OG-005/271/PP1/443/104/2004 - Opodatkowanie VAT umowy o dzieło.

Pytanie podatnika

Czy umowa o dzieło podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

W odpowiedzi na pismo z dnia 6 października 2004 r. Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach informuje, iż od dnia 1 maja 2004 r. zmieniły się zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez osoby fizyczne, z tytułu, których przychody są wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli działalności wykonywanej osobiście.

Czynności te realizowane również w ramach umów zlecenia i umów o dzieło od 1 maja 2004 r. objęte są zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług, jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535) o podatku od towarów i usług.

Ich opodatkowanie uzależnione jest od tego, czy wykonujący te czynności usługodawca jest podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1, tzn. czy są one wykonywane przez niego w ramach samodzielnej działalności gospodarczej.

Zgodnie z przepisem art. 15 ust. 3 pkt 2 i 3 ustawy o VAT - za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT nie uznaje się czynności:

1. wykonywanych przez osobę fizyczną na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

2. z tytułu, których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie tych czynności i wykonującym zlecane czynności, co do warunków wykonania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Z unormowania tego wynika, że jeżeli czynności usługodawcy w ramach umów o dzieło wykonywane są na powyżej określonych warunkach nie spełniają one kryterium samodzielności przy ich wykonywaniu, co powoduje, że nie podlegają one opodatkowaniu VAT. Warunki, jakie musi spełniać dany stosunek prawny, aby świadcząca w oparciu o niego osoba fizyczna została wyłączona z kręgu podatników VAT, z uwagi na brak samodzielności przy realizacji czynności określonych art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazują, że chodzi jedynie o takie czynności o charakterze usługowym, które wykonywane są w warunkach charakterystycznych dla umów o pracę, a więc: podporządkowania usługodawcy, co do warunków realizacji umówionych czynności oraz obciążenia zatrudniającego ryzykiem za wykonanie tych czynności.

Jeżeli więc oświadczenia woli stron w zawartej umowie (np. o dzieło) - oprócz określenia zawierających tę umowę podmiotów oraz wynagrodzenia zawierają swoiste dla umowy o pracę elementy określające: warunki osobistego wykonywania czynności zleconych, a także przejęcie przez zlecającego odpowiedzialności za czynności usługodawcy i warunki te są przez strony realizowane - wówczas spełnione zostają wymogi, aby w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 czynności te wyłączyć z samodzielnej działalności gospodarczej.

Natomiast, jeżeli umowa o dzieło jest realizowana w oparciu o stosunek prawny, w którym nie określono cech istotnych dla umowy o pracę, o których mowa powyżej - czynności wykonywane w ramach tej umowy podlegają opodatkowaniu VAT z tytułu samodzielnej działalności gospodarczej od momentu przekroczenia kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000,00 euro (w roku 2004 - 45.700,00 zł.).