OS-1-OPR/30/04 - Zawieszenie działalności gospodarczej, a zaświadczenie na potrzeby ZUS

W związku z napływającymi do urzędów skarbowych zapytaniami z ZUS dotyczącymi podatników - osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych lub w formie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych, którzy zgłosili czasowe zawieszenie prowadzenia czynności opodatkowanych dla celów płatności składek ZUS i domagają się od urzędów skarbowych potwierdzenia dokonania zgłoszenia zawieszenia przez nich działalności, w celu przedstawienia w ZUS i uzyskania podstawy do wyłączenia z obowiązku świadczenia na ubezpieczenie społeczne, Ministerstwo Finansów przedstawia następujące stanowisko w niniejszej sprawie:

Pojęcie zawieszenia działalności gospodarczej nie jest definiowane ani przez ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), ani przez ustawę z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.).

Okoliczności w których podatnicy mogą dokonać zawieszenia działalności gospodarczej nie regulują również przepisy ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.), ani przepisy ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702 z późn. zm.).

Możliwość zgłoszenia przez podatnika przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej dopuszczają jedynie przepisy ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ww. ustawy w przypadku zgłoszenia przez podatnika przerwy w prowadzeniu działalności w danym roku podatkowym nie pobiera się podatku opłacanego w formie karty podatkowej za cały okres przerwy trwającej nieprzerwanie co najmniej 10 dni w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień przerwy, jeżeli podatnik zawiadomi o tej przerwie najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia i w dniu poprzedzającym dzień jej zakończenia, z wyjątkiem ust. 2.

Natomiast zgodnie z art. 34 ust. 2 w sytuacji, gdy przerwa w prowadzeniu działalności została spowodowana chorobą, podatnik zawiadamia właściwy urząd skarbowy o okresie przerwy, wynikającym ze zwolnienia lekarskiego, w dniu rozpoczęcia działalności po tej przerwie.

Przepisy te jednakże stanowią o przerwie w prowadzeniu działalności w danym roku podatkowym, bez użycia pojęcia "zawieszenia działalności gospodarczej".

W żadnym przypadku nie oznacza to jednak, iż przepisy podatkowe mogą być podstawą do zdefiniowania podmiotu, który zawiesił działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1997 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.).

Nie można opierając się jedynie na przepisach podatkowych i na statusie prawno podatkowym danej osoby, wywodzić wniosku o faktycznym zaprzestaniu działalności gospodarczej.

Z uwagi na powyższe brak jest podstaw prawnych do choćby pośredniego odesłania przez przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do ustaw podatkowych w celu określenia cech podmiotu, który zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.

Również niezasadny jest pogląd, iż konstrukcja formularza NIP-1 przesądza o braku ograniczeń w zakresie zgłaszania zawieszenia działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z wcześniejszym stanowiskiem Ministerstwa Finansów (pismo OS 5-065-532-WCH/99 z dnia 13 maja 1999 r.) dane na formularzu NIP-1 o zawieszeniu lub wznowieniu działalności gospodarczej należy podawać w tych przypadkach, w których istnieje prawny obowiązek zgłaszania tego faktu do urzędu skarbowego z powodów podatkowych, a więc wówczas, gdy taką możliwość dopuszczają ustawy podatkowe.

Z uwagi na powyższe problem potwierdzenia jednostkom organizacyjnym ZUS przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej może być rozwiązany w następujący sposób:

Urząd skarbowy, mając na uwadze art. 299 § 3 pkt 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), może udzielić informacji na wniosek jednostek organizacyjnych ZUS.

Urząd skarbowy, zgodnie z art. 306b § 1 Ordynacji podatkowej może wydać zaświadczenie, jeżeli chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej ewidencji, rejestrów lub z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu.

Jednakże urzędy skarbowe nie prowadzą ewidencji podatników, którzy zawiesili prowadzenie działalności stąd też urząd skarbowy na wniosek podatnika może wydać zaświadczenie jedynie potwierdzające fakt złożenia oświadczenia o przerwie w prowadzeniu działalności opodatkowanej w formie karty podatkowej.