Odliczenie od dochodu wydatków ponoszonych przez niewidomych na opłacenie przewodników.

(...) Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie wielokrotnie podkreślał, iż wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania (wyrok z dnia 29 maja 1996 r., sygn. akt K 22/95 oraz z dnia 25 listopada 1997 r., sygn. akt K 26/97), a co za tym idzie - mają wyjątkowy charakter.

W konsekwencji o prawie podatnika do konkretnej ulgi można mówić jedynie w sytuacji, gdy spełnione zostały wszystkie warunki określone przez ustawodawcę.

Rodzaj wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniających do odliczeń na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) zawiera ust. 7a ww. artykułu, natomiast zasady i warunki dokonywania tych odliczeń - ust. 7b-7g.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podstawą do odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne, poniesionych przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, jest posiadanie dowodu poniesienia tych wydatków, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 7, 8 i 14, czyli poniesionych na:

1) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,

2) utrzymanie przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa psa przewodnika,

3) używanie samochodu osobowego stanowiącego własność osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne do lat 16, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne.

Zatem, jak stanowi literalne brzmienie przytoczonego przepisu, do odliczenia wyżej wymienionych wydatków nie jest konieczne posiadanie dowodów stwierdzających kwotę faktycznie poniesionych wydatków. Jednakże z uwagi na postanowienia art. 26 ust. 7d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym warunkiem odliczenia wydatków wymienionych w art. 26 ust. 7a tej ustawy jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

1) orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub

2) decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy albo rentę szkoleniową, albo

3) orzeczenia o rodzaju i stopniu niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów,

Dokumentem takim w przypadku opłacenia przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa będzie niewątpliwie orzeczenie potwierdzające stopień niepełnosprawności osoby, której wydatek dotyczy.

Jednocześnie należy zauważyć, iż omawiane odliczenie, choć limitowane, nie przysługuje każdej osobie niewidomej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, a jedynie tej osobie, która faktycznie poniosła przedmiotowy wydatek.

W konsekwencji w przypadku wykazania przez urząd skarbowy w postępowaniu dowodowym, że osoba niewidoma zaliczona do I lub II grupy inwalidztwa w rzeczywistości nie poniosła wydatków na opłacenie przewodników, organ podatkowy ma podstawy do zakwestionowania prawa podatnika do dokonanych przez niego odliczeń.

Jednocześnie uprzejmie informuję, iż zagadnienie postępowania podatkowego prowadzonego przez organy skarbowe regulują przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.). Zgodnie z art. 21 § 3 tej ustawy, jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego. Przy czym, jak stanowi przepis art. 122 Ordynacji podatkowej, w toku postępowania podatkowego organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy. Zatem w sytuacji, gdy urząd skarbowy ma jakiekolwiek wątpliwości co do rzetelności złożonego przez podatnika zeznania podatkowego jest obowiązany przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające, dopuszczając jako dowód wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (art. 180 Ordynacji podatkowej).

W świetle art. 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych organ podatkowy nie może jedynie żądać dowodów poniesienia wydatków na opłacenie przewodników osób niewidomych, tj. rachunków, faktur, umów. Może natomiast przeprowadzić dowód z przesłuchania świadka lub strony za jej zgodą, a co za tym idzie - poprosić o podanie nazwisk osób, które świadczyły usługi przewodników (art. 199 Ordynacji podatkowej).

W świetle powyższego nie można uznać, iż działania urzędów skarbowych polegające na żądaniu przedstawienia przez podatnika stosownych dokumentów uprawniających do określonego odliczenia są sprzeczne z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.

Jednocześnie uprzejmie informuję, iż zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem wymienionych w art. 21 i 52 tej ustawy. Zatem w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kwota, jaką osoba niewidoma zapłaciła swojemu przewodnikowi, stanowi dla osoby świadczącej usługę przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Kwotę tego przychodu przewodnik jest obowiązany wykazać w składanym przez siebie zeznaniu podatkowym.