PDF/E/4117-1-53/06 - Zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy wypłaconego na podstawie ugody sądowej

Pytanie podatnika

Czy wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy należy traktować jako odszkodowanie wynikające z zawartych umów i ugod, których to zwolnienie nie dotyczy (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g, czy też jakie inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które do wysokości określonej w wyroku lub ugodzie są wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b.?

Działając na podstawie:

- art. 14b ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j. t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.)

- art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.)

po rozpatrzeniu zażalenia (nazwanego odwołaniem) Koncernu Energetycznego "H." S.A. Oddział w E. z siedzibą w E. przy ul......, na postanowienie Naczelnika Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie Nr US.PD/415-17/WC/05 z dnia 8 lutego 2006 r. w sprawie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wypłaconego na podstawie ugody sądowej odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umów o pracę w tym trybie, uznające stanowisko Spółki za nieprawidłowe, zmieniam wyżej powołane postanowienie Naczelnika Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie i stwierdzam, że zawarte we wniosku stanowisko Strony jest prawidłowe.

Pismem z dnia 9 listopada 2005 r. Koncern Energetyczny "H." S.A. Oddział w E. złożył wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Oddział Spółki zawarł ze swoim pracownikiem ugodę sądową, na mocy której cofnięto rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika i ustalono, że zostaje on rozwiązany na mocy porozumienia stron. Pracodawca zobowiązał się do wypłacenia pracownikowi odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy. Oddział nic potrącił zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W związku z powyższym, Płatnik zwrócił się o udzielenie odpowiedzi, czy wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy należy traktować jako odszkodowanie wynikające z zawartych umów i ugod, których to zwolnienie nie dotyczy (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g, czy też jakie inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które do wysokości określonej w wyroku lub ugodzie są wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b.

Zdaniem wnioskodawcy wypłacone odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako inne odszkodowanie, otrzymane na podstawie ugody sądowej.

Dokonując oceny stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia, Naczelnik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie postanowieniem Nr US.PD/415-17/WC/05 z dnia 8 lutego 2006 r. uznał przedstawione przez Płatnika stanowisko za nieprawidłowe. Organ pierwszej instancji stwierdził, że w związku z. tym, że wysokość odszkodowania wynika wprost z przepisów rangi ustawowej, stanowi ono świadczenie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z art. 56 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j. t. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę - bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie.

Wysokość odszkodowania określa art. 58 Kodeksu pracy. A zatem, skoro wysokość odszkodowania wynika wprost z przepisów ustawy Kodeks pracy, przedmiotowe odszkodowanie, otrzymane na podstawie ugody sądowej, podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym organ pierwszej instancji stwierdził, że art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w omawianym przypadku nie będzie miał zastosowania.

Płatnik, nie zgadzając się ze stanowiskiem Naczelnika Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie przedstawionym w postanowieniu Nr US.PD/415-17/WC/05 z dnia 8 lutego 2006 r. wniósł do Dyrektora izby Skarbowej w Olsztynie zażalenie na postanowienie organu pierwszej instancji, w którym podtrzymuje swoje stanowisko, że wypłacone odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako inne odszkodowanie otrzymane na podstawie ugody sądowej.

Zdaniem Strony, Naczelnik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie błędnie Ą założył, iż wypłacone odszkodowanie odpowiada odszkodowaniu przyznawanemu pracownikom na podstawie art. 56 § 1 Kodeksu pracy. Strona wyjaśnia, że w wyniku złożonego pracownikowi przez pracodawcę oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy doszło do sporu na gruncie zasadności złożonego przez pracodawcę oświadczenia. Pracownik w złożonym do Sądu odwołaniu domagał się przywrócenia do pracy oraz zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. W trakcie procesu doszło do ugody, w wyniku której pracodawca cofnął sporne oświadczenie woli i razem z pracownikiem zgodnie oświadczyli, iż rozwiązują stosunek pracy na mocy porozumienia stron, a ponadto pracodawca zobowiązał się do wypłaty pracownikowi odszkodowania w kwocie 50.000 zł tytułem odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy. Stąd niezrozumiałym dla pracodawcy jest fakt założenia jakoby to odszkodowanie wynikało z art. 56 § 1, a jego wysokość z art. 58 Kodeksu pracy, bowiem odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 § 1 Kodeksu pracy jest jednym z dwóch alternatywnie przysługujących pracownikowi roszczeń w przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów.

W związku z powyższym, zdaniem Strony, ani wysokość zasądzonego odszkodowania, ani też zasady jego ustalenia nie znajdują oparcia bezpośrednio w przepisach, stąd odszkodowanie to zostało zakwalifikowane przez pracodawcę jako inne odszkodowania, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b.

Naczelnik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie przekazując odwołanie wraz z aktami sprawy wniósł o utrzymanie w mocy zaskarżonego postanowienia.

Dyrektor Izby Skarbowej w Olsztynie pismem z dnia 12 kwietnia 2006 r. poinformował Stronę o przysługującym prawie do zapoznania się z zebranymi dowodami i materiałami w sprawie, wynikającym z art. 123 § 1 Ordynacji podatkowej oraz prawic wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego zgodnie z art. 200 § 1 Ordynacji podatkowej.

W dniu 20 kwietnia 2006 r. na niniejsze zawiadomienie stawili się pełnomocnicy Strony, oświadczając po zapoznaniu się z materiałem dowodowym, iż swoje, stanowisko przedstawiają w załączonym do protokołu załączniku. Pełnomocnicy oświadczyli, iż bezpodstawnym jest fakt, iż art. 56 i 58 Kodeksu pracy reguluje kwestie odszkodowania w przypadku niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę. Uważają, że przepisy Kodeksu pracy w rozpatrywanym przypadku nic były brane pod uwagę. Kwota odszkodowania (50.000 zł) nic stanowi równowartości trzymiesięcznego wynagrodzenia byłego pracownika, którą należałoby brać pod uwagę kierując się zasadami ustalania odszkodowania podyktowanego przez przepisy Kodeksu pracy. W ugodzie pracodawca oświadczył, iż cofa oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika i zobowiązał się dać nowe świadectwo pracy zgodnie z zawartą ugodą. Uznanie zatem jakoby wypłacenie odszkodowanie przesądzało o uznaniu przez pracodawcę rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia za "bezpodstawne" jest zbyt daleko idącą nadinterpretacją. Błędem byłoby ocenianie wypłaconego odszkodowania przez pryzmat pierwotnego oświadczenia woli pracodawcy cofniętego i obecnie nie funkcjonującego już w obrocie.

W związku z powyższym oświadczeniem Dyrektor izby Skarbowej w Olsztynie wezwał Stronę do uzupełnienia materiału dowodowego i przedstawienia wyjaśnień w poniższym zakresie:

- z jakiego tytułu wypłacono odszkodowanie byłemu pracownikowi,

- w jaki sposób ustalono kwotę odszkodowania

- na jakiej podstawie, skoro Strona twierdzi, iż w przedmiotowej sprawie nie miały zastosowania przepisy Kodeksu pracy, odszkodowanie to zostało wypłacone,

- czy byłego pracownika, z którym zawarto ugodę, obejmowały jakieś gwarancje odnośnie okresu zatrudnienia (np. umowa prywatyzacyjna).

Jednocześnie organ odwoławczy zwrócił się z prośbą o przedłożenie wyciągu z regulaminu bądź. innego aktu prawnego, regulującego niniejsze kwestie w Koncernie I Energetycznym "H." S.A. Oddział w E. Dyrektor Izby Skarbowej w Olsztynie pismem z dnia 2 czerwca 2006 r. ponownie poinformował Stronę o przysługującym prawic do zapoznania się z zebranymi dowodami i materiałami w sprawie, wynikającym z art. 123 § 1 Ordynacji podatkowej oraz prawic wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego zgodnie z art. 200 § 1 Ordynacji podatkowej. W dniu 9 czerwca 2006 r. na niniejsze zawiadomienie stawił się pełnomocnik Strony, oświadczając po zapoznaniu się z materiałem dowodowym, iż ewentualne uwagi wniesione zostaną na piśmie w ustawowym terminie. W dniu 13 czerwca 2006 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie wpłynęło pismo Koncernu Energetycznego "B." S.A., w którym podtrzymano dotychczasowe stanowisko, Zdaniem Strony, potraktowanie otrzymanego przez pracownika Koncernu Energetycznego "H." S.A. odszkodowania w kwocie 50.000 zł jako odszkodowania wypełniającego przesłanki z art. 21 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieporozumieniem.

W ocenie Strony, świadczy o tym chociażby treść dokumentu nr 94420, na który powołał się Naczelnik Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie, przesyłając zażalenie wnioskodawcy wraz z aktami sprawy. Przedstawiony w tym piśmie stan faktyczny dotyczy ugody zawartej między pracownikiem a pracodawcą, której wartość odpowiada sumie trzykrotnego miesięcznego wynagrodzenia pracownika i jest zgodna z treścią art. 58 Kodeksu pracy. Zaprezentowane w tym piśmie stanowisko Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie jest w pełni uzasadnione i nie budzi żadnych wątpliwości w tej konkretnej sprawie, nie może jednak mieć zastosowania w stanie sprawy będącej przedmiotem niniejszego postępowania. Zakwalifikowanie odszkodowania wypłaconego przez Koncern Energetyczny "B." S.A., na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, jako świadczenia będącego przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest niczym nieuzasadnione.

W przedmiotowej sprawie Dyrektor Izby Skarbowej w Olsztynie zważył co następuje:

Stosownie do postanowień art. 52 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:

- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,

- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,

- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.

Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeksu pracy, pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie. Wysokość odszkodowania określa art. 58 tej ustawy, zgodnie z którym odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli zawarto umowę o pracę, zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jedna niż 3 miesiące.

Z kolei zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym w 2005 r., wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugod.

Natomiast stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne; od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

- otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

- dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nic wyrządzono.

- Z powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy wynika, że przepisy te mają zastosowanie w sytuacji, gdy rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem nastąpiło bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie. W takim przypadku pracownikowi przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie. W przedmiotowej sprawie natomiast, jak wynika z akt sprawy miało miejsce rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, jednak oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy w tym trybie zostało w wyniku ugody sądowej wycofane.

Jak wynika z protokołu Sądu Rejonowego w Malborku IV Wydział Pracy z dnia 13 kwietnia 2005 r. sygn. akt IV P 89/05 strony zawarły ugodę, zgodnie z którą Końcem Energetyczny "H." S. A. w E. oświadczył, iż cofa oświadczenie woli z dnia 19 stycznia 2005 r. o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika art. 51 § 1 pkt 1 K.p. złożone powodowi Wojciechowi Wołk w dniu 25 stycznia 2005 r.

Ponadto Strony zgodnie oświadczyły, iż łączący je stosunek pracy rozwiązują na mocy porozumienia stron z dniem 23 stycznia 2005 r. Pozwany, Koncern Energetyczny "E." S. A. w E., zobowiązał się wydać powodowi nowe świadectwo pracy o treści zgodnej z zawartą ugodą w terminie 7 dni od zawarcia ugody i zapłacić na rzecz powoda kwotę 50.000 zł brutto tytułem odszkodowania za wzajemnie uzgodnione wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto z pisma Koncernu z dnia 28 kwietnia 2006 r. wynika, że:

- przedmiotowe odszkodowanie zostało wypłacone za wzajemnie uzgodnione wcześniejsze rozwiązanie stosunku pracy, na podstawie zawartej przed Sądem ugody,

- kwota odszkodowania była kwestią czysto umowną oraz przejawem zgodnych oświadczeń woli obydwu stron, pracownika i pracodawcy, a wysokość odszkodowania uwzględnia wzajemne interesy tych stron,

- miesięczne wynagrodzenie brutto tegoż pracownika to kwota 4.538,58 zł, natomiast odszkodowanie opiewało na kwotę 50.000 zł zestawienie tych dwóch kwot nie koresponduje z wysokością odszkodowania wskazaną w art. 58 K. p., na którą powołuje się organ w trakcie postępowania,

- podstawą wypłaty odszkodowania była zawarta przed Sądem ugoda, w trybie właściwym dla przepisów postępowania cywilnego (art. 223 k.p.c),

- od I stycznia 2005 r. w Koncernie Energetycznym "E." S.A. obowiązuje Umowa Społeczna, która gwarantuje pracownikom Koncernu 10-lctni okres zatrudnienia (zwany Okresem Gwarancyjnym, art. 13 ust. 3 umowy) w przypadku naruszenia przez pracodawcę tych gwarancji, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości iloczynu miesięcy kalendarzowych do końca Okresu Gwarancyjnego (liczonych od dnia rozwiązania umowy o pracę) oraz wynagrodzenia miesięcznego. Z materiału zgromadzonego w przedmiotowej sprawie wynika zatem, że mimo uprzedniego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, w wyniku ugody sądowej z pracownikiem tym rozwiązano umowę o pracę na mocy porozumienia stron Koncern bowiem wycofał pierwotne oświadczenie woli, zmienił tryb rozwiązania umowy o pracę i wydał pracownikowi nowe świadectwo pracy, z którego wynika, iż z pracownikiem rozwiązano umowę na mocy porozumienia stron.

Oświadczenie woli Pracodawcy o rozwiązaniu umowy, o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych zostało w wyniku ugody sądowej wycofane z obiegu prawnego. Stąd do przedmiotowego odszkodowania, otrzymanego na podstawie ugody sądowej, nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto Dyrektor Izby Skarbowej zauważa, że z. art. 15 załączonego do pisma z dnia 28 kwietnia 2006 r. wyciągu z Umowy Społecznej nr 4/1 G-8/2004, podpisanej w dniu 30 grudnia 2004 r., dotyczącej zabezpieczenia praw i interesów pracowniczych w procesie konsolidacji i restrukturyzacji Spółek Tworzących Grupę G-8 wynika, iż w Okresie Gwarancyjnym nie stanowi naruszenia Gwarancji Zatrudnienia m. in. rozwiązanie umowy o pracą z Pracownikami:

- których umowa o pracę została rozwiązana na podstawie art. 52 lub 53 K.p.,

- którzy rozwiązali swoje umowy o pracę na mocy porozumienia stron, z zastrzeżeniem przypadków określonych w rozdziale IV Umowy Społecznej.

Zgodnie z art. 16 tej umowy w przypadku naruszenia Gwarancji Zatrudnienia, o których mowa w art. 13. Pracodawca zobowiązany będzie do wypłacenia Pracownikowi odszkodowania w wysokości stanowiącej iloczyn miesięcy kalendarzowych pozostałych do końca Okresu Gwarancyjnego, liczonych od dnia rozwiązania umowy o pracę oraz wynagrodzenia miesięcznego pracownika ustalonego na dzień rozwiązania stosunku pracy według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu jak za urlop wypoczynkowy. Odszkodowanie to nie może być niższe niż sześciokrotność średniego miesięcznego wynagrodzenia u Pracodawcy, liczonego jak powyżej. Z powyższego wynika, że w przypadku pracowników, którzy rozwiązali swoje umowy o pracę na mocy porozumienia stron, nie ma miejsca naruszenie Gwarancji Zatrudnienia, a tym samym nie przysługuje pracownikowi odszkodowanie, o którym mowa w art. 16 Umowy Społecznej. Zatem wypłacone w przedmiotowej sprawie pracownikowi odszkodowanie nie jest również odszkodowaniem wypłaconym stosownie do postanowień Umowy Społecznej, które nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić zatem trzeba, że wypłacone przez Pracodawcę odszkodowanie należy zakwalifikować do innych odszkodowań otrzymanych na podstawie wyroku lub ugody sądowej, korzystających ze zwolnienia, stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie.

Wobec powyższego stanowisko Naczelnika Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Skarbowego w Olsztynie przedstawione w zaskarżonym postanowieniu jest nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe ustalenia taktyczne i prawne Dyrektor Izby Skarbowej w Olsztynie postanowił jak w sentencji. Decyzja niniejsza jest ostateczna.

Na niniejszą decyzję służy Stronic prawo wniesienia skargi, zarzucającej tej decyzji tylko niezgodność z prawem, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1. Skargę do sądu administracyjnego wnosi się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, w terminie 30 dni od daty doręczenia tej decyzji, za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Olsztynie (adres do korespondencji: Izba Skarbowa w Olsztynie Ośrodek Zamiejscowy, Pl. Jagiellończyka 5, 82-300 Elbląg).