OG-005/170/PDI-423/21/2005 - Koszty nieściągalnej wierzytelności.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w aktywach Spółki znajduje się wierzytelność zarachowana wcześniej jako przychód należny, przeterminowana, co do której zostało wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, czyli komornika, postanowienie o nieściągalności. Podstawą postanowienia jest np.: brak możliwości znalezienia dłużnika (nie jest znane miejsce jego przebywania, a dłużnik nie dokonał też wymaganej zmiany w ewidencji działalności gospodarczej lub KRS i nie został z niej wykreślony) lub brak majątku dłużnika, z którego istniałaby możliwość zaspokojenia. Wierzytelność, którą Spółka posiada wobec tego dłużnika, jest większa niż kwota objęta postanowieniem komornika.

Zdaniem podatnika w kosztach uzyskania przychodu powinna się znaleźć cała kwota wierzytelności ze względu na fakt, że przy cytowanym powyżej uzasadnieniu postanowienia komorniczego niemożliwe będzie skuteczne dochodzenie należności od dłużnika, gdyż znany jest już wynik prowadzonego pierwotnie postępowania egzekucyjnego. Wszczęcie kolejnego postępowania sądowego, a następnie komorniczego naraża jedynie wierzyciela na dodatkowe koszty obydwu postępowań.

Rozpatrując wniosek podatnika, Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach stwierdza, co następuje:

Ustawodawca definiuje pojęcie wierzytelności odpisanej jako nieściągalna w artykule 16 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 54, poz. 654 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, za wierzytelności takie uważa się te, których nieściągalność została udokumentowana m.in. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodu wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ustawie.

W opisanym przez Spółkę stanie faktycznym wierzytelność spełnia powyższe warunki, tj. została wcześniej zaliczona do przychodów należnych oraz nieściągalność tej wierzytelności została udokumentowana postanowieniem o nieściągalności wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego - komornika.

Stanowisko powyższe zgodne jest ze stanowiskiem Ministra Finansów zawartym w piśmie Nr PB3-2099-IP-722-314/99 z dnia 03.11.1999 r., w którym Minister Finansów wyjaśnia, że wielkość wierzytelności wynika z prawomocnego orzeczenia sądu i ksiąg podatnika. W przypadku gdy podatnik wystąpi do organu postępowania egzekucyjnego o egzekucję jedynie części ustalonej wierzytelności, postanowienie o nieściągalności tej części powoduje, że całą wierzytelność należy uznać za nieściągalną. Dowodem zatem do uznania całej wierzytelności za koszty uzyskania przychodów będzie postanowienie o nieściągalności części tej wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

Reasumując, należy podkreślić, iż aby wierzytelność mogła być uznana za koszt uzyskania przychodu w rachunku podatkowym, z treści wydawanych w ramach postępowania egzekucyjnego postanowień organów egzekucyjnych powinien wynikać fakt braku majątku na zaspokojenie choćby części określonej wierzytelności i uznanie jej za nieściągalną. Wierzyciel, przyjmując takie postanowienie jako odpowiadające stanowi faktycznemu, ma w konsekwencji możliwość zaliczenia jej do kosztów uzyskania przychodów.

Nadmienić jednakże należy, że podatek VAT zawarty w wierzytelności nieściągalnej nie może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu. VAT należny, zawarty w wierzytelności nie podlega bowiem zaliczeniu do przychodów należnych. Tak więc brak zarachowania go jako przychodu wyklucza - zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - możliwość zaliczenia go następnie do kosztów uzyskania przychodu. Nie jest on również ujęty w katalogu art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy, określającym, kiedy podatek VAT wyjątkowo może być kosztem uzyskania przychodu.

Wobec powyższego Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach stwierdza, iż stanowisko Spółki w powyższej sprawie jest prawidłowe i całą należność netto od tego samego dłużnika można uznać za koszty uzyskania przychodów.