OP/423-1/Int-3/07 - Nieodpłatne przekazanie budynku za zrzeczenie się odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu.

"1. W zakresie przychodu z tytułu przekazania budynku w zamian za zrzeczenie się wobec Spółdzielni wszelkich roszczeń (między innymi odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu za 10 lat) dotyczących zależnego posiadania przez Spółdzielnię dwóch działek (jednej niezabudowanej i drugiej zabudowanej budynkiem tutejszy organ podatkowy stoi na stanowisku, że przy jego ustalaniu należy zwrócić uwagę na definicję przychodu zawartą w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.). Przepis odnosi się nie tylko do sprzedaży, ale także do innych form zbycia (zamiana, zrzeczenie się roszczeń). Zgodnie z tą definicją, przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. Dla wystąpienia przychodu wystarczy zatem samo zawarcie umowy zbycia, która musi określać cenę z mocy art. 535 k.c.

Wyrażona w cenie wartość jest przychodem i to bez względu na to w jakiej formie cena ta została zapłacona. Zapłatę ceny sprzedaży można określić nie tylko w pieniądzu, lecz również przez inne określenie wartości, w tym miedzy innymi może to nastąpić również i poprzez zrzeczenie się wszelkich roszczeń (między innymi odszkodowania za bezumowne korzystanie z gruntu). Ale taki sposób rozliczenia się nie może pozbawić zawartej umowy tego elementu, jakim jest określenie ceny. Cena sprzedaży nie powinna odbiegać od wartości rynkowej nieruchomości. W przypadku zbywania nieruchomości, ustalenie ich wartości rynkowej - należy do rzeczoznawcy majątkowego, który dokonując wyceny na piśmie w formie operatu szacunkowego uwzględnia w szczególności: cel wyceny, rodzaj i położenie nieruchomości, przeznaczenie w planie miejscowym, stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej, stan jej zagospodarowania oraz dostępne dane o cenach, dochodach i cechach nieruchomości podobnych.

Co do zasady, przychodem ze sprzedaży nieruchomości u osób prawnych jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży (w akcie notarialnym) nieodbiegająca od wartości rynkowej. Cena sprzedaży powinna być zatem określona w akcie notarialnym i o ile jest to cena rynkowa (najbardziej prawdopodobna cena, możliwa do uzyskania na rynku) wówczas stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

(...) Stosowanie do art. 224 w związku z art. 230 ustawy (...) Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) właściciel ma prawo żądać wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy. Wynagrodzenie to jest konsekwencją korzystania z rzeczy bez zgody właściciela i stanowi formę zadośćuczynienia za naruszenie przysługującego właścicielowi prawa własności. (...)"