PB5/MC-033-104-1991/02 - Zwolnienia od podatku wartości świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu wydawanych posiłków i napojów oraz zakwaterowania pracowników.

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi zakresu zwolnień od podatku, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 12 i 19 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), mając na celu jednolite stosowanie ww. przepisów przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), uprzejmie wyjaśniam:

I. Art. 1 pkt 1 lit. a tiret piąte ustawy z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509 ze zm.) skreślił pkt 69 w ust. 1 w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na mocy którego do końca 2001 r. wolna od podatku dochodowego była wartość posiłków spożywanych w stołówce zakładowej prowadzonej przez pracodawcę lub inną wyspecjalizowaną jednostkę organizacyjną na zlecenie pracodawcy, z wyjątkiem ekwiwalentu za te posiłki.

Nie oznacza to jednak, iż w obecnym stanie prawnym wartość ww. posiłków w każdym przypadku będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym. O ile bowiem pracodawca wydaje przedmiotowe posiłki do spożycia swoim pracownikom wyłącznie w czasie wykonywania przez nich pracy (bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu), to wartość tych posiłków będzie korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis ten stanowi, że wolna od podatku dochodowego jest wartość napojów bezalkoholowych oraz posiłków wydawanych pracownikom do spożycia wyłącznie w czasie wykonywania pracy, bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu. Zatem z literalnego brzmienia wyżej cytowanego przepisu jednoznacznie wynika, że o zastosowaniu zwolnienia przesądza łączne spełnienie wszystkich niżej wymienionych przesłanek, a mianowicie napoje bezalkoholowe oraz posiłki muszą być:

1) faktyczne wydane,

2) przeznaczone do spożycia,

3) wydane pracownikom, za których w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uważa się osoby pozostające w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy,

4) wydane wyłącznie w czasie wykonywania pracy przez ww. osoby,

5) bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu.

W konsekwencji ze zwolnienia nie korzysta między innymi: wartość bonów, talonów, abonamentów wymienialnych na posiłki, wartość napojów i posiłków wydawanych osobom niebędącym pracownikami lub wydawanych poza godzinami i miejscem wykonywania pracy, jak również wartość posiłków o ustalonym prawie do ekwiwalentów.

II. Art. 1 pkt 1 lit. a tiret trzecie wyżej powołanej nowelizacji z dnia 21 listopada 2001 r. nadał nowe brzmienie pkt 19 w ust. 1 w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, zgodnie z wolą ustawodawcy, został ograniczony zakres przedmiotowego zwolnienia.

Począwszy od 1 stycznia 2002 r., na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolna od podatku dochodowego jest wyłącznie wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników w hotelach pracowniczych oraz kwaterach prywatnych wynajmowanych na cele zbiorowego zakwaterowania, a zatem wartość tych świadczeń, które do końca 2001 r. korzystały ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast w obecnym stanie prawnym nie korzysta ze zwolnienia wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu udostępnienia lokalu mieszkalnego pracownikom, w przypadku zatrudnienia poza miejscem stałego zamieszkania, bez względu na wysokość tego świadczenia.

W konsekwencji wartość przedmiotowego świadczenia stanowi dla pracowników przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy - uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze (...), a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Jeżeli przedmiotem świadczenia są rzeczy lub usługi, wchodzące w zakres działalności pracodawcy - wartość pieniężną świadczeń w naturze, przysługujących pracownikom na podstawie odrębnych przepisów, ustala się według przeciętnych cen stosowanych wobec innych odbiorców.

Natomiast wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych ustala się według zasad określonych w art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.