PB I-3/4117/IN-41/US/2006/BJ - Opodatkowanie środków pomocowych uzyskanych z Unii Europejskiej

Pytanie podatnika dotyczy opodatkowania środków pomocowych uzyskanych z Unii Europejskiej.

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po rozpatrzeniu zażalenia wniesionego w dniu 30.05.2006 r. (uzupełnionego pismem złożonym w dniu 02.06.2006 r.) na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie z dnia 15.05.2006 r. Nr IB-415/10/06 odmawia zmiany w/w postanowienia.

W dniu 17.02.2006 r. wystąpiła Pani z wnioskiem do Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie.

Wątpliwości Pani powstały na tle następującego stanu faktycznego.

We wniosku wskazała Pani, iż jest zatrudniona na umowę o pracę w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości na stanowisku specjalisty, wykonując obowiązki związane z wdrażaniem programów pomocowych, w tym Phare 2002 i 2003. Jednakże Pani obowiązki są związane przede wszystkim z wdrażaniem Sektorowego Programu Operacyjnego "Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006" w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Obowiązki te polegają na przygotowaniu i aktualizacji dokumentów programowych, jak również na przygotowaniu i aktualizacji procedur wdrażania dla Instytucji Wdrażających oraz Regionalnych Instytucji Finansujących, które współpracują z PARP w zakresie związanym z realizacją zadań dotyczących w/w programu.

Od grudnia 2004 r. do chwili obecnej pełni Pani "funkcję Przewodniczącej Grupy Roboczej ds. oceny projektów inwestycyjnych składanych przez przedsiębiorców w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, priorytet 2 Bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw, działanie 3 Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje". Jak podnosi Pani we wniosku, wynagrodzenia osób realizujących działania w ramach w/w programu finansowane są ze środków pomocy technicznej (działanie 3.4 Wsparcie Jednostki Oceny), stosownie do założeń Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw. Celem natomiast pomocy technicznej jest zapewnienie wsparcia dla procesu wdrażania i monitorowania SPO-WKP, a także wykorzystania finansowego wkładu Wspólnoty oraz środków krajowych. Wkład środków wspólnotowych Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wynosi 75% finansowania.

Od pracodawcy otrzymuje Pani pisemne informacje, iż wynagrodzenie Pani w danym miesiącu jest w całości finansowane ze środków pomocy technicznej SPO-WKP, kopie tych informacji (za okres od listopada 2004 r. do lutego 2005 r.) dołączyła Pani do przedmiotowego wniosku.

W związku z powyższym, zdaniem Pani "pracodawca nie powinien naliczać i odprowadzać podatku dochodowego od tej części wynagrodzenia, która finansowana jest ze środków bezzwrotnej pomocy Unii Europejskiej".

Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie w postanowieniu z dnia 15.05.2006 r. Nr IB-415/10/06 uznał stanowisko Pani, wyrażone we wniosku z dnia 17.02.2006 r. - za nieprawidłowe.

Nie zgadzając się z powyższym rozstrzygnięciem w dniu 30.05.2006 r. złożyła Pani zażalenie (zatytułowane przez Panią jako "odwołanie"), uzupełnione pismem złożonym do Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie w dniu 02.06.2006 r. Jednocześnie podtrzymała Pani swoje stanowisko wyrażone we wniosku wniesionym w dniu 17.02.2006 r. i stwierdziła, cyt. "wynagrodzenie otrzymywane przeze mnie w miesiącach, w których bezpośrednio realizuję cele programu, w których pracodawca informuje mnie pisemnie o sfinansowaniu ze środków pomocy bezzwrotnej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego), korzysta ze zwolnienia podatkowego określonego w ww. art. Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem pracodawca nie powinien naliczać i oprowadzać podatku dochodowego".

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po przeanalizowaniu przedstawionego stanu faktycznego oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego, stwierdza, co następuje.

Zgodnie z zapisem art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), organ podatkowy w drodze decyzji zmienia lub uchyla postanowienie, o którym mowa w art. 14a § 4, jeżeli uzna, że zażalenie wniesione przez podatnika, płatnika lub inkasenta zasługuje na uwzględnienie.

W myśl przepisów art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), wolne od podatku dochodowego są dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli:

a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy, oraz

b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy; zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.

Z przytoczonego wyżej przepisu wynika, iż od podatku dochodowego od osób fizycznych zwolnione są te dochody, w stosunku do których spełnione zostaną łącznie dwie przesłanki:

- dochody te są sfinansowane ze środków bezzwrotnej pomocy pochodzących od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych,

- podatnik uzyskujący te dochody bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy.

Wsparcie Wspólnoty dla Polski w latach 2004-2006 w ramach Narodowego Planu Rozwoju jest realizowane za pomocą jednofunduszowych sektorowych programów operacyjnych (SPO) oraz wielofunduszowego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR).

Zgodnie z art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. z 2004 r. Nr 116, poz. 1206 ze zm.) określenie publiczne środki wspólnotowe oznacza - środki finansowe pochodzące z budżetu Wspólnot Europejskich, a w szczególności z funduszy strukturalnych, o których mowa w przepisach Unii Europejskiej w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w sprawie Europejskiego Funduszu Społecznego, w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR) oraz zmieniających i uchylających niektóre rozporządzenia, rozporządzeniu w sprawie Instrumentu Finansowego Wspierania Rybołówstwa oraz rozporządzeniu ustanawiającym Fundusz Spójności, ujęte w załączniku do ustawy budżetowej, służące realizacji Narodowego Planu Rozwoju.

W myśl art. 8 ust. 1 w/w ustawy o Narodowym Planie Rozwoju w celu realizacji Planu tworzy się:

- sektorowe programy operacyjne,

- regionalne programy operacyjne,

- inne programy operacyjne,

- strategię wykorzystania Funduszu Spójności.

Programy, o których mowa w pkt 1-3, są finansowane z publicznych środków krajowych lub współfinansowane z publicznych środków wspólnotowych - art. 8 ust. 2 ustawy o Narodowym Planie Rozwoju. Strategia wykorzystania Funduszu Spójności jest współfinansowana z publicznych środków wspólnotowych.

Powyższe programy, jak i strategia wykorzystania Funduszu Spójności, mogą być również współfinansowane ze środków prywatnych.

Pomoc, jaką otrzymują beneficjenci, pochodzi zatem ze środków pożyczonych z budżetu państwa na prefinansowanie realizowanych programów i projektów pomocowych. W związku z tym nie jest to pomoc otrzymana ze środków bezzwrotnej pomocy, a takie pochodzenie warunkuje zwolnienie przedmiotowe na podstawie cytowanego art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy.

Środki pomocowe w części współfinansowanej z budżetu państwa nie mogą być uznane za pomoc pochodzącą z dotacji, o których mowa w przepisach ustawy o finansach publicznych. A zatem, w tej części pomoc otrzymana przez beneficjenta również nie jest zwolniona z podatku dochodowego, ponieważ zwolnieniu podlegają tylko dotacje w rozumieniu ustawy o finansach publicznych.

Pomoc finansowaną z funduszy strukturalnych oraz z Funduszu Spójności, ze względu na kierunki jej przeznaczenia, można podzielić na środki, z których finansowane są programy:

- inwestycyjne,

- o charakterze społecznym i edukacyjnym.

Kierując się takim podziałem środków pochodzących z tychże funduszy, do otrzymanej przez beneficjentów pomocy finansowej, obowiązujące przepisy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych stosuje się w zależności od celu, na jaki przeznaczone są te środki.

Fundusze strukturalne są to zasoby finansowe Unii Europejskiej służące realizacji polityki strukturalnej, której celem jest pomoc słabiej rozwiniętym regionom i sektorom gospodarek państw członkowskich. Zatem nadrzędnym celem funduszy Unii Europejskiej jest restrukturyzacja i modernizacja gospodarki poprzez poprawę jej struktury, dokonywaną w drodze finansowania projektów w kluczowych sektorach gospodarki. Realizacji tego celu służy jeden z funduszy strukturalnych, jakim jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR).

W Polsce w latach 2004-2006 fundusze strukturalne rozdysponowane są w ramach programów operacyjnych. Do nich należy Sektorowy Program Operacyjny - Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (SPO-WKP), którego celem jest poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw, działających na terenie Polski w ramach Jednolitego Rynku Europejskiego, poprzez unowocześnienie oferty produktowej i technologicznej.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że jako pracownik Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) wykonuje Pani zadania związane z realizacją projektu SPO-WKP w zakresie Priorytetu operacyjnego 2 "Bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw"; Działanie 3 "Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje".

PARP realizuje zadania z zakresu administracji rządowej, które zostały określone dla niej w programach rozwoju gospodarki, stosownie do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 sierpnia 2004 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego - Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw (Dz. U. Nr 195, poz. 2010 ze zm.).

W myśl § 1 powyższego rozporządzenia PARP udziela przedsiębiorcom oraz podmiotom działającym na rzecz rozwoju gospodarczego pomocy finansowej w formie bezzwrotnego wsparcia, przeznaczonego na pokrycie całości lub części wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem. Kolejne rozdziały wymienionego rozporządzenia zawierają szczegółowe przeznaczenie, warunki i tryb udzielania wsparcia przedsiębiorcom oraz podmiotom działającym na rzecz rozwoju gospodarczego.

Z treści rozporządzenia wynika również, że Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości dokonuje oceny formalnej wniosków o wsparcie, oceny techniczno-ekonomicznej i merytorycznej wniosków prawidłowych pod względem formalnym, stosując kryteria oceny określone w przepisach wydanych dla Sektorowego Programu Operacyjnego "Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw" w przypadku wniosków o wsparcie składanych przez podmioty działające na rzecz rozwoju gospodarczego (§ 20 rozporządzenia).

W przypadku zaś wniosków o wsparcie składanych przez przedsiębiorców, Agencja przeprowadza drugi etap oceny techniczno-ekonomicznej i ocenę merytoryczną, stosując kryteria oceny określone w przepisach wydanych dla SPO-WKP (§ 14 rozporządzenia).

Z kolei wyniki oceny wniosków (w postaci listy rankingowej) Agencja przekazuje Instytucji Pośredniczącej SPO-WKP, która weryfikuje wyniki oceny wniosków i przekazuje do Instytucji Zarządzającej SPO-WKP. Następnie, po zatwierdzeniu przez Instytucję Zarządzającą listy rankingowej, Agencja zawiadamia wnioskodawców o udzieleniu bądź odmowie udzielenia wsparcia.

W świetle powyższego, ze środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego finansowane są więc wynagrodzenia osób zatrudnionych (np. na podstawie stosunku pracy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej) przy bezpośredniej realizacji projektów obejmujących inwestycje w ramach Działania 2.3. "Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje". W ramach tego działania wsparcie obejmuje dotacje na projekty inwestycyjne w zakresie:

- wdrożenia i komercjalizacji technologii i produktów innowacyjnych,

- unowocześnienia i rozbudowy istniejących przedsiębiorstw,

- zakupu wyników prac badawczo-rozwojowych, praw własności przemysłowej,

- zastosowania i wykorzystania technologii gospodarki elektronicznej,

- dostosowań do prowadzenia produkcji wyrobów spełniających wymagania dyrektyw Unii Europejskiej.

Zatem bezpośrednia realizacja celu programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy dokonywana jest przez podatników (przedsiębiorców oraz podmioty działające na rzecz rozwoju gospodarczego), o których mowa w powołanym wyżej rozporządzeniu z dnia 27.08.2004 r., bowiem do zadań tych podmiotów należy wykonanie przyjętego projektu i prawidłowe wykorzystanie środków pomocowych przyznanych - w oparciu o listę rankingową wniosków kwalifikujących się do wsparcia - na wykonanie tego projektu.

Natomiast nie można uznać, że spełniona została przesłanka bezpośredniej realizacji celu programu, w przypadku osób zatrudnionych przez PARP, które wykonują zadania nałożone na Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości na mocy w/w rozporządzenia, tj. zadania polegające m.in. na dokonywaniu oceny formalnej, techniczno-ekonomicznej i merytorycznej wniosków (projektów).

Nie zmienia tego faktu okoliczność, na którą wskazała Pani we wniosku z dnia 17.02.2006 r., iż pełni funkcję Przewodniczącej Grupy Roboczej ds. oceny projektów inwestycyjnych składanych przez przedsiębiorców w ramach SPO-WKP, zaś "wynagrodzenie osób bezpośrednio zaangażowanych w realizację działań finansowane jest ze środków pomocy technicznej, działanie 3.4 Wsparcie Jednostki Oceny. Celem pomocy technicznej, zgodnie z rozdziałem III Uzupełnienia, jest zapewnienie wsparcia dla procesu wdrażania i monitorowania SPO-WKP oraz (...) wykorzystania finansowego wkładu Wspólnoty oraz środków krajowych".

Na uwagę zasługuje fakt, iż z części III.3 załącznika do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego "Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw" (Dz. U. Nr 197, poz. 2023 ze zm.) wynika, że w ramach Priorytetu operacyjnego 3 - Pomoc techniczna realizowane będą działania:

- wsparcie zarządzania SPO-WKP,

- komputeryzacja oraz wyposażenie w sprzęt biurowy instytucji zaangażowanych w zarządzanie i wdrażanie SPO-WKP,

- informacja i promocja działań SPO-WKP,

- wsparcie jednostki oceny.

Priorytet operacyjny pomocy technicznej koncentruje się na wsparciu dla procesu wdrażania Programu oraz dla efektywnego, zgodnego z prawem i politykami wspólnotowymi, wykorzystania finansowego wkładu Wspólnoty oraz środków krajowych.

Trafnie więc organ podatkowy stwierdził w zaskarżonym postanowieniu, że działania w ramach Priorytetu 3 - pomoc techniczna nie mają charakteru bezpośredniej realizacji celu programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy, gdyż pełnią rolę wspierającą w stosunku do działań Priorytetu 1 i Priorytetu 2 SPO-WKP.

W zażaleniu stwierdza Pani, że przesłanka bezpośredniej realizacji celu została spełniona "ponieważ każdy z trzech priorytetów ma inne cele pośrednie ale łącznie mają one realizować jeden cel - wzrost konkurencyjności gospodarki".

Z powyższym stwierdzeniem nie można się zgodzić, gdyż tylko działania w ramach priorytetów 1 i 2 służą bezpośredniej realizacji celu programu operacyjnego - Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw. Albowiem cel programu osiągany jest poprzez koncentrację środków finansowych kierowanych do sektora przedsiębiorstw, sektora naukowo-badawczego oraz instytucji otoczenia biznesu na najbardziej efektywne, gwarantujące wzrost innowacyjności produktowej i technologicznej projekty i przedsięwzięcia. To przedsiębiorcy (głównie mali i średni), instytucje otoczenia biznesu oraz instytucje naukowo-badawcze są głównymi beneficjentami wsparcia udzielonego w ramach tego programu i te właśnie podmioty realizują bezpośrednio cel programu.

Przepisy omawianego art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie mają zastosowania do wynagrodzenia wypłaconego Pani ze środków pomocy technicznej SPO-WKP także z innego powodu. Bowiem powyższe przepisy nie mają zastosowania do dochodów osób fizycznych finansowanych (współfinansowanych) ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych, gdyż pomoc ta stanowi refundację wcześniej poniesionych wydatków, których źródłem finansowania były krajowe środki publiczne.

Takie stanowisko zawarte jest również w piśmie p.o. Zastępcy Dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów z dnia 30.06.2006 r., nr DD/PB5-033-38/06/KD/1643 (por. Biuletyn Skarbowy 4/2006).

Zatem do przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych oraz z umów cywilnoprawnych uzyskiwanych przez osoby uczestniczące we wdrażaniu Sektorowego Programu Operacyjnego - Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, nie ma zastosowania żadne ze zwolnień przedmiotowych, określonych w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji przychody te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.

Oznacza to, że od dochodów ze stosunku pracy płatnik ma obowiązek poboru zaliczek na podatek stosownie do przepisu art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast zwolnienie zawarte w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy wyłącznie dochodów osób fizycznych finansowanych ze środków przedakcesyjnych (np. SAPARD, ISPA, PHARE).

W świetle powyższego, stanowisko prezentowane przez Panią należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo zauważyć należy, iż w dniu 02.06.2006 r. złożyła Pani w Urzędzie Skarbowym Łódź-Polesie "odwołanie od postanowienia - dokumenty dodatkowe", do którego dołączyła Pani postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew z dnia 09.05.2006 r, w którym organ podatkowy uznał za prawidłowe stanowisko podatnika zatrudnionego w PARP i który otrzymał wynagrodzenie sfinansowane ze środków pomocy technicznej SPO-WKP, czyli w analogicznym stanie faktycznym jak w niniejszej sprawie. Wobec czego wyjaśnić należy, iż decyzją z dnia 12.09.2006 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi zmienił w/w postanowienie, gdyż uznał zarówno stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Widzew, jak i podatnika - za nieprawidłowe.

Mając powyższe na uwadze, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi nie znajduje podstaw do zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź-Polesie z dnia 15.05.2006 r. Nr IB-415/10/06.