P-1/415/54/05/06 - Spłata udziału we współwłasności lokalu.

"(...) W dniu 3 października 2003 r. została zawarta umowa, w której spółdzielnia mieszkaniowa zobowiązała się do wybudowania i ustanowienia na rzecz Pana i małżonki odrębnej własności lokalu mieszkalnego (...) wraz z garażem, a Państwo zobowiązali się wnieść zaliczki na wkład budowlany do wysokości całkowitych kosztów budowy przypadających na przedmiotowe mieszkanie.

Z dniem 1 marca 2005 r., tj. z dniem oznaczonym w wyroku z dnia 1 czerwca 2005 r. sąd rejonowy ustanowił pomiędzy Panem i małżonką rozdzielność majątkową.

W dniu 30 września 2005 r. w wykonaniu umowy z dnia 3 października 2003 r. nastąpiło aktem notarialnym ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego (...) wraz z prawami związanymi oraz przeniesienie własności tego lokalu na rzecz Pana i małżonki na współwłasność po 1/2 części.

Następnie w dniu 10 listopada 2005 r. przed sądem zawarli Państwo ugodę. W jej wyniku Pana małżonka zobowiązała się do zapłaty na Pana rzecz kwoty 63.500,- zł w ciągu 4 lat poczynając od dnia 24 listopada 2005 r. tytułem spłaty Pana udziału wynoszącego 1/2 we własności lokalu mieszkalnego (...) wraz z prawami związanymi, a Pan w § 3 tej ugody zobowiązał się do przeniesienia na małżonkę Pana udziału we własności przedmiotowego lokalu (1/2) w terminie 14 dni od całkowitej spłaty przez żonę należności, o której wyżej mowa.

(...) Czy otrzymywane przez Pana od żony kwoty z tytułu spłaty udziału 1/2 we współwłasności ww. lokalu podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Jeśli tak, to w jakiej wysokości i od jakiej kwoty uwzględniając, że spłata ma nastąpić w okresie czterech lat?

W Pana ocenie powyższy przychód nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

(...) Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.) (...), przepisów powyższej ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. nr 9, poz. 59 ze zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 tej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Jest to ich majątek wspólny.

Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, iż niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania (...) nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 K.r.i o.), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 K.r.i o.) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 K.r.i o.).

Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez Sąd między małżonkami (byłymi małżonkami) ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 42).

Stosownie do treści art. 43 K.r.i o. domniemuje się, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Zniesienie współwłasności kształtuje nowy stan prawny, powoduje powstanie prawa własności każdego ze współwłaścicieli lub prawo współwłaściciela do przyznanej mu całej rzeczy.

Przychody osiągnięte z tytułu zniesienia czy ograniczenia wspólności łącznej i podziału majątku wspólnego podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 nr 14, poz. 176 ze zm.).

W przedstawionym przez Pana stanie faktycznym nie ma on zastosowania z uwagi na fakt, że przychód jaki Pan uzyska od małżonki w wykonaniu zawartej w dniu 10 listopada 2005 r. przed Sądem ugody, tytułem spłaty Pana udziału wynoszącego 1/2 we własności lokalu mieszkalnego wraz z prawami związanymi nie stanowi przychodu z podziału majątku wspólnego małżonków.

Majątek wspólny obejmuje bowiem stosownie do przepisów ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej.

Ustanowienie odrębnej własności lokalu mieszkalnego (...) i przeniesienie jego własności na rzecz małżonków na współwłasność po 1/2 części nastąpiło notarialnie w dniu 30 września 2005 r., tj. w dniu w którym między Panem i małżonką istniał już ustrój rozdzielności majątkowej ustanowiony wyrokiem sądu z dnia 1 czerwca 2005 r. z datą od 1 marca 2005 r.

W tym stanie rzeczy, nabyty przez Pana udział w przedmiotowym lokalu w dniu, w którym istniał między Panem a współmałżonką ustrój rozdzielności majątkowej stanowi Pana majątek odrębny.

Uzyskane przez Pana od małżonki kwoty tytułem spłaty Pana udziału wynoszącego 1/2 we współwłasności lokalu mieszkalnego wraz z prawami związanymi, stanowią potencjalnie przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

(...) Przychód ten podlega opodatkowaniu na podstawie art. 28 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy. Podatek od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu.

W Pana indywidualnej sprawie obowiązek podatkowy w tym podatku powstanie w momencie zawarcia umowy przenoszącej własność 1/2 udziału w lokalu mieszkalnym wraz z prawami związanymi - o ile taka umowa zostanie zawarta przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie przez Pana tego udziału (...)".