PB1-4230-3-07-GB - Następstwa podatkowe stwierdzenia nieważności dokonanych przez spółkę czynności prawnych w postaci zawarcia umów sprzedaży z naruszeniem przepisów k.s.h.

Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Śródmieście działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 oraz art. 216 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku Spółki z dnia 22 stycznia 2007 r. (data wpływu: 25 stycznia 2007 r.), uzupełnionego pismem z dnia 7 marca 2007 r. (data wpływu: 8 marca 2007 r.) w sprawie udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego m.in. w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych stwierdza, że przedstawione we wniosku stanowisko jest prawidłowe.

Pismem z dnia 22 stycznia 2007 r. (data wpływu: 25 stycznia 2007 r.) uzupełnionym dnia 7 marca 2007 r., Spółka zwróciła się do tut. Organu podatkowego o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego m.in. w sprawie dotyczącej wyjaśnienia wątpliwości czy w następstwie stwierdzenia nieważności czynności prawnej (zawartej umowy sprzedaży) nastąpi pomniejszenie kosztów u Podatnika.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka z o.o. (sprzedający) oraz Spółka z o.o. (kupujący) zawarły w dniu 2 lipca 2001 r. i 14 września 2001 r. umowy, których przedmiotem była sprzedaż, przeznaczonych do likwidacji przez złomowanie - czołgów.

Wartość przedmiotu umowy sprzedaży wynosiła odpowiednio w przypadku pierwszej z wymienionych umów 3.186.605,84 zł, w przypadku drugiej umowy 1.449.360,- zł. Wartości te nie były kwestionowane przez obie Strony umów.

Natomiast jak podkreśla Wnioskodawca (kupujący), Spółka z o.o. (sprzedający) zawierając przedmiotowe umowy nie dysponowała stosowną uchwałą Zgromadzenia Wspólników Spółki na dokonanie czynności prawnych tj. na zawarcie umów, gdy wartość każdej z nich przewyższała dwukrotność Jej kapitału zakładowego (na dzień zawarcia przez Strony powyższych umów kapitał zakładowy Spółki wynosił 500.000,- zł).Wymagana uchwała została podjęta przez Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki dopiero w dniu 20 grudnia 2001 r.

Zakupione przez Spółkę z o.o. czołgi uległy złomowaniu, a z tytułu sprzedaży pozyskanego w ten sposób złomu Wnioskodawca osiągnął przychody i wystawił na tę okoliczność szereg faktur sprzedaży.

Zapisy w księgach Spółki z o.o. (Wnioskodawcy), dotyczące w/ w transakcji dokonane zostały jakby nie doszło do opisanego uchybienia tj. w ten sposób, że Spółka zaliczyła cenę netto z tytułu kupna czołgów do kosztów uzyskania przychodów.

W związku z opisanym stanem faktycznym, Wnioskodawca zadaje pytanie, czy w następstwie stwierdzenia nieważności dokonanych przez Strony czynności prawnych nastąpi u Niego pomniejszenie kosztów o kwotę netto wynikającą z ceny zakupu czołgów.

Zdaniem Wnioskodawcy zawarte przez Spółki umowy są nieważne z punktu widzenia obowiązującego ówcześnie brzmienia art. 230 k.s.h., w związku z art. 17 § 1 k.s.h.

Jednak czynność nieważna w myśl w/ w artykułów ma pewną doniosłość w świetle przepisów prawa cywilnego. Wprawdzie nie wywołuje skutków zamierzonych przez Strony, ale wywołuje skutek prawny. W związku z powyższym Spółka z o.o. (kupujący) była uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty netto wynikającej z ceny zakupu czołgów.

Na podstawie przedstawionego stanu faktycznego oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego, Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Śródmieście wyjaśnia co następuje:

Stosownie do art. 230 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym na dzień zawarcia przez Spółki umów, rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników chyba, że umowa spółki stanowi inaczej.

Natomiast przepis art. 17 § 1 k.s.h. stanowił, że jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna. Zgodnie z § 2 tego artykułu zgoda może być wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po jego złożeniu, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez spółkę. Ustawą z dnia 12 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 229, poz. 2276) z dniem 15 stycznia 2004 r. brzmienie art. 230 zostało zmienione poprzez dodanie zdania: Przepisu art. 17 § 1 nie stosuje się.

Z opisanego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że w chwili dokonywania przez Spółki czynności prawnych rozporządzających (zawarcia umów kupna-sprzedaży) wartość transakcji przekraczała ponad dwukrotnie wysokość kapitału zakładowego, a więc wymagało to uchwały wspólników akceptującej takie czynności.

Zgoda wspólników, o której mowa w cytowanym wyżej art. 17 § 2 k.s.h. w związku z art. 230 k.s.h., została wyrażona dopiero 20 grudnia 2001 r. tj. po upływie wymaganego przepisem artykułu 17 § 2 k.s.h. terminu, co spowodowało w świetle ówcześnie obowiązującego prawa, nieważność dokonanych czynności prawnych.

Należy jednak podkreślić, że kompetencje uprawniające do stwierdzenia nieważności umów cywilnoprawnych posiada sąd powszechny.

Natomiast organy podatkowe mogą jedynie dokonywać oceny skutków prawnopodatkowych tych umów. Bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych nie podlegają czynności cywilnoprawne, lecz ich skutki.

Zatem każdy poniesiony wydatek rozpatrywany jest pod kątem jego związku z przychodami, w tym też wydatek wynikający z nieważnej umowy cywilnoprawnej.

Z dyspozycji art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) wynika, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

A więc zasadniczym warunkiem zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów, stosownie do zasady wynikającej z art. 15 ust. 1 ustawy jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego między poniesieniem wydatku, a uzyskanym lub realnie spodziewanym przychodem.

W omawianym przypadku, na podstawie zawartych przez Strony umów, Spółka z o.o. (kupujący) dokonała zakupu czołgów przeznaczonych do likwidacji przez złomowanie, następnie dokonała ich złomowania i sprzedaży złomu, osiągając przychód.

Z zawartych we wniosku Podatnika informacji uzupełniających wynika, że należność wynikająca z faktur zakupu czołgów nie została faktycznie uiszczona a Syndyk masy upadłości odmówił uznania tej wierzytelności. Sędzia Komisarz postępowania upadłościowego również podzielił stanowisko Syndyka.

Z przepisów art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika jednak, że ustalając koszty uzyskania przychodów należy mieć na uwadze, iż kosztami uzyskania przychodów są te koszty, które dotyczą tego roku podatkowego tzn. między innymi koszty (ściśle określone co do rodzaju i kwoty), które zostały zarachowane, chociaż ich faktycznie nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku.

W związku z powyższym w ocenie Naczelnika tutejszego Urzędu Spółka z o.o. (kupujący) miała prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty netto wynikającej z cen zakupu czołgów określonych w wymienionych wyżej umowach pod warunkiem, że Spółka posiada materialne dowody potwierdzające dokonanie transakcji wynikającej z zawartych umów, których ważność jest podważana. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uzależniają bowiem zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów od ważności umowy cywilnoprawnej.

Zatem przedstawione we wniosku stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 14a § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę.

Stosownie do art. 14b § 1 i § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa interpretacja nie jest wiążąca dla wnioskodawców, wiąże natomiast właściwe dla wnioskodawcy organy podatkowe i organy kontroli skarbowej i może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze decyzji, w trybie określonym w § 5.

Na powyższe postanowienie służy zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego Kraków - Śródmieście w terminie 7 dni od daty doręczenie niniejszego postanowienia.