PBI 3/4150/17/05 - Odliczenia z tytułu wydatków na systematyczne oszczędzanie w kasie mieszkaniowej w przypadku cesji praw na dziecko

Pytanie podatnika

Czy przedłużenie okresu systematycznego oszczędzania w kasie mieszkaniowej ustalonego w umowie o kredyt kontraktowy przeze mnie lub przez syna (w przypadku cesji prawa do rachunku na jego rzecz) spowoduje konieczność zwrotu wykorzystanej ulgi.

Czy wydatkowanie pieniędzy wycofanych z kasy mieszkaniowej po upływie okresu systematycznego oszczędzania określonego w umowie o kredyt kontraktowy na spłatę kredytu bankowego zaciągniętego na budowę domu oznacza wydatkowanie ich zgodnie z celami systematycznego oszczędzania.

Kiedy następuje konieczność zwrócenia wykorzystanej ulgi z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej.

W jakim okresie syn powinien wydatkować środki wycofane z kasy mieszkaniowej na cele wynikające z umowy (w przypadku cesji prawa do rachunku na jego rzecz).

Stosownie do postanowień art. 6 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509 z późn. zm.), przepis art. 27a ust. 13 ustawy, brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r., ma zastosowanie do wymienionych w nim zdarzeń powstałych po tym dniu.

Zgodnie z art. 27a ust. 13 pkt 4 i 5 ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r., jeżeli podatnik skorzystał z odliczeń od dochodu (przychodu) lub podatku z tytułu wydatków poniesionych m. in. na systematyczne gromadzenie oszczędności w kasie mieszkaniowej, a następnie:

"4) wycofał oszczędności z kasy mieszkaniowej, z wyjątkiem gdy wycofana kwota po określonym w umowie o kredyt kontraktowy okresie systematycznego oszczędzania została wydatkowana zgodnie z celami systematycznego oszczędzania na rachunku prowadzonym przez tę kasę,

5) przeniósł uprawnienia do rachunku oszczędnościowo-kredytowego na rzecz osób trzecich, z wyjątkiem dzieci własnych lub przysposobionych- do dochodu (przychodu) lub podatku należnego za rok, w którym zaistniały te okoliczności, dolicza się odpowiednio kwoty poprzednio odliczone z tych tytułów."

Zatem obowiązek doliczenia kwot uprzednio odliczonych z tytułu systematycznego gromadzenia oszczędności wyłącznie na jednym rachunku oszczędnościowo-kredytowym i w jednym banku prowadzącym kasę mieszkaniową występuje w przypadku:

1) wycofania oszczędności z kasy mieszkaniowej:

a) przed upływem okresu systematycznego oszczędzania,

b) lub po upływie ww. okresu, w sytuacji gdy środki zgromadzone na tym rachunku nie zostaną wydatkowane zgodnie z celami systematycznego oszczędzania, lub

2) przeniesienia uprawnień do rachunku oszczędnościowo-kredytowego na rzecz osób innych niż dzieci własne lub przysposobione

W świetle powyższego, obowiązek zwrotu ulgi podatkowej ciąży również na dziecku, które prawa do rachunku oszczędnościowo-kredytowego "przejęło" po rodzicach w wyniku dokonanej cesji, jeżeli dziecko nie wydatkowało kwot zgromadzonych na tym rachunku zgodnie z celami systematycznego oszczędzania lub wycofało oszczędności z kasy mieszkaniowej przed upływem okresu systematycznego oszczędzania. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy dziecko w związku z kontynuacją wpłat na scedowany na nie rachunek korzystało lub nie korzystało z odliczeń w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wyżej powołany przepis art. 6 stosuje się bowiem w przypadku zaistnienia zdarzeń wymienionych w art. 27a ust. 13 pkt 4 i 5 ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2002 r., czyli niewątpliwie w przypadku wycofania oszczędności przed upływem okresu systematycznego oszczędzania, jak również niewydatkowania kwot wycofanych oszczędności zgodnie z celami określonymi w art. 8 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1077 z późn. zm.).

Stąd w każdym przypadku, gdy rodzic korzystał z odliczeń z tytułu wpłat na rachunek oszczędnościowo - kredytowy prowadzony przez kasę mieszkaniową, a następnie dokonał cesji tego rachunku na rzecz dzieci własnych lub przysposobionych, obowiązki wynikające z posiadania takiego rachunku przechodzą na dziecko. Dlatego nawet gdy dziecko w związku z kontynuacją wpłat na ten rachunek nie korzystało z odliczeń w podatku dochodowym, to aby nie wystąpiła utrata prawa do ulgi podatkowej, jest zobowiązane wydatkować środki zgromadzone na tym rachunku zgodnie z celami systematycznego oszczędzania. W przeciwnym wypadku musi doliczyć w składanym przez siebie zeznaniu podatkowym kwoty faktycznie odliczone przez rodziców (a gdy i ono korzystało z odliczeń - kwoty faktycznie odliczone przez siebie jak i przez rodziców).