PBI-2/4100-120/2004 - Opodatkowanie wypłaconego przez PZU z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku komunikacyjnego zwrotu utraconego dochodu

Pytanie podatnika

Czy wypłacony przez PZU z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku komunikacyjnego zwrot utraconego dochodu stanowi podstawę do naliczenia zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych (a jeśli tak, to według jakiej stawki) bądź podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach ogólnych?

Odpowiedź

W związku z informacją udzieloną przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w trybie art. 14a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) pismem z dnia 25 października 2004 r. Nr I-415/14/52/2004, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając na podstawie art. 14b § 2 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2004 r.) po przeanalizowaniu treści pytania i udzielonej przez organ pierwszej instancji informacji, koryguje treść informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego.

Jak wynika z treści pytania podatnik prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą - usługi taksówkarskie. Z tytułu uzyskanych przychodów z tej działalności podatnik opłacał zryczałtowany podatek dochodowy. W maju 2004 r. podatnik był uczestnikiem wypadku samochodowego, w wyniku którego przebywał na zwolnieniu lekarskim przez okres 34 dni. Następnie podatnik złożył wniosek o zwrot utraconych dochodów z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku. Roszczenie podatnika zostało uznane prze PZU S.A.

Wobec powyższego podatnik zwrócił się z zapytaniem do Naczelnika Urzędu Skarbowego - czy wypłacony przez PZU S.A. z ubezpieczenia OC sprawcy wypadku komunikacyjnego zwrot utraconego dochodu stanowi podstawę do naliczania zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych (a jeśli tak, to według jakiej stawki), bądź podatku dochodowego od osób fizycznych na zasadach ogólnych?

W podniesionej kwestii stwierdza się, co następuje:

W świetle postanowień ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wypłacone przez ubezpieczyciela świadczenia (odszkodowania) są "innym źródłem" przychodu wymienionym w art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy.

Świadczenia te nie są wymienione wśród przychodów z działalności gospodarczej zarówno w przepisach ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 r. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.), jak i przepisie art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, określającym co stanowi przychód z działalności gospodarczej.

Wypłacone przez ubezpieczyciela świadczenia tytułem utraconego dochodu z działalności gospodarczej nie są objęte również zwolnieniem od podatku dochodowego, wynikającym z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Faktem jest, co podnosi podatnik, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 tej ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane kwoty z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych z określonymi w tym przepisie wyjątkami. W świetle tego przepisu zwolnione są jednak kwoty odszkodowania za poniesione obrażenia i uszczerbek na zdrowiu; poniesione straty materialne odpowiadające zniszczonemu ubraniu i kosztom związanym z wypadkiem i leczeniem, itp.

Inaczej natomiast należy traktować odszkodowanie za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby szkoda nie została mu wyrządzona. Nie ulega wątpliwości, że gdyby podatnik uzyskał spodziewany dochód (przychód) podlegałby on opodatkowaniu. Wobec tego uzyskanie przez podatnika odszkodowania w granicach utraconego dochodu winno również podlegać opodatkowaniu. W przeciwnym wypadku podatnik, który uzyskał odszkodowanie za utraconą korzyść byłby w uprzywilejowanej sytuacji w porównaniu z podatnikiem, który ten dochód osiągnął.

W związku z powyższym otrzymane kwoty z tytułu utraconego dochodu, zgodnie z art. 9 ust. 1a, art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy wykazać jako inne dochody i opodatkować łącznie z innymi dochodami w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ustawy.

W tym miejscu zauważyć należy, iż na zasadach ogólnych opodatkowany jest również zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy, o wielkość którego PZU pomniejszył (co wynika z załączonej kserokopii dokumentu PZU) - ustalając kwotę odszkodowania - wartość dochodu, jaki podatnik mógłby osiągnąć w okresie, za który to odszkodowanie naliczono.