PB3-1414/GM-722-203/99 - Ubezpieczenie członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej.

(...) Możliwość ubezpieczenia członków zarządu od odpowiedzialności cywilnej jest dość nową usługą oferowaną przez firmy ubezpieczeniowe. Zapewnia członkowi zarządu ochronę przed stratami finansowymi wynikającymi z obowiązku pokrycia szkód powstałych wskutek podejmowania przez niego decyzji. Dodatkową korzyścią dla niego jest fakt, że to spółka zawiera umowę ubezpieczenia członka zarządu i opłaca składkę na to ubezpieczenie. W świetle powyższego składki opłacane przez spółkę na ubezpieczenie członka zarządu od odpowiedzialności cywilnej są nieodpłatnym świadczeniem.

Składki te należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 z późn. zm.). Od przychodów tych płatnik (spółka) nie ma obowiązku poboru zaliczek na podatek dochodowy, natomiast podatnik (członek zarządu lub rady nadzorczej) ma obowiązek wykazać je w zeznaniu rocznym, łącznie z innymi przychodami i obliczyć należny podatek według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Aby wydatek został uznany za koszt uzyskania przychodu, musi istnieć również związek przyczynowy pomiędzy tym wydatkiem a osiągniętym przychodem. Takie stanowisko wielokrotnie zajmował Naczelny Sąd Administracyjny, m.in. wyrok NSA z dnia 14 maja 1996 r. (SA/Wr 879/95) oraz wyrok NSA z dnia 24 kwietnia 1996 r. (SA/Gd 2959/94). W przypadku wydatków na ubezpieczenie osoby fizycznej będącej członkiem zarządu (rady nadzorczej) trudno dostrzec taki związek.

Jednocześnie ustawodawca w art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy podatkowej z 1992 r. postanowił, że dla pracodawcy kosztami uzyskania przychodów są opłacone składki z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grupy 1 i 2 działu II, wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62) po spełnieniu określonych w powołanym przepisie ustawy podatkowej wymogów. Z przepisu tego a contrario wynika, że składki płacone z tytułu zawartych innych umów ubezpieczenia nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów i to również w stosunku do podatników, którzy opłacają składki na rzecz osób nie będących pracownikami.

Dodatkowo stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych spółka nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji.

W związku z powyższym spółka jako osoba prawna nie będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków (składek) na ubezpieczenie, o którym mowa wyżej.