OS5-065-240-MJ/2000 - Zasady zgłoszenia identyfikacyjnego przez rolników w celu uzyskania Numeru Identyfikacji Podatkowej.

W dniu 4 września br. wchodzi w życie ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2000 r. Nr 68 poz. 805), wprowadzając możliwość rozliczania podatku VAT przez rolników. W związku z tym Ministerstwo Finansów zaleca stosowanie następujących zasad dokonywania zgłoszenia identyfikacyjnego przez rolników w celu uzyskania Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP).

I. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie trybu składania zgłoszeń identyfikacyjnych oraz aktualizacyjnych przez podatników podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości (Dz. U. z 1999 r. Nr 111 poz. 1291), a więc podatków ustalanych i pobieranych wyłącznie przez organy podatkowe gmin (miast), od 1 stycznia 2000 r. urzędy skarbowe rozpoczęły rejestrację podatników, na których ciążą wyżej wymienione podatki. Akcja ta jest nadal prowadzona.

Przypomina się, że obowiązek dokonana zgłoszenia identyfikacyjnego dotyczy wyłącznie tych podatników, którzy wcześniej nie uzyskali NIP jako podatnicy innych podatków - na przykład dochodowego lub VAT w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej. Zgłoszenia identyfikacyjne NIP-3 są nadal składane przez rolników w urzędach gmin (miast), skąd trafiają do urzędów skarbowych. Przed wydaniem podatnikowi decyzji o nadaniu NIP, zgłoszenia są weryfikowane w Krajowej Ewidencji Podatników w celu uniknięcia nadania NIP po raz drugi tej samej osobie.

W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2000 r. urzędy skarbowe otrzymały z organów podatkowych gmin 291 tysięcy zgłoszeń identyfikacyjnych i wydały ponad 260 tysięcy decyzji przyznających NIP podatnikom podatków rolnego, leśnego i od nieruchomości. W tej grupie podatników ponad 95% stanowią podatnicy podatku rolnego.

Liczbę podatników podatku rolnego w Polsce określa się na ponad 2.000.000 osób.

II. W związku z wejściem w życie nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług podatników VAT w rolnictwie możemy podzielić na dwie grupy:

1. podatnicy zgłaszający się do urzędów skarbowych w celu zarejestrowania się jako podatnicy VAT,

2. rolnicy ryczałtowi korzystający ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT.

Pierwsza grupa podatników będzie dokonywała w urzędzie skarbowym zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R i dokonywała aktualizacji danych identyfikacyjnych na formularzu NIP-1 lub NIP-2, stosując wcześniej nadany im NIP.

Jeżeli podatnicy będący osobami fizycznymi nigdy nie składali zgłoszenia identyfikacyjnego i nie nadano im NIP - mają obowiązek dokonać zgłoszenia na formularzu NIP-1 wraz ze złożeniem formularza rejestracyjnego VAT-R.

Zarejestrowanie osoby wyłącznie z tego powodu, że staje się podatnikiem podatku VAT w rolnictwie, musi być dokonane na formularzu NIP-1 i poprzedzone sprawdzeniem, że:

- został złożony VAT-R,

- osoba, która już posiada NIP, wpisała go na formularzu NIP-1 i zaznaczyła, iż jest to zgłoszenie aktualizacyjne,

- osoba, która NIP nie posiada, złożyła formularz NIP-1 jako zgłoszenie identyfikacyjne,

- dane ze zgłoszenia identyfikacyjnego (aktualizacyjnego) są zgodne z danymi podanymi na formularzu VAT-R.

Urząd skarbowy udzielając informacji w zakresie wypełniania formularza NIP-1 zwraca podatnikom uwagę na właściwe wypełnienie:

- rodzaju prowadzonej działalności,

- wpisania tekstu w bloku C.7.1.: "Nie wymaga wpisu do rejestru" (jeżeli nie prowadzi działalności wymagającej wpisu do rejestru).

Istotną sprawą jest zwrócenie uwagi na podanie na formularzu identyfikatorów: PESEL i REGON. Należy informować podatników o tym, że mogą uzyskać informację o numerze PESEL w urzędach gminy (miasta), natomiast urzędy statystyczne (zgodnie z § 12 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej (Dz. U. z 1999 r. Nr 69 poz. 763), na wniosek prowadzącego indywidualne gospodarstwo rolne, wydają zaświadczenie o wpisie do Rejestru Podmiotów Gospodarki Narodowej i nadanym numerze identyfikacyjnym REGON. Podanie identyfikatora REGON na formularzu nie jest obligatoryjne, ponieważ mogą się zdarzyć przypadki, że osoba zgłaszająca się jako podatnik podatku VAT (jedna z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych) nie będzie widziana przez gminę, jako osoba prowadząca gospodarstwo i z tego powodu nie otrzyma identyfikatora REGON.

Należy jednak pamiętać, że pozyskanie tych identyfikatorów leży w interesie urzędów skarbowych z uwagi na możliwość lepszej identyfikacji podatnika i uniknięcie nadania drugiego NIP tej samej osobie.

Z tytułu zmiany ustawy o VAT do urzędów skarbowych mogą zgłaszać się również podmioty składające zgłoszenie na formularzu NIP-2 np. spółki cywilne. Opisane zasady postępowania obowiązujące w przypadku złożenia zgłoszenia NIP-1, jeżeli mogą mieć zastosowanie w przypadku złożenia zgłoszenia NIP-2, powinny być również przestrzegane (np. sprawdzanie poprawności wypełniania zgłoszeń, czy wpisywania na zgłoszeniu NIP-2 identyfikatora REGON).

W celu zapewnienia możliwości sporządzenia ewidencji podmiotów, które złożyły zgłoszenia identyfikacyjne (aktualizacyjne) NIP-1 lub NIP-2 wyłącznie z powodu wykonywania obowiązku podatnika podatku VAT w rolnictwie (w rozumieniu art. 4 pkt 12 ustawy o VAT) i nie prowadzą innej działalności, u góry pierwszej strony formularza NIP-1 i NIP-2 urząd skarbowy wpisuje "VAT w rolnictwie".

Druga grupa podatników podatku VAT tzw. rolnicy ryczałtowi, aby przyjmować faktury VAT-RR, mają obowiązek wystawiającemu je nabywcy podawać NIP lub PESEL. Ta grupa podatników nie ma obowiązku występowania do urzędów skarbowych ze zgłoszeniem identyfikacyjnym o nadanie NIP z tego powodu.

Uzyskanie NIP przez rolników ryczałtowych, będących podatnikami podatku rolnego, nadal powinno być realizowane za pośrednictwem organów podatkowych gminy, zgodnie z procedurą określoną w wyżej powołanym rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 30 grudnia 1999 r. Procedura ta pozwala bowiem uzyskać pewność, że NIP uzyskuje podatnik podatku rolnego.

Jeżeli jednak rolnik zgłosi się do urzędu skarbowego, jako prowadzący działalność rolniczą (w rozumieniu art. 4 pkt 12 ustawy o VAT) w celu uzyskania NIP, to mimo iż nie składa formularza VAT-R, należy od niego wymagać dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego na formularzu NIP-1, bowiem jest on podatnikiem podatku VAT rozliczanego w systemie ryczałtowym.

III. Dla prawidłowego wdrożenia zmian wynikających z nowelizacji ustawy o VAT, w najbliższym zaktualizowanym wydaniu (R2.1.1.p.1) systemu POLTAX, urzędy skarbowe zostają zobligowane do stosowania następujących zasad postępowania:

- rejestrację i aktualizację danych na podstawie NIP-1 podatników prowadzących działalność rolniczą, należy obsługiwać korzystając z operacji "Rejestracja osoby fizycznej i jej działalności". Przy wypełnianiu bloku "Działalność gospodarcza" dla podmiotów nie posiadających nr REGON należy wypełnić "Organ rejestrowy" podając 9900000 co oznacza "Podmioty krajowe - bez organu rejestrowego" oraz "Rodzaj rejestru" podając 99 co oznacza "Podmioty nie podlegające wpisom do rejestru". Prosimy o szczególne zwrócenie uwagi na prawidłowe wypełnienie "Rodzaju działalności", co umożliwi prawidłowe wykonanie sprawozdawczości z systemu POLTAX. W przypadku osób prowadzących wyłącznie działalność rolniczą, w pole nazwa pełna, wpisywać "Gospodarstwo Rolne". W przypadku, gdy osoba prowadzi również inne formy działalności (pozarolniczej), rejestrować w bloku "Działalność gospodarcza" pozostałe formy wg dotychczasowych zasad. Adresy siedziby muszą być te same dla wszystkich zarejestrowanych działalności.

- obsługa VAT-R wymaga wprowadzenia do systemu "Okoliczności określających obowiązek podatkowy" podmiotu, na podstawie których będą możliwe do wykonania sprawozdania potrzebne do analizy rozliczania podatku VAT przez rolników.

W systemie istnieje obecnie możliwość wpisania dokładnie jednej z przyczyn określających obowiązek podatkowy w VAT. Dla zgłoszeń VAT-R złożonych w celu rejestracyjnym, na których podatnik podał więcej niż jedną okoliczność określającą obowiązek podatkowy, należy zawsze do systemu wpisać jedną okoliczność dotyczącą działalności rolniczej, jeżeli wynika z niej konieczność składania deklaracji.

Dla zgłoszeń VAT-R złożonych w celu aktualizacji danych mogą wystąpić następujące sytuacje:

1) dla podatnika, który nie był zobowiązany do składania deklaracji VAT-7 należy zawsze zaktualizować dane w systemie dotyczące obowiązków podatkowych z działalności rolniczej, podając prawidłowo okoliczności określające ten obowiązek podatkowy (wynikający z wypełnionych pozycji 39 i 43 VAT-R)

2) dla podatników, którzy byli zobowiązani do składania deklaracji VAT-7, a z danych podanych na formularzu VAT-R wynika, że podatnik nie będzie składał deklaracji VAT z działalności rolniczej, w systemie POLTAX nie należy aktualizować pozycji "Okoliczności określające obowiązek podatkowy"

3) dla podatników, którzy byli zobowiązani do składania deklaracji VAT-7, a z danych podanych na formularzu VAT-R wynika, że podatnik będzie składał deklaracje VAT z działalności rolniczej, w systemie POLTAX należy aktualizować pozycję "Okoliczności określające obowiązek podatkowy".

Ponadto Ministerstwo Finansów informuje, iż obowiązek przekazywania kwartalnych informacji dotyczących nadawania NIP dla podatników podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości (pismo OS6-065-9/DSZ/2000 z dnia 10 stycznia 2000 r.) przedłuża się do końca 2001 r. Wzór uwzględniający rejestrację podatników z tytułu zmiany ustawy o VAT zostanie przekazany w późniejszym terminie.

Ministerstwo Finansów przypomina również o konieczności przekazywania do centralnej weryfikacji danych podmiotu przed nadaniem NIP (niezbędne jest podanie przez osobę na formularzu NIP-3 i NIP-1 identyfikatora PESEL).

Decyzję o nadaniu NIP można podjąć dopiero po uzyskaniu odpowiedzi z bazy centralnej KEP i wyjaśnieniu wszystkich niezgodności. Pozwoli to uniknąć wielokrotnego nadania NIP tej samej osobie.

Nie należy informować podatnika o nadanym mu NIP bez potwierdzenia odbioru decyzji. Zdarzają się bowiem przypadki używania przez podatników takich NIP bez podstawy prawnej.