PBB1/4218-0014/06/2 - Zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych należności objętych prawomocnym wyrokiem, które zostały skierowane na drogę postępowania egzekucyjnego.

Pytanie podatnika

Czy można zaliczyć do kup na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a updop nieściągalne należności objęte prawomocnym wyrokiem, które nie zostały skierowane na drogę postępowania egzekucyjnego, w sytuacji gdy podatnik posiada postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego (art. 824 par. 1 pkt 3 KPC) w stosunku do innych wierzytelności przysługujących od tego samego dłużnika?

Decyzja

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60), po rozpatrzeniu zażalenia Spółki na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego stwierdzające, iż stanowisko Spółki przedstawione we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nieściągalnych należności objętych prawomocnym wyrokiem, które zostały skierowane na drogę postępowania egzekucyjnego (w chwili obecnej brak postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego) oraz momentu zaliczenia ich do kosztów podatkowych jest nieprawidłowe - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach zmienia zaskarżone postanowienie poprzez stwierdzenie, że zaprezentowane przez Spółkę we wniosku stanowisko w opisanym wyżej zakresie jest prawidłowe.

Uzasadnienie

Wnioskiem Spółka zwróciła się do Naczelnika Urzędu Skarbowego o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie dotyczącej możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a w związku z art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, m.in. nieściągalnych należności objętych prawomocnym wyrokiem, które zostały skierowane na drogę postępowania egzekucyjnego oraz momentu zaliczenia ich do kosztów podatkowych.

Postanowieniem Naczelnik Urzędu Skarbowego udzielił pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ww. indywidualnej sprawie uznając stanowisko podatnika zawarte we wniosku m.in. w tej sprawie za nieprawidłowe.

Pismem strona wniosła zażalenie na m.in. ww. postanowienie. Zdaniem Spółki "...postanowienie organu egzekucyjnego umarzające dług wynikający z jednego wyroku z powodu braku jakiegokolwiek majątku dłużnika dokumentuje również nieściągalność należności nie objętych tym wyrokiem, a które są od tego dłużnika wymagalne na dzień wydania postanowienia o umorzeniu."

Okoliczność udowodnienia, iż dłużnik nie ma majątku na spłatę części długu wierzyciela udowadnia również, że nie ma majątku na zaspokojenie także całej wierzytelności.

Po rozpatrzeniu przedmiotowego zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Z powyższego przepisu wynika, że aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów musi:

1. zostać poniesiony w celu uzyskania przychodu co oznacza, iż podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni związek z prowadzona działalnością gospodarczą, tj. ich poniesienie ma lub może mieć bezpośredni wpływ na wysokość osiągniętego przychodu,

2. nie może zostać zakwalifikowany do kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów m.in. wierzytelność odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

W myśl art. 16 ust. 2 ww. ustawy za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1) postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2) postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymienione pod lit. a, lub c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3) protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Zgodnie z przedstawionym przez Spółkę we wniosku z 17 listopada 2005 r. oraz zażaleniu z 23 lutego 2006 r. stanem faktycznym sprawy, jeden z jej kontrahentów zalega z zapłatami należności.

W aktywach Spółki znajdują się wierzytelności zarachowane wcześniej jako przychód należny, wymagalne, co do których zostało wydane przez właściwy organ egzekucyjny (Komornika Sądowego) postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego na zasadzie art. 824 § 1 pkt 3 KPC - egzekwowane należności są nieściągalne z uwagi na brak majątku dłużnika.

Spółce przysługują również względem tego samego kontrahenta należności także zarachowane jako przychody należne, wymagalne, co do których dysponuje ona prawomocnym wyrokiem, który został skierowany na drogę postępowania egzekucyjnego ale organ egzekucyjny nie wydał jeszcze postanowienia o jego umorzeniu.

Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w opisanym stanie faktycznym wierzytelność, co do której podatnik nie dysponuje postanowieniem o nieściągalności wydanym przez właściwy organ egzekucyjny, przysługująca od tego samego kontrahenta co wierzytelność, co do której zostało wydane postanowienie w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego, o którym mowa wyżej, spełnia powyższe warunki tj. została zaliczona do przychodów należnych oraz nieściągalność tej wierzytelności została udokumentowana postanowieniem o umorzeniu postępowania egzekucyjnego ze względu na brak majątku dłużnika przez właściwy organ prowadzący postępowanie egzekucyjne.

Stanowisko powyższe zgodne jest ze stanowiskiem Ministra Finansów zawartym w piśmie z dnia 28 lutego 1995 r. Nr PO 3-722-980/94 (Biul. Skarb. 1995/6/19) jak również w piśmie z 3 listopada 1999 r. Nr PB3-2099-IP-722-314/99, w którym Minister Finansów wyjaśnia, że skoro wielkość wierzytelności wynika z prawomocnego orzeczenia sądu i ksiąg podatnika, dowodem do uznania za koszt uzyskania przychodów jest postanowienie o nieściągalności wierzytelności, niezależnie od kwoty wierzytelności, o egzekucję której wierzyciel wystąpił do organu egzekucyjnego. Tym samym jeżeli podatnik wystąpi do organu egzekucyjnego o egzekucję jedynie części ustalonej wierzytelności, postanowienie o nieściągalności tej części powoduje, że całą wierzytelność należy uznać za nieściągalną. Dowodem do uznania całej wierzytelności przysługującej względem dłużnika, będzie zatem w niniejszym przypadku postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego art. 824 § 1 pkt 3 KPC wydane przez właściwy organ egzekucyjny - komornika.

Reasumując należy podkreślić, iż aby wierzytelność mogła być uznana za koszt uzyskania przychodów w rachunku podatkowym, z treści wydawanych w ramach postępowania egzekucyjnego postanowień organów egzekucyjnych powinien wynikać fakt braku majątku na zaspokojenie choćby części określonej wierzytelności i uznanie jej za nieściągalną. Wierzyciel, przyjmując takie postanowienie jako odpowiadające stanowi faktycznemu, ma w konsekwencji możliwość zaliczenia jej do kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli chodzi o termin zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ww. wierzytelności to następuje on po wydaniu postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w trybie art. 824 § 1 pkt 3 KPC przez organ egzekucyjny (przy założeniu, że wierzytelność ta była wcześniej zarachowana do przychodów należnych podatnika), ponieważ dopiero wtedy zostają spełnione łącznie dwie przesłanki wymienione wyżej, pozwalające uznać daną wierzytelność odpisaną jako nieściągalną za koszt uzyskania przychodów. Z kolei końcowy moment uznania ich za koszt uzyskania przychodów wskazuje art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Biorąc powyższe pod uwagę Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach zmienia ww. postanowienia organu pierwszej instancji.

Decyzja niniejsza jest ostateczna.

Na mocy art. 143 Ordynacji podatkowej wydana została z upoważnienia Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Na decyzję służy skarga (w dwóch egzemplarzach) do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia. (Adres do korespondencji: Izba Skarbowa w Katowicach - Ośrodek Zamiejscowy w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a).