PB5/KD-033-186-2393/01 - Darowizny na cele kultu religijnego i na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych.

W związku z sygnalizowanymi przez organy podatkowe wątpliwościami dotyczącymi odliczania od podstawy obliczenia podatku darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych, w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa, na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), uprzejmie wyjaśniam:

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b) i ust. 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) darowizny na cele kultu religijnego i na działalność charytatywno-opiekuńczą podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania w wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, z tym że łączna kwota odliczeń z tytułu darowizn na wszystkie cele określone w ustawie nie może przekroczyć 15% dochodu.

Natomiast stosownie do postanowień przepisów wszystkich ustaw regulujących stosunki Państwo-Kościół, darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym, jeżeli kościelna osoba prawna przedstawi darczyńcy pokwitowanie odbioru oraz - w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny - sprawozdania o przeznaczeniu jej na tę działalność.

Z analizy powyższych regulacji wynika, iż przepisy ustaw o stosunku Państwa do Kościoła - w części dotyczącej darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą prowadzoną przez kościelne osoby prawne - stanowią przepisy szczególne w odniesieniu do regulacji zawartej w art. 26 ust. 1 pkt 9 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zakres bowiem pojęciowy powołanego przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą prowadzoną przez wszelkie jednostki wykonujące taką działalność, natomiast regulacje zawarte w ustawach o stosunku Państwa do Kościoła odnoszą się jedynie do darowizn na działalność charytatywno-opiekuńczą prowadzoną przez kościelne osoby prawne. Oznacza to, iż darowizny przekazane na powyższe cele przez osoby fizyczne są w całości wyłączone z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym osób fizycznych. Jednakże należy pamiętać, iż koniecznym warunkiem wyłączenia darowizny z podstawy opodatkowania jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek, tj. pokwitowania odbioru darowizny i sprawozdania dotyczącego jej przeznaczenia.

Z chwilą dokonywania odliczeń podatnik musi dysponować jedynie pokwitowaniem odbioru darowizny, natomiast sprawozdaniem dotyczącym jej przeznaczenia, przedstawianym przez kościelną osobę prawną - najpóźniej po upływie dwóch lat od dnia przekazania darowizny. Zatem po upływie tego okresu organ podatkowy powinien zbadać, czy podatnicy, którzy uprzednio skorzystali z przedmiotowych odliczeń, dysponują stosownym sprawozdaniem. W przypadku braku sprawozdania o przeznaczeniu darowizny należy uznać, iż nie została wypełniona dyspozycja zawarta w przepisie danej ustawy o stosunku Państwa do Kościoła, a tym samym podatnik nie nabył prawa do odliczenia od dochodu darowizny w części przekraczającej limit określony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tak więc w takim przypadku będą miały zastosowanie ogólne, powołane wyżej, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące odliczania darowizn, które ograniczają wysokość odliczenia z tego tytułu do wysokości 10% dochodu.

Wprawdzie w jednym z wyroków NSA (wyrok z dnia 3 sierpnia 2000 r., sygn. akt I S.A./Po 1398/99) orzeczono, że do darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze stosuje się limit określony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, to mając na uwadze, że jest to wyrok jednostkowy i odbiegający krańcowo od innych wyroków NSA, nie należy go traktować jako faktyczną podstawę do rozstrzygania przedmiotowych spraw.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, iż w wyniku zmian wprowadzonych ustawą z dnia 21 listopada 2001 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134, poz. 1509), wysokość m.in. omawianych darowizn, przekazanych począwszy od dnia 1 stycznia 2002 r. przez osoby fizyczne w formie pieniężnej, podlegających odliczeniu od dochodu podatnika, ustala się na podstawie dowodu wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. Przepis ten odnosi się do darowizn poczynionych począwszy od 2002 r. i dotyczy także darowizn na cele charytatywne kościelnych osób prawnych.