PDI/415-48/2004 - Opodatkowanie podatkiem dochodowym diet otrzymywanych przez osoby pełniące obowiązki społeczne

Pytanie podatnika

Sposób opodatkowania diet za pełnienie społecznie funkcji w Zarządzie.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu, działając na podstawie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), w odpowiedzi na pismo z dnia 25 czerwca 2004 r. nr 74/2004, w sprawie pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów podatkowych dotyczących "diet" za pełnienie społecznie funkcji z Zarządzie, wyjaśnia.

Zgodnie z art. 13 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, tej ustawy uważa się m.in. przychody otrzymane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów o których mowa w pkt 7 tego artykułu. Natomiast w myśl pkt 7 za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się m.in. przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.

Z powyższego wynika, że ustawodawca wyodrębnia i różnicuje te przychody w taki sposób, że wynagrodzenie osoby należącej do składu zarządu nie może być utożsamiane z wyodrębnianym w ww. pkt 5 tego przepisu, wynagrodzeniem osoby wykonującej czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich.

Przepisy prawa podatkowego, ani też materialnego prawa administracyjnego nie definiują w żaden sposób pojęcia "obowiązków społecznych lub obywatelskich".

Jak wskazano w wyroku z dnia 7 października 1997 r., sygn. akt III SA 253/96 (publ. LEX): wyrażenie "osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich" należy rozumieć bardzo szeroko. Nie ma bowiem legalnej definicji tego wyrażenia ani w przepisach podatkowych, ani też w innych przepisach prawa. W świetle Słownika języka polskiego (Warszawa 1993, t. II str. 296) wyraz "społeczny" oznacza między innymi "zorganizowany, przeznaczony dla społeczeństwa, do obsługiwania społeczeństwa, pracujący dla społeczeństwa, dla dobra ogółu". Jeżeli chodzi o wyraz "obywatelski", to oznacza on "obowiązek obywatelski, Prawa obywatelskie, Komitet, Sąd obywatelski, Straż obywatelska zorganizowana z osób prawnych, ochotników, niefachowców do doraźnej pomocy władzom, jako instytucje tymczasowe".

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekraczającej miesięcznie kwoty 2.280 zł.

Jak wynika z wniosku jednostki Zarząd stowarzyszenia postanowił podjąć uchwałę o wypłaceniu środków pieniężnych dla Członków Zarządu Okręgu za uczestnictwo w pracach Zarządu. Jednostka posiada osobowość prawną nadaną postanowieniem Sądu Rejonowego Sądu Gospodarczego w Opolu. Pojęcie obowiązków społecznych i obywatelskich odnosi się do zadań publicznych i państwowych a nie do czynności związanych z zarządzaniem działalnością gospodarczą osoby, choćby miały charakter "społeczny".

Stąd też ww. przepis art. 21 ust. 1 pkt 17, nie obejmuje swym zakresem osób otrzymujących diety i zwrot kosztów podróży w związku z pełnieniem przez te osoby funkcji we władzach i organach statutowych związku.

A zatem stwierdzić należy, że wskazane wyżej przepisy art. 13 pkt 5 i art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie obejmują swym zakresem osób otrzymujących diety i zwrot kosztów podróży w związku z pełnieniem przez te osoby funkcji we władzach i organach statutowych Związku.

W tej sytuacji należy przyjąć, iż przychody otrzymywane przez te osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych są przychodami w myśl art. 13 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegającymi opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym tj. należy pobrać zaliczki na podatek w 2004 r., w wysokości 19% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 pkt 5 (tj. 102,25 zł.) oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b).