PB H/448/00/10 - Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w 2000 r.
Pismo z dnia 10 lutego 2000 r. Ministerstwo Finansów PB H/448/00/10 Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w 2000 r.
W celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa, na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późn. zm.), uprzejmie wyjaśniam, co następuje:
Dokonane zmiany regulacji prawnych w zakresie amortyzacji podatkowej powodują, iż od dnia 1 stycznia 2000 r. zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych określają następujące przepisy:
- ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482, z późn. zm.), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych ustawą z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 95, poz. 1101) - dla podatników podatku dochodowego od osób prawnych, zwana dalej "ustawą",
- rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz. U. Nr 6, poz. 35, z późn. zm.), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1999 r. (Dz. U. Nr 100, poz. 1175) - dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, zwane dalej "rozporządzeniem".
Rozwiązania zawarte w wymienionych aktach prawnych, chociaż skierowane do dwóch różnych grup podatników, zapewniają jednakowe warunki amortyzacji składników majątku zaliczonych do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Jednakże ze względu na to, iż ten sam problem został uregulowany w aktach prawnych różnej rangi (ustawa i rozporządzenie), mogą wystąpić kwestie budzące wątpliwości.
Powyższe przepisy należy stosować, uwzględniając następujące zasady:
1. Przepisy art. 4 ustawy oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia stanowią, iż do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stosuje się zasady amortyzacji określone w tych przepisach. Jednocześnie przepisy art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy oraz § 2 ust. 3 rozporządzenia wskazują, iż do środków i wartości oddanych do używania przed dniem 1 stycznia 2000 r. można stosować przepisy art. 16i ust. 1-6 ustawy oraz § 9 ust. 1 i 3-3e rozporządzenia. Oznacza to, iż podatnicy mają prawo wyboru, w zakresie określonym tymi przepisami, do stosowania nowych lub kontynuowania dotychczasowych zasad.
Możliwość wyboru, o której mowa powyżej, nie dotyczy metody amortyzacji, która (określona dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji) obowiązuje, zgodnie z art. 16h ust. 2 ustawy lub § 9 ust. 13 rozporządzenia, do pełnego zamortyzowania tego środka. Możliwość wyboru dotyczy natomiast stawek amortyzacyjnych stosowanych przy metodzie amortyzacji liniowej oraz współczynników podwyższających te stawki.
Dokonanie przez podatnika wyboru w odniesieniu do poszczególnych środków trwałych, oddanych do używania przed dniem 1 stycznia 2000 r., oznacza:
a) zastosowanie nowych stawek amortyzacyjnych, wyszczególnionych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik do ustawy lub rozporządzenia, albo
b) kontynuowanie stosowania stawek amortyzacyjnych określonych, na podstawie przepisów dotychczas obowiązujących, w miesiącu dokonania pierwszego odpisu amortyzacyjnego, tj. w następnym miesiącu po oddaniu środka trwałego do używania i wprowadzeniu go do ewidencji. Są to stawki amortyzacyjne z Wykazu, wyszczególnione w załączniku do rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym do końca 1999 r., a także stawki amortyzacyjne z Wykazu podwyższone o współczynniki zastosowane na podstawie § 9 ust. 3 pkt 3 tego rozporządzenia.
2. Dla środków trwałych oddanych do używania przed dniem 1 stycznia 2000 r., do których zastosowano współczynniki podwyższające stawkę amortyzacyjną z Wykazu, na podstawie przepisu § 9 ust. 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym do końca 1999 r., jeżeli do dnia 1 stycznia 2000 r. ustąpiły warunki uzasadniające ich stosowanie, należy odstąpić od ich dalszego stosowania na podstawie przepisu art. 16i ust. 3 ustawy lub § 9 ust. 3a rozporządzenia.
W przypadku zaś środków trwałych, dla których stawki amortyzacyjne z Wykazu nie zostały podwyższone o współczynniki podwyższające, jeżeli od dnia 1 stycznia 2000 r. wystąpiły warunki uzasadniające ich stosowanie, podatnik może (na podstawie przepisu art. 16i ust. 3 ustawy lub § 9 ust. 3a rozporządzenia) je stosować, począwszy od dnia 1 stycznia 2000 r.
3. Przepisy art. 16i ust. 4 i 5 ustawy oraz odpowiednio § 9 ust. 3b i 3c rozporządzenia, pozwalające podatnikom na podwyższanie bądź obniżanie stawek amortyzacyjnych z Wykazu, na zasadach określonych w tych przepisach, stosuje się do środków trwałych oddanych do używania zarówno przed, jak i po dniu 1 stycznia 2000 r., nie wcześniej jednak niż od pierwszego miesiąca następnego roku podatkowego po wejściu w życie przepisów nowelizujących ustawę lub rozporządzenie.
4. Przy metodzie degresywnej, określonej przepisami art. 16k ustawy lub § 9 ust. 7-9 rozporządzenia, podatnik może dokonać wyboru stawki amortyzacyjnej z Wykazu, analogicznie jak przy metodzie amortyzacji liniowej. Od dnia 1 stycznia 2000 r. dla środków trwałych, oddanych do używania i wprowadzonych do ewidencji przed tą datą, podatnik może zastosować nową stawkę amortyzacyjną, wyszczególnioną w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, stanowiącym załącznik do ustawy lub rozporządzenia, albo kontynuować stawkę amortyzacyjną przyjętą na podstawie przepisów rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym do końca 1999 r.
Jednocześnie wyjaśnia się, iż współczynnik podwyższający stawkę z Wykazu w wysokości nie wyższej niż 3,0, o którym mowa w art. 16k ust. 2 ustawy, stosuje się do obliczenia odpisów amortyzacyjnych tylko przy metodzie degresywnej, której zasady określa przepis art. 16k ust. 1 tej ustawy. Analogiczne rozwiązanie zawarte jest w przepisach § 9 ust. 8 rozporządzenia.
5. Podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych prowadzą ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591, z późn. zm.), według przyjętych i stosowanych przez nich zasad rachunkowości. Ponadto, na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są obowiązani do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami art. 16a-16m ustawy. Analogiczne rozwiązania zawiera przepis § 11 ust. 1 i 2 rozporządzenia, dotyczący podatników podatku dochodowego od osób fizycznych.
Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na przepisy art. 16d ust. 2 ustawy oraz § 11 ust. 5 rozporządzenia, które stanowią, iż środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wprowadza się do ewidencji najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Natomiast na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m; odpowiednio należy stosować przepisy art. 22 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
6. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 stycznia 1999 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz. U. Nr 6, poz. 39), poprzez zmianę brzmienia zapisu § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 stycznia 1997 r. (Dz. U. Nr 6, poz. 35, z późn. zm.), pozbawiło użytkowników środków trwałych, oddanych im do nieodpłatnego używania przez Skarb Państwa lub gminę, prawa do amortyzacji podatkowej tych środków. Zmiana rozporządzenia dotyczyła środków trwałych wprowadzonych do ewidencji lub wykazu od dnia 1 stycznia 1999 r.; podatnicy ci zachowali prawo do amortyzacji podatkowej dla środków trwałych otrzymanych w nieodpłatne używanie do końca 1998 r.
Ustawa z dnia 20 listopada 1999 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera przepisu umożliwiającego kontynuowanie amortyzacji nieodpłatnie używanych środków trwałych, przejętych od Skarbu Państwa lub gminy, w tym także przyjętych do używania do końca 1998 r., dlatego też środki te, począwszy od dnia 1 stycznia 2000 r., nie podlegają amortyzacji podatkowej.
7. Z dniem 1 stycznia 2000 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) - Dz. U. Nr 112, poz. 1317. W KŚT, podobnie jak w obowiązującej do końca 1999 r. Klasyfikacji Rodzajowej Środków Trwałych (KRŚT '91), podstawową jednostką ewidencyjną jest pojedynczy element majątku trwałego - środek trwały. W wyjątkowych przypadkach może to być obiekt zbiorczy, np. zespół komputerowy. Zachowane zostały także dotychczasowe szczeble podziału klasyfikacyjnego, tj. grupy, podgrupy i rodzaje środków trwałych.
Wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych dla celów obliczenia odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych, stanowiący załącznik do ustawy oraz załącznik do rozporządzenia, zawiera stawki amortyzacyjne przyporządkowane do określonych symboli grup, podgrup oraz rodzajów środków trwałych według KRŚT '91.
Ponieważ w klasyfikacji KŚT dla każdego nowego symbolu grupy, podgrupy i rodzaju środków trwałych określone jest powiązanie z klasyfikacją KRŚT '91, nie będzie przeszkód w określeniu dla danego środka trwałego, oddanego do używania w 2000 r., odpowiedniej stawki z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych, uwzględniającej KRŚT '91. Natomiast dla środków trwałych oddanych do używania przed dniem 1 stycznia 2000 r. przejście ze starej na nową Klasyfikację nie powoduje, z tego tytułu, zmiany stawki amortyzacyjnej, chyba że podatnik podejmie decyzję o stosowaniu do tych środków trwałych nowych stawek amortyzacyjnych, zgodnie z zasadą określoną w pkt la i 4. Wówczas przy ustalaniu stawki z Wykazu należy uwzględnić również KRŚT '91.
Nowa Klasyfikacja Środków Trwałych zostanie zastosowana do określenia Wykazu stawek amortyzacyjnych w przygotowywanych ustawach podatkowych, które wejdą w życie od 2001 r.