PD I 415-420-21/04 - Zasądzone przez sąd, lecz nie zapłacone przez dłużnika należne odsetki od wierzytelności nieściągalnych jako koszt uzyskania przychodu u wierzyciela

Pytanie podatnika

Czy zasądzone przez sąd lecz nie zapłacone przez dłużnika należne wierzycielowi odsetki od wierzytelności nieściągalnych stanowią koszt uzyskania przychodu u wierzyciela?

Zgodnie z brzmieniem art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14 z 2000 poz. 176 ze zm.) za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przychodem w rozumieniu tego przepisu będzie więc zarówno kwota otrzymana jako zapłata za określony towar lub wykonaną usługę, jak i kwota należna z tytułu spełnienia tego świadczenia, a więc taka co do której minął okres zapłaty (spełnienia świadczenia przez dłużnika), mimo że kwota ta nie została faktycznie przez wierzyciela otrzymana.

Tak rozumiany przychód obejmuje również odsetki, w tym także odsetki ustawowe należne z tytułu opóźnienia się przez dłużnika z zapłatą za otrzymany towar a także z całkowitym lub częściowym brakiem zapłaty. Z tym że w przypadku odsetek przychodem dla celów podatkowych są tylko odsetki faktycznie otrzymane a nie należne (np. zasądzone przez sąd).

Wynika to z zapisu art. 14 ust. 3 pkt 2 ww. ustawy, zgodnie z którym nie uznaje się za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek.

Analogicznie u dłużnika kosztem podatkowym są odsetki faktycznie zapłacone a nie zarachowane (art. 23 ust. 1 pkt 32 ww. ustawy).

W sytuacji opisanej w piśmie podatnika mamy do czynienia z zasądzeniem przez sąd odsetek ustawowych w związku z brakiem zapłaty należności przez dłużnika za wykonana usługę.

Odsetki te zostały zasądzone (są zatem należne) lecz faktycznie wierzyciel ich nie otrzymał.

Nie stanowią zatem u wierzyciela przychodu, a u dłużnika nie stanowią kosztu uzyskania przychodu.

Zatem pogląd podatnika - iż nie zapłacone przez dłużnika odsetki ustawowe zasądzone przez sąd, stanowią jego stratę i dlatego należy zaliczyć je do kosztów podatkowych -jest niesłuszny.

Kosztem uzyskania przychodu z danego źródła przychodu, zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Uznanie kosztu za koszt uzyskania przychodów uzależnione jest więc od związania go z przychodem takim związkiem przyczynowo-skutkowym, który oznacza, że poniesienie wydatku miało lub mogło mieć w kategoriach obiektywnych wpływ na powiększenie przychodu.

W analizowanej sprawie należne lecz nie zapłacone wierzycielowi przez dłużnika odsetki nie są u wierzyciela kosztem uzyskania przychodu dla celów podatkowych, gdyż wierzyciel nie poniósł żadnego wydatku a utracone korzyści z tytułu nie otrzymanych odsetek nie są takim wydatkiem i nie stanowią kosztu uzyskania dla celów podatkowych.

Ponadto należy wskazać, iż warunkiem zaliczenia w koszty uzyskania przychodu wierzytelności nieściągalnych na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 20 jest uprzednie zarachowanie tych wierzytelności do przychodów należnych na podstawie art. 14 i których nieściągalność została uprawdopodobniona w rozumieniu ust. 2 tego przepisu.

Natomiast poniesione przez wierzyciela wydatki z tytułu opłat sądowych, komorniczych i innych związanych z dążeniem do odzyskania od dłużnika należnej zapłaty za wykonaną usługę, na podstawie art. 22 ust. 1 ww. ustawy stanowią koszt uzyskania przychodu.