PD.423-29/07 - Stawka podatku od czynności cywilnoprawnych przy ustanowieniu hipoteki zwykłej.

Na podstawie art. 216 i art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) stwierdzam, że stanowisko podatnika zawarte we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji w sprawie sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

W dniu 23 kwietnia 2007 r. Uczelnia zwróciła się z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Jak wynika z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego Uczelnia dniu 22 marca 2007 r. ustanowiła hipotekę zwykłą łączną w kwocie 10.000.000 zł (dziesięć milionów złotych) oraz hipotekę kaucyjną łączną do kwoty 5.000.000 zł (pięć milionów złotych) tytułem zabezpieczenia kredytu inwestycyjnego udzielonego Instytutowi przez Nordea Bank Polska S.A. z siedzibą w Gdyni. W dniu 22 marca 2007 r. Uczelnia zawarła również umowę przelewu praw z umowy ubezpieczenia dotyczącej nieruchomości, które zostały obciążone hipoteką.

Pytanie podatnika:

Stanowisko podatnika: W opinii Uczelni, podatek od czynności cywilnoprawnych od ustanowienia hipoteki zwykłej wynosi 0,1 % kwoty zabezpieczonej wierzytelności, tj. 10.000 zł (dziesięć tysięcy złotych) oraz od ustanowienia hipoteki kaucyjnej - 19 zł, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. a) i b) ustawy.

Umowa cesji praw z polisy ubezpieczeniowej natomiast nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, nie mieści się bowiem w zakresie przedmiotowym określonym w art. 1 ustawy. Stanowisko takie zostało potwierdzone przez organy podatkowe:" Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne, które zostały wymienione w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponieważ czynność przelewu wierzytelności w zamian za zwolnienie z długu nie została wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych." (Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie UsdsDP; 2005.03.16, 14 72/SPC/436/9/2005/BAP, www.izba-skarbowa.waw.pl) "Katalog czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych został zawarty w art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 z późn. zm.). Katalog ten ma charakter zamknięty, czyli jedynie wymienione w nim czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych." (pismo Urzędu Skarbowego w Suwałkach z 17 grudnia 2004 r. US.V-436/1/04, www.mofnet.gov.pl).

Odnosząc się do przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. h) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlega ustanowienie hipoteki. Przepisy dotyczące hipoteki zostały uregulowane w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.). Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, które powstaje wskutek umowy zawartej pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. W zależności od sposobu powstania hipotekę dzieli się na:

Hipoteka umowna (zwykła) powstaje na podstawie umowy cywilnoprawnej oraz wpisu do księgi wieczystej. Treścią takiej umowy jest ustanowienie hipoteki na nieruchomości w celu zabezpieczenia wierzytelności oznaczonej, tj. wierzytelności konkretnej i wynikającej z określonego stosunku prawnego. Hipoteka umowna (zwykła) zabezpiecza wierzytelność już istniejącą i oznaczoną co do wysokości. Hipoteka przymusowa natomiast powstaje z mocy prawa lub na podstawie orzeczenia sądu.

Zgodnie z art. 102 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wierzytelność o wysokości nieustalonej może być zabezpieczona hipoteką do oznaczonej sumy najwyższej (hipoteka kaucyjna). W świetle art. 104 ustawy o księgach wieczystych i hipotece - hipoteka kaucyjna zabezpiecza odsetki oraz koszty postępowania mieszczące się w sumie wymienionej we wpisie do hipoteki. Hipoteka kaucyjna może w szczególności zabezpieczać istniejące lub mogące powstać wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz z mocy ustawy nieobjęte hipoteką zwykłą oraz wierzytelności z dokumentów zbywalnych przez indos chociażby wysokość wierzytelności była z góry ustalona.

Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu ustanowienia hipoteki powstaje z chwilą złożenia oświadczenia o jej ustanowieniu lub z chwilą zawarcia umowy ustanowienia hipoteki - art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podstawę opodatkowania zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 10 stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych różnicuje stawkę podatku, ustalając stawkę procentową od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejących - od kwoty zabezpieczonej wierzytelności 0,1 % (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. a) ww. ustawy) oraz stawkę kwotową w wysokości 19 zł od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b)) ww. ustawy). Zastosowanie stawki podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest uzależnione od rodzaju ustanowionej hipoteki, lecz od tego, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką istnieje i jej wysokość jest znana, czy też wysokości tej wierzytelności ustalić nie można.

Reasumując powyższe stanowisko podatnika należy uznać za prawidłowe.

Kolejnym zagadnieniem podnoszonym przez podatnika jest kwestia opodatkowania cesji wierzytelności.

Artykuł 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. Umowa przelewu wierzytelności, jako nie wymieniona w katalogu czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ust. 1 pkt 1 tej ustawy - co do zasady - nie podlega temu podatkowi.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1963 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr. 16, poz. 93 z późn zm.). Zgodnie z powołanym powyżej artykułem wierzyciel może przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności (cesja) jest konstrukcją prawną służącą przeniesieniu prawa majątkowego, jakim jest wierzytelność, przez wierzyciela na osobę trzecią, bez konieczności uzyskania zgody dłużnika. W szczególności przelew wierzytelności może przybrać postać np. umowy sprzedaży czy zamiany - wówczas umowy takie, jako wymienione w art. 1 ust. 1 cytowanej ustawy, podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że przedmiotowa cesja wierzytelności ma na celu jedynie zabezpieczenie istniejących zobowiązań, wobec czego czynność ta nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych i Uczelnia nie ma obowiązku złożenia deklaracji PCC-3.

Zgodnie z art. 14b § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej niniejsza interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika, inkasenta natomiast wiąże organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Na niniejsze postanowienie zgodnie z art. 236 w związku z art. 14a § 4 Ordynacji podatkowej służy prawo wniesienia zażalenia do Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie za pośrednictwem Naczelnika Lubelskiego Urzędu Skarbowego w Lublinie w terminie 7 dni od daty jego otrzymania.