PB3-1571/8214-193/WK/01 - Koszty związane z prywatyzacją i restrukturyzacją spółek i przedsiębiorstw państwowych.

W celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa, na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), uprzejmie wyjaśniam:

Z postanowień art. 32 ust. 1 (w przypadku prywatyzacji pośredniej - zbycie akcji Skarbu Państwa) oraz art. 42 ust. 1 (w przypadku prywatyzacji bezpośredniej przedsiębiorstwa państwowego) ustawy z dnia 30 sierpnia 1996r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. Nr 118, poz. 561 ze zm.) wynika, że przed prywatyzacją bezpośrednią, jak i pośrednią, dokonuje się analizy w celu ustalenia sytuacji prawnej majątku spółki bądź przedsiębiorstwa państwowego, stanu i perspektyw ich rozwoju, oszacowania majątku oraz oceny realizacji obowiązków wynikających z wymogów ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury.

Do określenia szczegółowych zasad w tym zakresie upoważniona została przez ustawodawcę Rada Ministrów, która rozporządzeniem z dnia 3 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 64, poz. 408 ze zm.) określiła zakres analizy spółki oraz przedsiębiorstwa państwowego, sposób zlecenia jej opracowania, zasady odbioru i finansowania oraz warunki, spełnienie których umożliwia odstąpienie od opracowania analizy.

Rozporządzenie określa, iż finansowanie opracowania analizy następuje w ciężar:

1) budżetu państwa-w części przeznaczonej ustawą budżetową na koszty prywatyzacji, jeżeli zlecającym jest minister właściwy do spraw Skarbu Państwa lub organ założycielski oraz jest to uzasadnione trudną sytuacją ekonomiczną podmiotu, którego analiza dotyczy,

2) przychodów z prowizji, o której mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 493 ze zm.) - jeżeli zlecającym jest Agencja Prywatyzacji, z wyjątkiem pierwszego roku działalności Agencji, w którym finansowanie analizy nastąpi ze środków budżetu państwa, o których mowa w pkt 1,

3) kosztów spółki lub przedsiębiorstwa państwowego, zgodnie z umową zawartą ze zlecającym.

Na podstawie delegacji zawartej w tej samej ustawie Rada Ministrów rozporządzeniem z dnia 29 lipca 1997 r. w sprawie szczegółowego trybu zbywania akcji Skarbu Państwa, zasad finansowania zbycia akcji oraz formy zapłaty za te akcje (Dz. U. Nr 95, poz. 578 ze zm.) określiła, że finansowanie zbycia akcji Skarbu Państwa może następować ze środków:

1) budżetu państwa,

2) zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy zagranicznej,

3) prywatyzowanej jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, na podstawie umowy zawartej między tą spółką i Skarbem Państwa,

4) prywatyzowanej spółki z udziałem Skarbu Państwa, na podstawie umowy zawartej między tą spółką i Skarbem Państwa, jeżeli postanowienia statutu nie stanowią przeszkody do zawarcia takiej umowy oraz jest to uzasadnione interesem spółki.

Z przedstawionych powyżej przepisów wynika że, w sytuacji gdy dojdzie do zawarcia umowy pomiędzy prywatyzowaną spółką bądź przedsiębiorstwem państwowym a Skarbem Państwa - koszty związane z opracowaniem analiz następują w ciężar kosztów spółki lub przedsiębiorstwa państwowego, zaś w przypadku zbycia akcji Skarbu Państwa mogą następować ze środków spółki. Powyższe podmioty, finansując ze swoich środków omawiane koszty analiz i zbycia akcji, partycypują tym samym w finansowaniu przygotowania procesu prywatyzacji, a co za tym idzie zmniejszają one wydatki budżetu państwa, jakie muszą być poniesione na ten cel. W tym miejscu należy również wskazać na ekonomiczny aspekt przeprowadzanej prywatyzacji, wyrażający się m.in. usprawnieniem procesów produkcyjnych prywatyzowanych podmiotów gospodarczych, skutkujących zwiększeniem osiąganych przez nie przychodów.

Mając powyższe na uwadze, a w szczególności to, że:

- obowiązek pokrywania przez omawiane podmioty gospodarcze kosztów analiz dla celów prywatyzacji oraz wydatków związanych ze zbywaniem akcji Skarbu Państwa wynika z unormowań ww. ustawy i rozporządzeń wykonawczych wydanych na podstawie przepisów tej ustawy,

- celem ekonomicznym prywatyzacji jest w ostatecznym rezultacie prawidłowe funkcjonowanie prywatyzowanych podmiotów gospodarczych, co w konsekwencji prowadzić będzie do wzrostu osiąganych przez nie przychodów,

poniesione wydatki przez spółki i przedsiębiorstwa państwowe związane z opracowaniem analiz dla celów prywatyzacji oraz wydatki spółek poniesione na pokrycie zadań związanych ze zbywaniem akcji Skarbu Państwa - w myśl art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) - stanowić będą koszty uzyskania przychodów. Warunkiem jest jednak, aby obowiązek ponoszenia omawianych wydatków wynikał z treści umów zawartych pomiędzy spółką bądź przedsiębiorstwem państwowym a Skarbem Państwa w trybie i na zasadach określonych w ww. przepisach. Oprócz poruszonej wyżej kwestii, związanej z prywatyzacją spółek i przedsiębiorstw państwowych, występuje również problem ponoszenia przez te podmioty wydatków związanych z ich restrukturyzacją. Obowiązek ponoszenia tych wydatków przez restrukturyzowane podmioty gospodarcze nie wynika-jak w przypadku wyżej opisanych wydatków związanych z prywatyzacją - z żadnych aktów prawnych. Tym samym charakter wydatków związanych z restrukturyzacją podmiotów gospodarczych powinien być rozpatrywany jedynie w świetle postanowień art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. czy poniesienie tych wydatków miało na celu osiągnięcie przychodów.