PB5/MC-033-111-2220/04 - Równoważnik pieniężny otrzymywany przez funkcjonariusza Straży Granicznej sprawującego opiekę nad psem służbowym nie jest jego przychodem.

Odpowiadając na pismo z dnia 9 grudnia 2004 r. w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych równoważnika pieniężnego otrzymywanego przez funkcjonariusza Straży Granicznej sprawującego opiekę nad psem służbowym, Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje, iż w przedstawionej sprawie podziela stanowisko Izby Skarbowej.

W konsekwencji do ww. równoważnika nie stosuje się przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.). Przepisy tej ustawy regulują bowiem opodatkowanie dochodów osobistych, a takim dochodem - w ocenie Ministerstwa Finansów - nie jest równoważnik pieniężny, jaki otrzymuje funkcjonariusz Straży Granicznej sprawujący całodobową opiekę nad psem służbowym.

Równoważnik ten stanowi jedynie wartość pieniężną normy wyżywienia, jaka przysługuje zwierzęciu, które występuje w etatach jednostek organizacyjnych Straży Granicznej i jest wykorzystywane do realizacji zadań Straży Granicznej. Norma wyżywienia zwierząt służbowych (psów, koni) uregulowana jest w drodze zarządzenia Komendanta Głównego Straży Granicznej i oznacza ilość artykułów spożywczych lub paszy przysługujących jednemu zwierzęciu na okres 24 godzin.

W obecnym stanie prawnym normę tę określa zarządzenie nr 12 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad szkolenia przewodników zwierząt, które wykorzystywane są do realizacji zadań Straży Granicznej, szkolenia zwierząt, a także norm wyżywienia zwierząt (Dz.Urz. KGSG Nr 4, poz. 13) (z chwilą wejścia w życie ww. zarządzenia moc obowiązującą utraciło zarządzenie nr 5 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 6 lutego 1996 r. w sprawie norm wyżywienia zwierząt w jednostkach Straży Granicznej).

Z kolei wartość pieniężną norm wyżywienia zwierząt służbowych Straży Granicznej określa decyzja nr 60 Dyrektora Biura Techniki i Zaopatrzenia Komendy Głównej Straży Granicznej z dnia 12 maja 2004 r. wydana na podstawie § 24 ust. 2 ww. zarządzenia nr 12 Komendanta Straży Granicznej z dnia 13 kwietnia 2004 r.

Zgodnie z postanowieniami § 14 ust. 9 Instrukcji o psach służbowych Straży Granicznej, stanowiącej załącznik do decyzji nr 85 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 30 grudnia 1993 r. w sprawie zatwierdzenia i wprowadzenia do stosowania w Straży Granicznej "Instrukcji o psach służbowych Straży Granicznej", funkcjonariusz Straży Granicznej sprawujący opiekę nad psem służbowym (tzw. przewodnik) może - za zgodą właściwego komendanta oddziału Straży Granicznej wyrażoną na wniosek funkcjonariusza - wybrać jedną z trzech form żywienia psa. Obok możliwości żywienia psa w pododdziale granicznym lub pobierania należnej normy w naturze, przewodnik może otrzymać równoważnik pieniężny normy wyżywienia (w tym przypadku norma ta podwyższona jest o 10%).

Zatem równoważnik pieniężny normy wyżywienia dla psa wypłacany jest w sytuacji, gdy przewodnik samodzielnie dokonuje zakupu produktów, zgodnie z obowiązującą normą wyżywienia psa, nie korzystając z formy wspólnego żywienia w jednostce organizacyjnej Straży Granicznej ani nie pobierając należnej normy wyżywienia w naturze.

W świetle powyższego należy zauważyć, iż równoważnika pieniężnego, jaki otrzymuje funkcjonariusz, nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji opiekuna, jak również za świadczenie ponoszone za pracownika czy inne nieodpłatne świadczenie lub świadczenie częściowo odpłatne, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym wypłacany do rąk funkcjonariusza równoważnik pieniężny nie może być zatem traktowany jako jego przychód ze stosunku służbowego. Równoważnik ten stanowi jedynie wartość pieniężną normy wyżywienia należnej psu służbowemu. Funkcjonariusz sprawujący opiekę nad psem jest jedynie obowiązany za otrzymaną należność zakupić artykuły spożywcze (z uwzględnieniem normy wyżywienia) i nakarmić oraz napoić psa.

Podobne zasady dotyczące wypłacania równoważnika pieniężnego funkcjonariuszom sprawującym całodobową opiekę nad psem służbowym obowiązują w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej.

Przepis § 83 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2003 r. w sprawie sposobów ochrony jednostek organizacyjnych Służby Więziennej (Dz.U. Nr 194, poz. 1902) określa cele, do realizacji których zakłady karne i areszty śledcze mogą wykorzystywać psy, wyszkolone pod kierunkiem przewodników (funkcjonariuszy Służby Więziennej). Z kolei, jak wynika z pisma Dyrektora Generalnego Służby Więziennej (pismo z dnia 5 stycznia 2005 r. nr (...), zarządzeniem Z-1/2004 z dnia 8 stycznia 2004 r. w sprawie ustalania metod i form wykonywania zadań ochronnych przez funkcjonariuszy Służby Więziennej (akt prawny zastrzeżony), Dyrektor Generalny Służby Więziennej upoważnił dyrektorów jednostek penitencjarnych do powierzenia nieodpłatnie całodobowej opieki nad psem specjalnemu przewodnikowi, poza terenem zakładu karnego (aresztu śledczego).

W niektórych jednostkach, z uwagi na brak możliwości technicznych do utrzymywania psów specjalnych, kierownicy jednostek penitencjarnych z reguły udzielają przewodnikom - na ich wniosek - takich zezwoleń. Jednocześnie, zgodnie z zarządzeniem nr 2/03 Dyrektora Służby Więziennej z dnia 18 marca 2003 r. w sprawie norm wyżywienia zwierząt wykorzystywanych do realizacji zadań Służby Więziennej oraz szczegółowych zasad ich stosowania - na wniosek przewodnika psa specjalnego - dyrektor zakładu karnego (aresztu śledczego) może wyrazić zgodę na wypłacenie przewodnikowi równoważnika pieniężnego lub przekazanie karmy w naturze, według należnej normy żywienia psa. Zasady wydania karmy oraz naliczania i wypłaty równoważnika określa dyrektor danego zakładu (aresztu).

Zatem funkcjonariuszowi Służby Więziennej może być jedynie powierzona - za jego zgodą - całodobowa opieka nad psem specjalnym poza terenem zakładu karnego (aresztu śledczego). Z tym że za jej sprawowanie funkcjonariusz nie otrzymuje wynagrodzenia. Do rąk funkcjonariusza wydawana jest jedynie karma dla psa, według obowiązującej normy wyżywienia psa. W przypadku braku możliwości technicznych do wydawania wyżywienia w naturze opiekunowi psa wypłacany jest równoważnik pieniężny na wydatki związane z żywieniem psa specjalnego. Co istotne, właścicielem tego psa - podobnie jak ma to miejsce w Straży Granicznej - nie jest funkcjonariusz, lecz właściwa jednostka organizacyjna. Tym samym to do obowiązków pracodawcy, a nie do zadań funkcjonariusza (pracownika), należy ponoszenie wszelkich kosztów związanych z utrzymaniem psów znajdujących się na etatach poszczególnych jednostek organizacyjnych.

W konsekwencji, również w przypadku ww. równoważnika pieniężnego wypłacanego funkcjonariuszowi Służby Więziennej, na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie powstaje obowiązek podatkowy.