PB I-3/4117/IN-16/2006/KA - Nieoprocentowana pożyczka a podatek dochodowy

Pytanie podatnika

Czy otrzymana nieoprocentowana pożyczka tworzy po stronie pożyczkodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 14 kwietnia 2006 r. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź - Widzew z dnia 29 marca 2006 r. Nr IX - 005/40/Z/K/06 - odmawia zmiany w/w postanowienia.

Z dokumentacji podatkowej zgromadzonej w niniejszej sprawie wynika, iż w dniu 26 stycznia 2006 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź - Widzew wpłynął Pana wniosek (uzupełniony kolejnym wystąpieniem z dnia 27.02.2006 r.) z prośbą o dokonanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych nieoprocentowanej pożyczki.

Ze złożonych przez Pana wyjaśnień wynika, iż w 2003 r. otrzymał Pan od matki nieoprocentowaną pożyczkę z przeznaczeniem jej na zakup mieszkania.

W związku z podpisaniem niniejszej umowy został przez Pana opłacony podatek od czynności cywilnoprawnych oraz złożona deklaracja PCC-1.

W skierowanym do Naczelnika Urzędu Skarbowego wniosku o interpretację przepisów prawa wyraził Pan pogląd, w myśl którego otrzymana pożyczka nie tworzy po stronie pożyczkodawcy przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Organ podatkowy pierwszej instancji w wydanym w dniu 29 marca 2006 r., postanowieniu Nr IX - 005/40/Z/K/06 nie podzielił zajętego przez Pana stanowiska w sprawie.

W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia Naczelnik Urzędu Skarbowego, powołując treść przepisu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) wskazał, iż przychód z tytułu nie zapłaconych odsetek od umowy pożyczki winien zostać opodatkowany i wykazany w zeznaniu podatkowym.

Ustalając natomiast wysokość tego świadczenia, należy przyjąć wysokość oprocentowania kredytów i pożyczek udzielanych przez banki oraz inne instytucje finansowe.

Kwestionując stanowisko organu podatkowego wyrażone w wydanym postanowieniu, w dniu 14 kwietnia 2006 r. złożył Pan zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, w którym zarzucił temu organowi błędną wykładnię przepisów ustawy podatkowej polegającą na przyjęciu, iż udzielona pożyczka oraz "domniemane" odsetki nie mieszczą się w pojęciu świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, po przeanalizowaniu dokumentacji podatkowej zgromadzonej w sprawie oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego, zważył co następuje.

Stosownie do dyspozycji art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), organ odwoławczy w drodze decyzji zmienia albo uchyla postanowienie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego jeżeli uzna, że zażalenie podatnika zasługuje na uwzględnienie.

Oceniając legalność zaskarżonego postanowienia oraz przedstawioną przez Pana w złożonym zażaleniu argumentację, należy w punkcie wyjścia zaznaczyć, iż zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej ilości.

Z powyższego wynika zatem, iż oprocentowanie pożyczki nie należy do elementów przedmiotowo istotnych umowy pożyczki, co oznacza że może być ona odpłatna lub nieodpłatna w zależności od woli stron. W stosunkach gospodarczych regułą jest oprocentowanie pożyczki a wówczas świadczenie odsetek jest ekwiwalentem za udzielenie pożyczkobiorcy świadczenia w postaci pieniędzy.

Zastrzeżenie odsetek powoduje, że umowa nabiera cech umowy wzajemnej. Rezygnację z tego świadczenia kwalifikować należy jako przypadek otrzymania nieodpłatnego świadczenia, którego wartość odpowiada wartości odsetek, które pożyczkobiorca musiałby zapłacić pożyczkodawcy. Reasumując, pożyczka to świadczenie zwrotne, nie stanowiące samo w sobie przychodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast okoliczność udzielenia nieoprocentowanej pożyczki pieniężnej oznacza, iż mamy do czynienia ze świadczeniem nieodpłatnym, sprowadzającym się do korzystania z cudzego kapitału bez konieczności ponoszenia ze strony pożyczkobiorcy jakichkolwiek ciężarów.

Z niebudzących wątpliwości ustaleń faktycznych tej sprawy wynika, iż zawarta w dniu 5 listopada 2003 r. umowa pożyczki stała się, w związku z niepobraniem oprocentowania - umowa nieodpłatną.

Oznacza to, iż w istocie rzeczy uzyskał Pan świadczenie, polegające na czasowej możliwości korzystania z kapitału bezpłatnie (nieodpłatnie) a co za tym idzie, po Pana stronie zaistniało zdarzenie powodujące powstanie przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

W myśl bowiem powołanej normy prawnej przychodami, z zastrzeżeniami nie mającymi znaczenia w sprawie, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Mając na uwadze przedstawioną argumentację, w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, brak jest podstaw do uwzględnienia wniesionego przez Pana środa zaskarżenia a co za tym idzie zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego Łódź - Widzew.