Opłata - kosztem uzyskania przychodów

W związku z interpelacją pana posła Mieczysława J., w sprawie opłat produktowych, o których mowa w ustawie z 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, oraz odpowiedzią ministra finansów, udzieloną w piśmie z 18 stycznia 2002 r., po ponownym przeanalizowaniu sprawy koryguję oraz uzupełniam swoje wcześniejsze stanowisko.

Opłatę produktową, o której mowa w art. 12 ust. 2-4 i art. 33 ww. ustawy, należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Odsetki za zwłokę, o których mowa w art. 17 ust. 1 i art. 18 ww. ustawy, wynikające z decyzji marszałka województwa określającej wysokość zaległości z tytułu opłaty produktowej, naliczane od następnego dnia po upływie terminu płatności opłat produktowych, do których stosuje się odpowiednio przepisy ustawy Ordynacja podatkowa, nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

Dodatkowa opłata produktowa, o której mowa w art. 17 ust. 2 ww. ustawy, w wysokości 50 proc. kwoty niewpłaconej opłaty produktowej, ustalana w przypadku niewykonania decyzji marszałka województwa określającej wysokość zaległości z tytułu opłaty produktowej, posiadająca charakter sankcji, nie może również stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Wprowadzone od 1 stycznia 2002 r. obowiązki w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami obejmują importerów oraz wytwórców produktów wprowadzających te produkty na rynek krajowy, nie ulega zatem wątpliwości, że obowiązek ponoszenia podstawowych opłat produktowych funkcjonuje w ramach prowadzonej przez podatników działalności gospodarczej i związany jest z realizacją decydującego pod względem podatkowym celu, jakim jest uzyskiwanie przychodów ze sprzedaży produktów. Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem wymienionych w tych ustawach. Z ustaw podatkowych wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar i opłat z tytułu nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska, to jest świadczeń za naruszenie tych przepisów i warunków prawidłowego korzystania ze środowiska.

Przedmiotowa opłata produktowa, która funkcjonuje w ramach obowiązujących przepisów, nie powinna być jednak uznana jako sankcja za nieprzestrzeganie tych przepisów, lecz jako opłata o charakterze normatywnym, quasi-podatek, która ma na celu zrealizowanie założeń i norm w zakresie ochrony środowiska przez sukcesywną realizację obowiązku odzysku i recyklingu.

Realizacja przez przedsiębiorcę odzysku i recyklingu może odbywać się w różnych formach: samodzielnie lub poprzez organizację odzysku albo w wyniku uiszczania opłat produktowych. W związku z wyborem przez podatnika określonej formy wystąpią koszty, które mogą się różnie kształtować. Nie ma jednak uzasadnienia, aby w sposób zasadniczy różnicować podatkowe skutki związane z przyjęciem przez podatnika określonej formy realizacji odzysku i pewne wydatki uznawać za koszty podatkowe, a inne wykluczyć z tych kosztów. Ze środków pochodzących z opłat produktowych uiszczanych przez przedsiębiorców, które są przekazywane przez urzędy marszałkowskie na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, będą również finansowane działania związane z odzyskiem i recyklingiem odpadów opakowaniowych.

Odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowego uiszczania opłat produktowych nie będą natomiast kosztem uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem do tych opłat stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej. Dodatkowe opłaty produktowe, o charakterze sankcyjnym, w wysokości 50 proc. kwoty niewpłaconej opłaty produktowej, nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów na podstawie ww. art. 15 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 ustaw podatkowych.