PD 415/17/04 - Obowiązek składania deklaracji miesięcznych przez wspólników spółki cywilnej

Pytanie podatnika

Jeden z przedsiębiorców prowadzący działalność w dwuosobowej spółce cywilnej wypowiedział w trybie natychmiastowym umowę spółki. Każdy ze wspólników posiada 50% udziałów. Spółka posiada środki trwałe, które nadal wykorzystuje drugi wspólnik. W miesiącu lipcu zostały złożone deklaracje PIT-5 gdzie przychody, koszty, dochody zostały podzielone po 50%. Deklaracja podatnika, który chce rozwiązania spółki została złożona bez jego podpisu. Podatnik nie ma dostępu do korespondencji spółki, nie ma kontroli nad działaniami drugiego wspólnika.

Czy podatnik może wykorzystywać środki trwałe należące do spółki i jednoosobowo podejmować działania w imieniu spółki oraz składać deklaracje za siebie i drugiego wspólnika? Czy bez wiedzy drugiego wspólnika może zbyć środki trwałe należące do spółki?

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Miliczu, zgodnie z art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), na pisemne zapytanie udziela pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych.

Podstawą prawną działania spółki cywilnej jest Kodeks cywilny, w tym głównie art. 860-875, a także ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, która zastąpiła ustawę z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej i weszła w życie 21 sierpnia tego roku. Wiążące są również przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych. Zgodnie z art. 860 k.c. przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Spółka cywilna powstaje w wyniku zawarcia umowy między wspólnikami.

Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej spowodowała utratę podmiotowości prawnej spółek cywilnych od 1 stycznia 2001 r. Nowa ustawa o swobodzie działalności gospodarczej potwierdza, że za przedsiębiorców uznaje się wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Oznacza to, że spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, zaś status przedsiębiorcy uzyskali wyłącznie wspólnicy spółki cywilnej.

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej każdy ze wspólników będący podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych zobowiązany jest do składania deklaracji na zaliczkę miesięczną na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT-5) - art. 44 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

Jeżeli sprzedaż środków trwałych (nabytych w czasie trwania spółki) nastąpi już po jej rozwiązaniu to, zgodnie z art. 14 ust. 2 ust. 1 ww. ustawy, przychodem dla każdego wspólnika będzie kwota uzyskana ze sprzedaży w części udziału procentowego w spółce. Kosztem będzie niezamortyzowana część środka trwałego (wartość początkowa minus odpisy amortyzacyjne) - art. 24 ust. 2 tej ustawy. Pozostałe kwestie poruszane przez Pana w załączonym wniosku dotyczą konfliktów jakie zaistniały w spółce cywilnej D. a związane one są z prowadzoną działalnością gospodarczą jak i jej likwidacją.

Istnieje możliwość wypowiedzenia udziału w spółce cywilnej (art. 869 k.c.). Możliwe jest także sądowe rozwiązanie spółki. Z ważnych powodów każdy wspólnik może żądać rozwiązania spółki przez sąd.

Orzeczenie sądu stanowi w tym przypadku podstawę rozwiązania spółki. Ważne powody należy określać w związku z okolicznościami konkretnego przypadku. Przykładowo można za takie uznać zablokowanie możliwości podejmowania uchwał w ważnych sprawach spółki, niedające się usunąć konflikty między wspólnikami, utratę dobrego imienia spółki lub poszczególnych wspólników, niegospodarność.