OR/005-0006/04 - Odpowiedzialność podatkowa nabywcy.

"Stosownie do art. 112 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 r. - nabywca składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą (jeżeli ich wartość w dniu zbycia wynosi co najmniej 15.000 zł) odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością.

Składniki majątku związane z prowadzoną działalnością gospodarczą - zgodnie z § 2 art. 112 Ordynacji podatkowej - stanowią aktywa trwałe w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.), z wyłączeniem należności długoterminowych, udzielonych pożyczek i długoterminowych rozliczeń międzyokresowych. Przez aktywa trwałe - w myśl art. 3 pkt 13 ustawy o rachunkowości - należy rozumieć aktywa, które nie są zaliczane do aktywów obrotowych w rozumieniu art. 3 pkt 18 tej ustawy. Mając powyższe na uwadze należy przyjąć, że nieruchomość stanowiącą własność podatnika - jako aktywa trwałe - można zaliczyć do składników jego majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Stosownie do art. 112 § 3 Ordynacji podatkowej, zakres odpowiedzialności nabywcy jest ograniczony do wartości nabytego składnika majątku. Wartość tę - jako granicę odpowiedzialności osoby trzeciej - należy ustalić na dzień zbycia - nabycia, z trzech powodów:

a) po pierwsze - nabywca już w dniu nabycia powinien znać górną granicę swojej odpowiedzialności,

b) po drugie - nie powinny obciążać nabywcy ewentualne ulepszenie rzeczy, podnoszące jej wartość,

c) po trzecie - obniżenie wartości rzeczy nie powinno skutkować ograniczenie możliwości zaspokojenia wierzyciela.

Przyjęta dla potrzeb art. 112 § 3 Ordynacji podatkowej wartość nabytego składnika majątku powinna odpowiadać jego wartości rynkowej. Gdy chodzi zaś o zbywanie nieruchomości, to ustalenie ich wartości rynkowej - zgodnie z art. 154 i n. ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 z późn. zm.) - należy do rzeczoznawcy majątkowego, który dokonując wyceny na piśmie w formie operatu szacunkowego uwzględnia w szczególności: cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości, przeznaczenie w planie miejscowym, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan jej zagospodarowania oraz dostępne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych. Ponadto, stosownie do § 38 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207, poz. 2109), przy określeniu wartości nieruchomości uwzględnia się obciążenia nieruchomości ograniczonymi prawami rzeczowymi (w tym - hipotekami), jeżeli wpływają one na zmianę tej wartości. Przy określaniu wartości nieruchomości obciążonej ograniczonym prawem rzeczowym jej wartość pomniejsza się o kwotę odpowiadającą wartości tego prawa, równej zmianie wartości nieruchomości, spowodowanej następstwem ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego.

Według stanu prawnego obowiązującego od dnia 1 stycznia 2003 r., jeżeli rzeczoznawca majątkowy wyceni wartość przedmiotu umowy sprzedaży na co najmniej 15.000 zł nabywca nieruchomości ponosi - na warunkach określonych w art. 112 Ordynacji podatkowej - odpowiedzialność za zaległości podatkowe zbywcy, które powstały w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. W tym miejscu należy zauważyć, iż w myśl art. 21 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 169, poz. 1387), do odpowiedzialności podatkowej osób trzecich z tytułu zaległości podatkowych powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Powyższe oznacza, iż w zależności od czasookresu powstania zaległości podatkowych, kwota stanowiąca dolny pułap dla możliwości przenoszenia odpowiedzialności na nabywcę nieruchomości (w konsekwencji zmiany brzmienia art. 112 Ordynacji podatkowej na przestrzeni kolejnych lat) była zróżnicowana i wynosiła odpowiednio: 10.000 zł (do dnia 31 grudnia 1998 r.), 11.350 zł (do dnia 31 grudnia 1999 r.), 12.065,05 zł (do dnia 31 grudnia 2000 r.), 13.283,62 zł (do dnia 31 grudnia 2001 r.), 14.173,62 zł (do dnia 31 grudnia 2002 r.) i 15.000 zł (od dnia 1 stycznia 2003 r.).

Reasumując, stosownie do przepisu art. 112 § 1 pkt 3 Ordynacja podatkowa (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 r.) nabywca składnika majątku podatnika związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli jego wartość rynkowa (ustalona przez rzeczoznawcę) wynosi co najmniej 15.000 zł."