NGi-063/178/2007

Zgodnie z art. 18 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskiwany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (z uwzględnieniem wyłączeń określonych w odrębnych przepisach). Szczególny tryb wypłaty przychodu ze stosunku pracy, jaki ma miejsce w przypadkach komorniczego postępowania egzekucyjnego, nie wyłącza obowiązku rozliczenia i opłacenia należnych z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

W myśl art. 17 ust. 1 powołanej ustawy składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za pracowników oblicza, rozlicza i przekazuje co miesiąc do ZUS w całości płatnik składek, którym w stosunku do pracowników (art. 4 pkt 2 ustawy) jest pracodawca.

W świetle powyższego w każdym przypadku uzyskiwania przez pracowników (byłych pracowników) przychodów ze stosunku pracy stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne obowiązek rozliczenia i opłacenia całości należnych z tego tytułu składek, zarówno w części finansowanej przez płatnika, jak i przez ubezpieczonego, spoczywa na pracodawcy bądź byłym pracodawcy, jeżeli egzekucją komorniczą zostało objęte wynagrodzenie należne za okres pozostawania w stosunku pracy.

Mając na uwadze brzmienie art. 11 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zgodnie z którym przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, w przypadku osób uzyskujących wynagrodzenie za pracę za pośrednictwem komornika sądowego, przychód powstaje w momencie postawienia wyegzekwowanych środków do dyspozycji tej osoby, tj. w momencie dokonania wypłaty lub przelania ich na rachunek bankowy. Tym samym rozliczenie należnych składek od uzyskanych w tym trybie przychodów powinno nastąpić w dokumentach rozliczeniowych sporządzanych za miesiąc, w którym kwota wynagrodzenia ze stosunku pracy wyegzekwowanego przez komornika zostanie postawiona do dyspozycji ubezpieczonego. Opłacenie należnych składek oraz przekazanie do ZUS wymaganych dokumentów rozliczeniowych powinno nastąpić w obowiązującym danego płatnika składek terminie.

Pracodawca po opłaceniu należnych składek na ubezpieczenia społeczne w pełnej wysokości (zarówno w części finansowanej przez płatnika, jak i ubezpieczonego), ustalonych od wynagrodzenia ze stosunku pracy, wypłaconego za pośrednictwem komornika sądowego, może dochodzić od pracownika zwrotu poniesionych z tego tytułu kosztów, które na mocy art. 16 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązany był ponieść sam pracownik.

Natomiast w zakresie zasad rozliczania i opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne w takich przypadkach należy stosować art. 84 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm.), zgodnie z którym w przypadku gdy wypłata przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne jest dokonywana przez komornika, składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być opłacona przez ubezpieczonego bezpośrednio na rachunek bankowy wskazany przez właściwy oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia.