PB5/MC-033-163-1-265/02 - Utrata prawa do ulgi.

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi stosowania art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509) w związku z art. 27a ust. 13 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2002 r., Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia.

Stosownie do postanowień art. 6 ust. 1 wyżej powołanej ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. przepis art. 27a ust. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2002 r. - zwanej dalej "ustawą" - ma zastosowanie do wymienionych w nim zdarzeń powstałych po dniu 1 stycznia 2002 r.

Z kolei przepis art. 27a ust. 13 pkt 4 i 5 ustawy stanowi, że jeżeli podatnik skorzystał z odliczeń od dochodu (przychodu) lub podatku z tytułu wydatków poniesionych tytułem systematycznego gromadzenia oszczędności wyłącznie na jednym rachunku oszczędnościowo-kredytowym i w jednym banku prowadzącym kasę mieszkaniową, według zasad określonych w przepisach ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1070 ze zm.), a następnie:

1) wycofał oszczędności z kasy mieszkaniowej, z wyjątkiem gdy wycofana kwota po określonym w umowie o kredyt kontraktowy okresie systematycznego oszczędzania została wydatkowana zgodnie z celami systematycznego oszczędzania na rachunku prowadzonym przez tę kasę,

2) przeniósł uprawnienia do rachunku oszczędnościowo-kredytowego na rzecz osób trzecich, z wyjątkiem dzieci własnych lub przysposobionych

- do dochodu (przychodu) lub podatku należnego za rok, w którym zaistniały te okoliczności, dolicza się odpowiednio kwoty poprzednio odliczone z tego tytułu.

Zatem jak wskazuje treść przytoczonego przepisu zarówno wycofanie jak i doliczenie dotyczy tego samego roku podatkowego.

Dlatego też jedynie w sytuacji, gdy wycofane oszczędności po upływie okresu systematycznego oszczędzania określonego w umowie o kredyt kontraktowy, zostaną przez podatnika wydatkowane zgodnie z celami mieszkaniowymi, określonymi w art. 8 ust. 1 ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, do końca roku podatkowego, w którym nastąpiło ich wycofanie, podatnik nie traci prawa do przedmiotowej ulgi.

Natomiast, jeżeli podatnik po określonym w umowie o kredyt kontraktowy okresie systematycznego oszczędzania wycofa oszczędności z kasy mieszkaniowej w danym roku podatkowym, a następnie wycofaną kwotę wydatkuje zgodnie z celami systematycznego oszczędzania w następnych latach - to ma obowiązek doliczyć do dochodu (przychodu) lub podatku należnego za rok, w którym nastąpiło wycofanie, kwoty uprzednio odliczone z tego tytułu.

Należy jednak zauważyć, iż utrata prawa do ulgi, o której mowa w art. 27a ust. 13 pkt 4 i 5 ustawy (w konsekwencji obowiązek doliczenia), następuje jedynie w odniesieniu do tej części uprzednio dokonanych odliczeń, które odpowiadają kwocie oszczędności niewydatkowanych zgodnie z celami systematycznego oszczędzania w roku ich wycofania.

Jednocześnie Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje, iż wobec braku regulacji prawnych dotyczących sposobu doliczenia do dochodu (przychodu) lub podatku niewydatkowanej części wycofanych oszczędności z kasy mieszkaniowej, w szczególności w sytuacji gdy podatnik odliczeń z tytułu systematycznego gromadzenia oszczędności dokonywał zarówno od dochodu (1996 r.) jak i podatku (począwszy od 1997 r.), należy uznać, iż podatnik w pierwszej kolejności wydatkuje kwoty odliczone najwcześniej.

Zatem w sytuacji podatnika, który w latach 1996-2002 zgromadził w kasie mieszkaniowej oszczędności w wysokości np. 70.000 zł, z czego kwotę 10.000 zł odliczył od dochodu w 1996 r., natomiast pozostałą kwotę od podatku, tj. 18.000 zł (30% z 60.000 zł), a następnie w 2002 r. po upływie okresu systematycznego oszczędzania, podatnik wycofał oszczędności z kasy mieszkaniowej i w tym samym roku podatkowym wydatkował zgodnie z celami systematycznego oszczędzania jedynie 50.000 zł - to w tym stanie faktycznym doliczenie powinno nastąpić tylko do podatku w wysokości 6.000 zł (30% z 20.000 zł niewydatkowanych oszczędności). Należy bowiem uznać, iż w tym stanie faktycznym doliczenie do dochodu zostało w całości "skonsumowane" poprzez wydatkowanie kwoty 50.000 zł.