PB5/RM-0602-61-15513/01 - Opodatkowanie kwot przekazywanych za granicę w ramach obrotu kapitałowego.

Mając na celu zapewnienie jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, działając na podstawie art. 14 § l pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), uprzejmie informuję:

W związku z opodatkowaniem od dnia l marca 2002 r. m.in. dochodów z tytułu odsetek i dyskonta od obligacji Skarbu Państwa oraz odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów, do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) wprowadzono przepis art. 52b, który ma na celu zapobieżenie ewentualnej ucieczce polskiego kapitału za granicę.

Stosownie bowiem do postanowień tego przepisu w okresie od dnia 1 stycznia 2002 r. do dnia 31 grudnia 2003 r., 2% zryczałtowanym podatkiem opodatkowane są kwoty stanowiące obrót kapitałowy w rozumieniu przepisów prawa dewizowego, przekazane za granicę przez osoby fizyczne.

Zważywszy na cel wprowadzenia przepisu art. 52b do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz mając na uwadze racjonalność działania ustawodawcy należy przyjąć, iż powołany wyżej przepis ma zastosowanie do kwot przekazywanych za granicę, w ramach obrotu kapitałowego, związanych z inwestycjami bezpośrednimi i portfelowymi.

Prawo dewizowe za inwestycje bezpośrednie (art. 2 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. - Prawo dewizowe - Dz. U. Nr 160, poz. 1063 ze zm.) uważa obrót kapitałowy, polegający na dokonywaniu nakładów pieniężnych lub rzeczowych w celu ustanowienia trwałych i bezpośrednich więzi ekonomicznych, przejawiających się w prowadzeniu przedsiębiorstwa przez podmiot dokonujący takich nakładów lub w wywieraniu przez niego skutecznego wpływu na przedsiębiorstwo prowadzone przez inną osobę, a także na rozporządzaniu majątkiem posiadanym w wyniku prowadzenia przedsiębiorstwa lub w wyniku dokonanych nakładów, którego przedmiotem są w szczególności:

a) nabywanie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, tworzenie i prowadzenie przedsiębiorstwa oraz dokonywanie nakładów na rozszerzenie prowadzonego przedsiębiorstwa,

b) obejmowanie bądź nabywanie akcji lub udziałów w spółkach, w ilości zapewniającej łącznie co najmniej 10% głosów na zgromadzeniu wspólników,

c) świadczenia na rzecz spółki przed jej zarejestrowaniem oraz wypłata przez spółkę wynagrodzeń za te świadczenia,

d) dokonywanie i zwrot dopłat oraz udzielanie spółce przez wspólników, posiadających akcje lub udziały w ilości, o której mowa w lit. b), pożyczek i kredytów, a także zaciąganie przez spółkę takich pożyczek i kredytów oraz ich spłata,

e) nabywanie własności i innych praw na nieruchomości w związku z prowadzonym przedsiębiorstwem,

f) udzielanie i zaciąganie kredytów lub pożyczek o terminie spłaty nie krótszym niż pięć lat oraz ich spłata,

g) uzyskiwanie przychodów z:

- likwidacji spółki, a także rozporządzania udziałami lub akcjami w spółce bądź ich umorzenia,

- rozporządzenia przedsiębiorstwem lub jego zorganizowaną częścią, a także likwidacji przedsiębiorstwa,

- rozporządzenia własnością i innymi prawami na nieruchomości, o których mowa w lit. e),

h) płatności, przeniesienie własności i transfer wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, wynikające z czynności, o których mowa w lit. a) - g).

Natomiast inwestycje portfelowe (art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy - Prawo dewizowe) to obrót kapitałowy w zakresie papierów wartościowych, jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania oraz pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem obrotu akcjami określonego powyżej pod lit. b), którego przedmiotem są w szczególności:

a) emitowanie, obejmowanie, nabywanie i zbywanie na uznanym rynku,

b) umarzanie jednostek uczestnictwa w funduszu zbiorowego inwestowania, objętych lub nabytych na uznanym rynku,

c) emitowanie, obejmowanie, nabywanie i zbywanie poza uznanym rynkiem,

d) umarzanie jednostek uczestnictwa w funduszu zbiorowego inwestowania, innych niż jednostki, o których mowa w lit. b),

e) płatności, przeniesienie własności i transfer wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, wynikające z czynności, o których mowa w lit. a) - d).

A zatem, przekazanie kwot stanowiących obrót kapitałowy, związany z inwestycjami bezpośrednimi i portfelowymi, za granicę RP podlega opodatkowaniu 2% zryczałtowanym podatkiem.

Formy przekazywania kwot stanowiących obrót kapitałowy

W przypadku przekazania kwot stanowiących obrót kapitałowy za granicę, np. za pomocą czeku lub otwarcia akredytywy (jak wynika z konstrukcji prawnej tych instrumentów), powstanie obowiązku poboru podatku następuje w momencie przekazania do realizacji czeku lub otwarcia akredytywy.

Podmioty zobowiązane do poboru podatku

Do poboru 2% zryczałtowanego podatku są obowiązane instytucje finansowe działające zgodnie z przepisami prawa dewizowego, przekazujące kwoty stanowiące obrót kapitałowy (art. 52b ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) lub podatnik, jeżeli przekazuje za granicę te kwoty bez pośrednictwa wyżej wymienionych instytucji (art. 52b ust. 4 powołanej ustawy).

Podatek pobierany jest od wartości przekazywanych kwot obrotu kapitałowego za granicę. W razie braku możliwości poboru podatku stosuje się odpowiednio przepisy art. 41 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 52b ust. 3 ustawy). W zakresie wpłat zryczałtowanego podatku stosuje się przepisy art. 42 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2.

Przeliczenie wartości dewizowych na złote w obrocie kapitałowym

Przedmiotem przekazania w ramach obrotu kapitałowego mogą być wartości dewizowe lub krajowe środki płatnicze. O ile w przypadku krajowych środków płatniczych sposób naliczenia podatku nie budzi wątpliwości (podatek pobierany jest w wysokości 2% od wartości przekazanych środków), to w przypadku przekazania kwot wyrażonych w walutach obcych powstaje problem przeliczenia podstawy opodatkowania na złote polskie.

Prawo dewizowe w przepisie art. 8 określa, iż do obrotu dewizowego (obrót kapitałowy w rozumieniu prawa dewizowego jest inny niż bieżący obrót dewizowy z zagranicą) stosuje się kursy waluty krajowej w stosunku do walut obcych, ustalane przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego i ogłaszane przez Narodowy Bank Polski.

A zatem należy przyjąć, iż przeliczenie na złote wartości kwot wyrażonych w walutach obcych, przekazywanych za granicę dla celów podatkowych następuje według kursu średniego NBP jednolitego z dnia przekazania.

Prawidłowość poboru podatku

Jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania podatku przez płatnika albo wysokość pobranego podatku, to stosownie do art. 79 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Wniosek ten powinien być skierowany do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika (§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 stycznia 1999r. w sprawie właściwości miejscowej organów podatkowych w sprawach niektórych zobowiązań podatkowych oraz w sprawach nadpłaty podatków pobranych przez płatników - Dz. U. Nr 6, poz. 38).