PBI-2/4117/IN-4/DUSŁ-G/06/MM - Rozliczenie ze spadkobiercami zmarłego wspólnika a koszty uzyskania przychodów

Pytanie podatnika

Czy kwoty wydatkowane na odkupienie majątku od spadkobierców zmarłego wspólnika stanowią koszt uzyskania przychodu Spółki?

Działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 13.01.2006 r. na postanowienie Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna z dnia 5.01.2006 r. Nr US I-2/415/39/2005, odmawia zmiany ww. postanowienia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, na podstawie art. 220, art. 221, art. 223 § 1, § 2 pkt 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, prawo wniesienia odwołania do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji.

W dniu 25.10.2005 r. do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna wpłynął Pana wniosek o dokonanie interpretacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w trybie art. 14a § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa.

Wątpliwości Pana powstały na tle następującego stanu faktycznego.

Jest Pan współwłaścicielem spółki jawnej, której wspólnikami były trzy osoby. Po śmierci jednego ze wspólników pozostali postanowili kontynuować działalność gospodarczą w dotychczasowej formie. Część majątku spółki stała się własnością spadkobierców zmarłego wspólnika. W związku z tym, że sprzęt i materiały przejęte przez spadkobierców były potrzebne do prowadzenia działalności przez spółkę, pozostali wspólnicy odkupili składniki majątku wg wartości wynikającej z remanentu. Na odkupione składniki majątku spółki składają się część środków trwałych, np.: 1/9 samochodu, meble, elementy sieci komputerowej, materiały dydaktyczne i materiały do szkolenia.

W świetle powyższego zwrócił się Pan z zapytaniem, czy kwoty wydatkowane na odkupienie majątku od spadkobierców zmarłego wspólnika stanowią koszt uzyskania przychodu spółki jawnej. W Pana ocenie wydatek ten w całości winien być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Argumentuje Pan, iż skoro wydatek na zakup podobnego, ale nowego sprzętu może stanowić koszt uzyskania przychodu, to nie ma przeszkód aby odkupiony od spadkobierców majątek mógł być również zaliczony do kosztów.

Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Łódź-Górna postanowieniem z dnia 5.01.2006 r. Nr US I-2/415/39/2005 nie podzielił Pana poglądu uzasadniając, iż kwoty wydatkowane na odkupienie maszyn i urządzeń od spadkobierców zmarłego wspólnika nie wiążą się obecnie, ani w przyszłości z uzyskaniem przychodów. Poniesienie wydatków ma inny cel, niż wskazany w definicji art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest bowiem realizacją zobowiązań wspólników pozostających w spółce wobec spadkobierców zmarłego wspólnika. W opinii organu podatkowego pierwszej instancji wydatki poniesione przez spółkę nie mają żadnego związku z czynnościami mającymi na celu uzyskanie przychodu, prowadzą natomiast do zwiększenia udziałów w spółce obu pozostających w niej wspólników. Postanowienie to zostało odebrane w dniu...

Nie zgadzając się z powyższym złożył Pan zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, wnosząc o zamianę ww. postanowienia. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuca Pan błędną interpretację dokonaną przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, w zakresie braku związku poniesionych wydatków z osiągnięciem przychodu w spółce. Nie zgadza Pan się ze stanowiskiem organu podatkowego, że wydatki na odkupienie mebli, komputerów i udziału samochodu nie były dokonane w celu uzyskania przychodu.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, ustosunkowując się do przedstawionych powyżej kwestii stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 64 § 1 ustawy z dnia 15.09.2000 r. Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) pomimo śmierci lub ogłoszenia upadłości wspólnika oraz pomimo wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika lub jego wierzyciela, spółka trwa nadal pomiędzy pozostałymi wspólnikami, jeżeli umowa spółki tak stanowi lub pozostali wspólnicy tak postanowią.

Mimo zajścia zatem wymienionych w ww. przepisie przyczyn, istnieje możliwość utrzymania bytu spółki jawnej. Wspólnicy bowiem w drodze umowy mogą tak postanowić, zamieszczając odpowiednie postanowienie w tych sprawach, lub też mogą podjąć taką decyzję później, czyli w czasie funkcjonowania spółki, zabezpieczając się w ten sposób przed możliwością rozwiązania umowy spółki. Ponadto, należy podkreślić, iż mimo zajścia okoliczności, o których mowa w art. 64 § 1 k.s.h. spółka trwa chociaż w umowie spółki nie zawarto takiego postanowienia. Wystarczy jednak, że wszyscy wspólnicy zawrą w tej sprawie takie uzgodnienie.

Natomiast zasady rozliczania się spółki m.in. z jego spadkobiercami reguluje art. 65 k.s.h.

Przepis art. 65 § 1 i 2 mówi o ustaleniu wartości udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobierców w przypadku wystąpienia ze spółki. Stosownie do tego przepisu wartość udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobiercy oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki.

W aspekcie powyższego, śmierć wspólnika spółki jawnej powoduje obowiązek rozliczenia się ze spadkobiercami byłego wspólnika. Rozliczenie poprzedza ustalenie wartości udziału kapitałowego zmarłego wspólnika. Następuje to poprzez sporządzenie osobnego bilansu, który uwzględnia wartość zbywczą spółki, czyli wartość jej majątku w obrocie prawnym i gospodarczym. Sporządzony bilans powinien uwzględnić wszystkie składniki materialne i niematerialne, które mają wartość wymierną w pieniądzu. W przypadku śmierci wspólnika stosownie do przepisu art. 65 § 2, jako dzień bilansowy przyjmuje się dzień śmierci albo dzień ogłoszenia upadłości spółki.

Udział kapitałowy obliczony w sposób określony w § 1 i § 2, powinien być wypłacony w pieniądzu (art. 65 § 3 k.s.h.). Rzeczy wniesione do spółki przez wspólnika tylko do używania zwraca się w naturze. Natomiast nie zwraca się wspólnikowi rzeczy, które wniósł na własność jako jego wkład. Rzeczy te zostały bowiem scedowane na własność spółki i wspólnik nie ma prawa do ich wydania w naturze, a ich wartość powinna być uwzględniona w bilansie. Zasadą zatem jest, że wspólnikowi występującemu ze spółki jawnej lub jego spadkobiercom przysługuje udział kapitałowy w pieniądzu. W przypadku jednak zgodnego działania wszystkich wspólników spółki jawnej, wypłata udziału kapitałowego może nastąpić poprzez wydanie nabytych w trakcie trwania spółki środków trwałych i innych składników w naturze, których wartość odpowiada wartości udziału kapitałowego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż właśnie w takiej formie udział kapitałowy został wypłacony spadkobiercom zmarłego wspólnika. Rozliczenie ze spadkobiercami zmarłego wspólnika spółki w trybie art. 65 k.s.h. nie ma jednak związku z przychodem spółki i tym samym nie stanowi kosztu uzyskania przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kosztu uzyskania przychodu nie stanowi również wydatek poniesiony na odkupienie od spadkobierców majątku spółki (1/9 samochodu, meble, elementy sieci komputerowej, materiały dydaktyczne i szkoleniowe). Wykupienie od spadkobierców majątku, przejętego na skutek przyjęcia spadku powoduje, iż następuje zmiana wypłaty udziału kapitałowego w naturze na wypłatę udziału w pieniądzu. Przedmiotowy wydatek - jako poniesiony w innym celu niż uzyskanie przychodu - nie mieści się w zakresie definicji kosztów zawartej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji rozliczenie się spółki ze spadkobiercami zmarłego wspólnika nie ma związku z przychodem spółki i tym samym nie stanowi kosztu uzyskania przychodu.

Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby, iż - analogicznie - za koszt uzyskania przychodu spółki możliwe byłoby uznanie wartości udziału kapitałowego wypłaconego spadkobiercom zmarłego wspólnika. A takie rozwiązanie jest niedopuszczalne.

Dodatkowym argumentem potwierdzającym zasadność powyższego stanowiska jest fakt, iż ujęcie przedmiotowych wydatków w księdze podatkowej po stronie kosztów spowodowałoby dwukrotne zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wartości składników majątku wchodzących w skład spadku, a uprzednio stanowiących część majątku spółki. Wprawdzie sprzęt i materiały przejęte przez spadkobierców były bezpośrednio związane z przedmiotem działalności spółki (szkoleniowo-dydaktyczna), jednakże ponowne zaliczenie ich wartości do kosztów uzyskania przychodów spowodowałoby dwukrotne obciążenie nimi kosztów spółki - w trakcie trwania spółki (przed śmiercią wspólnika), a następnie w wyniku wykupienia ich od spadkobierców zmarłego wspólnika.

Mając powyższe na uwadze, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, jak w sentencji.