OP/005-0003/05/Z/1 - Biegły sądowy nie może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT jako "drobny przedsiębiorca"

Pytanie podatnika

Czy świadczenie przez biegłego sądowego usług na zlecenie Sądu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy jego obrót w poprzednich latach nie przekroczył kwoty 10.000 euro

Decyzja

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu zażalenia na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Słupsku z dnia 6 października 2005 r. znak: P III/1/443-76/05 zawierające pisemną interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności świadczonych przez biegłego sądowego - odmawia się zmiany postanowienia będącego przedmiotem zażalenia.

Uzasadnienie

Pismem z dnia 5 lipca 2005 r. - biegły sądowy - wystąpił z zapytaniem czy świadczenie usług biegłego na zlecenie Sądu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów w sytuacji gdy, obrót z działalności biegłego sądowego nie przekraczał w ciągu ostatnich trzech lat 10.000 euro.

Podatnik wskazał, że świadczy usługi biegłego sądowego na zlecenie Sądu w zakresie naprawy i eksploatacji pojazdów silnikowych, ich wyceny, bezpieczeństwa ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych. Wynagrodzenie podatnik otrzymuje za wykonane czynności na podstawie wystawianych Sądowi rachunków. Sąd Rejonowy VI Wydział Gospodarczy w Gdyni pismem z dnia 29 czerwca 2005 r. poinformował podatnika, że zgodnie z obowiązującymi przepisami czynności wykonywane przez biegłych sądowych wykonywane na zlecenie Sądu podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT wobec czego powinien on wystawiać faktury VAT zamiast dotychczasowych rachunków.

Podatnik złożył w Sądzie oświadczenie iż w związku z nie przekroczeniem w poprzednich latach obrotu w wys. 10.000 euro nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług i wnosi o rozliczanie na dotychczasowych zasadach tj. na podstawie rachunków.

Strona prosi o udzielenie pisemnej interpretacji w zakresie czy świadczenie przez biegłego sądowego usług na zlecenie Sądu podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w sytuacji, gdy jego obrót nie przekroczył w poprzednich latach 10.000 euro.

Zdaniem podatnika nie jest on podatnikiem podatku od towarów i usług z uwagi na nie przekroczenie w poprzednich latach obrotu w wys. 10.000 euro.

Postanowieniem z dnia 6 października 2005 r. znak: P III/1/443-76/05 Naczelnik Urzędu Skarbowego w Słupsku stwierdził, że stanowisko przedstawione we wniosku, w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego, zgodnie z którym biegły sądowy wykonujący na zlecenie Sądu usługi, w przypadku nie przekroczenia kwoty obrotu w poprzednim roku podatkowym w wys. 10.000 euro - jest nieprawidłowe.

W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że czynności biegłego sądowego wykonywane na zlecenie Sądu nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 11marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) z uwagi na to, że niespełniona została jedna z przesłanek określonych tym przepisem tj. odpowiedzialność zlecającego za działania zleceniobiorcy.

Ponadto wskazano też, że biegły sądowy jako wykonujący usługi z zakresu rzeczoznawstwa wymienione w poz. 37 załącznika do rozporządzenia wykonawczego do ustawy o podatku VAT zawierającego listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 cyt. ustawy o podatku VAT - nie ma prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku. Tym samym biegły sądowy niezależnie od wysokości osiąganych obrotów jest podatnikiem podatku VAT z tytułu czynności wykonywanych na zlecenie Sądu.

Podatnik pismem z dnia 11 października 2005 r. wniósł zażalenie na powyższe postanowienie. W uzasadnieniu strona wskazuje, że w osobistej rozmowie z pracownicą informacji o podatku VAT w Urzędzie Skarbowym w Słupsku uzyskał informację, że w przypadku, gdy nie był podatnikiem VAT w ciągu ostatnich trzech lat i nie jest nim nadal, a dochód uzyskany z działalności biegłego sądowego nie przekracza 10.000 euro to nie musi on wystawiać faktur VAT i być podatnikiem VAT. Natomiast w odpowiedzi na pisemne zapytanie uzyskał zgoła odmienną interpretację pisemną. Strona nie zgadza się z wyrażonym w niej poglądem, iż "nie można mówić, że Sąd bierze odpowiedzialność za opinie biegłego..." Opinia biegłego jest bowiem dowodem w sprawie, który podlega ocenie przez Sąd. Zdaniem strony Sąd bierze odpowiedzialność za opinię biegłego gdyż zaskarża się wyrok Sądu a nie opinię biegłego. W ocenie podatnika mylone jest rzeczoznawstwo z pracą biegłego.

Po dokonaniu weryfikacji ww. postanowienia, tut. organ odwoławczy stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tej ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, co wynika z brzmienia art. 8 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem sam fakt wykonywania pewnych czynności z nakazu władzy np. sądu - nie jest kryterium do uznania, że świadczenie nie jest wykonywane w sposób samodzielny.

W myśl art. 15 ust. 1 i 2 cyt. ustawy o podatku VAT, podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, która obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły do celów zarobkowych.

Natomiast w świetle w art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy o podatku od towarów i usług za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności i wykonującym zlecane czynności - co do warunków wykonywania tych czynności, wynagradzania i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

W art. 13 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienione zostały przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym (....).

Zatem oceny zakresu stosowania przepisów cyt. ustawy o podatku VAT w odniesieniu do czynności wykonywanych na zlecenie sądu przez adwokatów, biegłych sądowych i tłumaczy, należy dokonywać w świetle uregulowań zawartych w art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy o podatku VAT, pod kątem kryterium decydującym o uznaniu tych osób za podatników podatku od towarów i usług.

W przypadku biegłych sądowych wydających opinie na zlecenie sądu, sąd nie bierze na siebie odpowiedzialność za opinię biegłego. Sąd "odpowiada" za wydany wyrok, odpowiedzialność zaś biegłego określają przepisy dotyczące dziedziny, w której zakresie jest rzeczoznawcą. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Nie można zatem mówić o odpowiedzialności sądu za opinię biegłego, w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy o podatku od towarów i usług.

Tak więc czynności wykonywane na zlecenie sądu przez biegłych sądowych, nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy o podatku VAT, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Tym samym czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Powyższe stanowisko zgodne jest z interpretacją Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2005 r. nr PP3-812-130/2005/AK/864 w zakresie stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług do czynności wykonywanych na zlecenie sądu przez adwokatów, biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych (Dz. Urz. MF Nr 6, poz. 71).

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej 10.000 euro. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Zgodnie zaś z art. 113 ust. 13 pkt 2 ww. ustawy zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do importu towarów i usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dla której podatnikiem jest nabywca, oraz podatników świadczących usługi prawnicze oraz usługi w zakresie doradztwa a także usługi jubilerskie.

Natomiast zgodnie z art. 113 ust. 14 pkt 2 ww. ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia listę towarów i usług, o których w ust. 13 pkt 1 lit. a i pkt 2, z uwzględnieniem klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej.

W poz. 37 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz list towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798) zawierającego listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy - wymienione zostały usługi rzeczoznawstwa, z wyłączeniem doradztwa rolniczego związanego z uprawą roślin i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.

Ponieważ przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia usługi rzeczoznawstwa, należy odwołać się do znaczenia tego terminu zawartego w słowniku języka polskiego.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN z 1995 r., rzeczoznawca to:

"specjalista powoływany do wydawania orzeczeń lub opinii w sprawach spornych, wchodzących w zakres jego kwalifikacji zawodowych, biegły, ekspert, rzeczoznawca sądowy"

Z powyższego znaczenia wynika, że każdy biegły sądowy musi być rzeczoznawcą w swojej dziedzinie, a wobec tego usługi świadczone przez biegłego sądowego są usługami wymienionymi w ww. poz. 37 załącznika do cyt. rozporządzenia tj. usługami rzeczoznawstwa.

Należy tutaj zaznaczyć, że nie każdy rzeczoznawca musi być biegłym sądowym - staje się nim dopiero po uzyskaniu wpisu na listę biegłych sądowych danego sądu. Tym samym nietrafny jest zarzut strony dotyczący mylenia przez organy podatkowe pojęcia rzeczoznawstwa z czynnościami wykonywanymi przez biegłego sądowego.

W świetle powyższego, wykonujący czynności biegłego sądowego na zlecenie Sądu nie ma prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy. Oznacza to, że z tytułu świadczenia tych usług, biegły sądowy staje się podatnikiem podatku od towarów i usług niezależnie od wysokości osiągniętego obrotu.

Reasumując, stanowisko organu podatkowego I-szej instancji zawarte w ww. postanowieniu jest prawidłowe i tut. organ odwoławczy nie znajduje podstaw do jego zmiany.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.