PB3-580/8214-56/HR/04 - Wydatki poniesione na windykację należności.

Odpowiadając na pismo z dnia 4 marca 2004 r. znak (...), wskazujące na rozbieżność interpretacji, jak również niejednolite stanowisko NSA w stosowaniu przepisów podatkowych, dotyczących wydatków ponoszonych przez przedsiębiorców na rzecz kancelarii prawnych z tytułu zleconych im windykacji wierzytelności, przedstawiam stanowisko Ministerstwa Finansów w tej kwestii:

Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z dnia 2 grudnia 2002 r. sygn. akt I SA/Ka 1825/01) uznał, iż wydatki poniesione w związku ze zleceniem specjalistycznej firmie wykonania usług windykacyjnych nie są związane z przychodem. Zdaniem NSA w wyniku działań firmy windykacyjnej wierzyciel odzyskał należne mu od dłużnika pieniądze, a więc będące już jego przychodem należnym przed poniesieniem wydatku związanego ze zleceniem windykacji długu specjalistycznej firmie. Dokonując ustalenia, co w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest przychodem, NSA zwrócił uwagę na treść art. 12 ust. 3 tej ustawy, który stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane.

W związku z tym Sąd przyjął, iż przychód był już uprzednio należny (art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), a wydatki poniesione na windykację należności nie przyczyniły się do jego osiągnięcia, co jest przesłanką konieczną, zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 updop, do uznania ich za koszty uzyskania przychodów.

Odmienne od powyższego stanowisko przyjął Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 23 października 1998 r. (sygn. akt SA/Sz 2174/97) i z dnia 20 marca 2003 r. (sygn. akt III SA 1505/01) oraz w wyroku z dnia 15 października 1998 r. (sygn. akt I SA/Po 173/98).

W ostatnim z powołanych wyroków NSA zawarł tezę, zgodnie z którą wydatki związane z windykacją należności podatnika są kosztami uzyskania przychodów także wtedy, gdy windykację prowadził inny podmiot niż komornik sądowy. Zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, że działania prowadzone przez firmę windykacyjną i związane z tym wydatki (koszty) miały związek i wpływ na uzyskanie przychodu, skoro część należności została w ten sposób uregulowana, a brak jest przeszkód prawnych w korzystaniu z tego rodzaju metod windykacji, jeżeli są one prowadzone z zachowaniem przepisów prawa.

Ministerstwo Finansów zgadza się z linią orzecznictwa zaprezentowaną w wyroku NSA z dnia 15 października 1998 r., wychodząc z założenia, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów (art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), z wyjątkiem kosztów enumeratywnie wymienionych w art. 23 ust. 1 updof oraz art. 16 ust. 1 updop. Kosztami takimi są koszty zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio, związane z uzyskiwanymi przychodami oraz koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika, związane z jego funkcjonowaniem. Poniesione koszty windykacji należności mogą stanowić dla podatnika koszty uzyskania przychodów, o ile spełnione zostaną przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 updop, w szczególności jeśli podatnik wykaże związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy poniesieniem kosztu i uzyskaniem przychodu, a poniesienie wydatku będzie uzasadnione i właściwie udokumentowane.

W przypadku kosztów windykacji prowadzonej przez wyspecjalizowaną firmę wydatki te są związane z przychodami podatników, które stanowią dla nich przychody należne. Działania windykacyjne prowadzone przez firmy windykacyjne i związane z tym wydatki (koszty) mają związek z działalnością gospodarczą i pośrednio z osiąganymi przychodami.