PB 5/HM-2276-033-330/02 - Bezzwrotna pomoc zagraniczna.

W odpowiedzi na wystąpienie z dnia 17 września 2002 r. Nr BW/005/0024/02 w sprawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2002 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) oraz zwolnienia niektórych grup płatników z obowiązku pobrania podatku (Dz. U. Nr 46, poz. 435), Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje.

Zgodnie z § 1 pkt 1 tego rozporządzenia, zaniechano poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów pochodzących ze środków bezzwrotnej pomocy, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z rządami państw obcych, organizacjami międzynarodowymi lub międzynarodowymi instytucjami finansowymi przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego ministra lub agencje rządowe, uzyskanych na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych przez osoby fizyczne bezpośrednio realizujące cel programu finansowanego z tych środków.

Rozporządzenie to należy rozpatrywać łącznie z art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zgodnie z którym zwolniono od opodatkowania dochody uzyskane przez podatników od rządów państw obcych (…), w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc.

Beneficjentami pomocy zagranicznej mogą być osoby fizyczne lub osoby prawne ewentualnie jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

W praktyce programy pomocowe realizowane są przez osoby prawne bądź inne jednostki organizacyjne. Jest oczywiste, że choć beneficjentem pomocy jest określona osoba prawna (jednostka), to prace przewidziane programem pomocowym realizują określone osoby fizyczne, wykonujące konkretne zadania na podstawie umowy o pracę bądź umowy zlecenia lub umowy o dzieło, zawartej z tą osobą prawną. W tym przypadku ze zwolnienia korzystają dochody uzyskane przez osoby, które zawarły umowę z bezpośrednim beneficjentem pomocy, a przedmiot tej umowy służy bezpośredniej realizacji celu programu pomocowego. Przykładowo instytucja X (beneficjent pomocy) zawarła umowy (o pracę, zlecenia, o dzieło) z określonymi osobami wykonującymi w ramach programu czynności o charakterze merytorycznym jak i pomocniczym (administracyjnym, tłumaczenia itp.). Wynagrodzenia tych pierwszych osób będą zwolnione od opodatkowania, natomiast wynagrodzenia osób wykonujących prace o charakterze pomocniczym podlegają opodatkowaniu.

W przypadku, gdy instytucja będąca beneficjentem pomocy zawrze umowę z konkretną osobą o realizację określonego zadania, rozliczając ją tylko za dostarczony produkt (zrealizowane zadanie) i płacąc określoną w umowie kwotę, będzie ona zwolniona od opodatkowania. Nie będą jednak zwolnione od opodatkowania wynagrodzenia osób, które wykonywały określone prace na rzecz osoby nie będącej beneficjentem pomocy, realizującej program pomocowy i które umowy o pracę (zlecenia, o dzieło) zawarły z tą osobą.

Również w przypadku gdy beneficjent - osoba prawna zleca wykonanie w ramach programu pomocowego określonych prac drugiej osobie prawnej, wynagrodzenia pracowników (zleceniobiorców) uzyskiwane od tej drugiej jednostki nie będą objęte zwolnieniem od opodatkowania, gdyż nie jest spełniony w tym przypadku wymóg bezpośredniej realizacji celu programu; prace przez nich wykonywane pośrednio służą realizacji celu programu pomocowego.

Natomiast w przypadku, gdy wypłata wynagrodzeń jest realizowana ze środków beneficjenta pomocy, a następnie refinansowana ze środków pomocowych, wówczas wynagrodzenia te nie korzystają ze zwolnienia, gdyż środki na zapłatę nie pochodzą ze środków pomocowych, a sfinansowanie wynagrodzeń ze środków pomocowych nie stało się jeszcze faktem dokonanym. Jednakże w przypadku faktycznego refinansowania ze środków pomocowych wynagrodzeń, podatnik może wystąpić do właściwego urzędu skarbowego o stwierdzenie nadpłaty.

Dokumentacja, dotycząca źródeł finansowania danego programu i jego celu powinna znajdować się u płatnika - beneficjenta pomocy. Brak takiej dokumentacji stanowi podstawę do obciążenia płatnika odpowiedzialnością za niepobrany podatek. Organ podatkowy ma prawo żądania okazania tej dokumentacji zarówno w trakcie kontroli źródłowej płatnika jak i w przypadku wystąpienia przez podatnika o stwierdzenie nadpłaty.