PB3/GM-8214-99/01 - Opłaty koncesyjne jako koszty uzyskania przychodów.

W związku z napływającymi pytaniami i wątpliwościami dotyczącymi zasad zaliczania do kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych opłat koncesyjnych, na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) wyjaśniam, co następuje:

Zasadą w gospodarce rynkowej jest wolność prowadzenia działalności gospodarczej. W niektórych jednak dziedzinach ustawodawca wprowadza pewne warunki, od których spełnienia jest uzależniona możliwość podjęcia tej działalności. Jednym z tego typu wymogów jest obowiązek uzyskania koncesji. Podstawowym aktem prawnym określającym, jaka działalność jest koncesjonowana, jest ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.). Obowiązek uzyskania koncesji może wynikać również z innych ustaw.

Koncesja jest udzielana na pewien ściśle określony okres. Za przyznaną koncesję, na podstawie ustawy - Prawo działalności gospodarczej, podmioty są zobowiązane do opłacenia opłaty skarbowej, jednak na podstawie odrębnych przepisów istnieje lub istniał obowiązek zapłaty tzw. opłaty koncesyjnej. Opłaty te mogą być uiszczane jednorazowo lub wpłacane ratalnie.

Koncesja na prowadzenie działalności wymagana jest w konkretnych przypadkach, a więc na wykonywanie ściśle określonych czynności bądź działalności, które zgodnie z odrębnymi przepisami takiej koncesji wymagają.

W napływających zapytaniach wydatki na koncesję często są utożsamiane z wartościami niematerialnymi i prawnymi, co tym samym wiązałoby się z obowiązkiem rozliczania poniesionych wydatków z tego tytułu, poprzez dokonywanie przez podatników odpisów amortyzacyjnych. Mając jednak na uwadze postanowienia ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) oraz ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) brak jest podstaw prawnych do zaliczenia opłat za udzieloną koncesję do wartości niematerialnych i prawnych. W art. 16b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i odpowiednio w art. 22b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znajduje się zamknięty katalog wartości niematerialnych i prawnych, od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych. Wśród wymienionych w tych przepisach wartości niematerialnych i prawnych brak jest koncesji, dlatego też powyższe stwierdzenie, o braku podstaw do zaliczenia do tych wartości koncesji, należy uznać za w pełni uzasadnione. Tym samym od koncesji nie mogą być dokonywane odpisy amortyzacyjne, które stanowiłyby koszt uzyskania przychodów w rozumieniu ww. ustaw o podatku dochodowym.

Kosztami uzyskania przychodów, stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Należy zauważyć, że opłaty za udzieloną koncesję wiążą się z prowadzoną przez podatników koncesjonowaną działalnością. Tym samym wydatki na uzyskanie koncesji (opłaty koncesyjnej) są związane z przychodami uzyskiwanymi przez podatników z koncesjonowanej działalności. Nie można ich jednak powiązać z przychodem konkretnego roku podatkowego.

A zatem ponoszone przez podatników opłaty z tytułu koncesji, zgodnie z ww. art. 15 ust. 1, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. W sytuacji jednorazowego poniesienia wydatku na koncesję wydatek ten w pełnej wysokości stanowi koszt uzyskania przychodów w roku podatkowym, w którym został faktycznie poniesiony. Natomiast w przypadku gdy opłaty koncesyjne płacone są w ratach, do kosztów uzyskania przychodów może zostać zaliczona tylko faktycznie zapłacona w danym roku rata opłaty za udzieloną koncesję.

Podstawą do kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów wydatków na koncesję nie może być natomiast art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten nie stanowi bowiem samoistnej podstawy do uznania określonego wydatku za koszt uzyskania przychodów. Powyższy przepis reguluje jedynie zasady uznawania poniesionych wydatków za koszt uzyskania przychodów w sytuacji, gdy wydatek został poniesiony w latach poprzedzających rok podatkowy lub nie został jeszcze poniesiony, został zarachowany, jest znany co do kwoty i rodzaju oraz odnosi się do przychodów danego roku podatkowego. Jednocześnie z przepisu tego wynika, że jeżeli przypisanie kosztu do przychodu określonego roku nie jest możliwe, koszty te są potrącane w roku, w którym zostały poniesione.