapasowy, należy kierować się przepisami art. 12 ust. 1, w powiązaniu z art. 12 ust. 4 pkt 4 i pkt 11 ustawy. W tej sytuacji istotne znaczenie ma nie tylko fakt utworzenia kapitału zapasowego, ale przede wszystkim źródło jego pozyskania. Zgodnie z ww. przepisami z przychodów podatkowych, generalnie wyłączono te, które zwiększają kapitał zakładowy spółki. Jednakże wyłączenie, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy, nie obejmuje kwot zwiększających kapitał zapasowy spółki, z wyjątkiem wymienionych w art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy dopłat wniesionych do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach oraz kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji), otrzymanych przy ich wydaniu.

Z przedstawionego przez spółkę stanu faktycznego wynika, że zwiększenie kapitału zapasowego nastąpiło poprzez odniesienie nań nadwyżki powstałej w wyniku skupu udziałów w kwocie niższej niż nominalna ich wartość. Skutkiem tego zmniejszyła się wartość udziałów wspólników, a zwiększył się kapitał zapasowy Spółki. Tym samym spółka uzyskała przysporzenie kosztem majątku wspólników. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają regulacji pozwalających wyłączyć tego rodzaju przysporzenie z przychodów podatkowych.